Η διαφαινόμενη επικράτηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πιθανότατα στο δεύτερο γύρο των τουρκικών εκλογών, ενδέχεται να του δώσει το απαιτούμενο περιθώριο για κινήσεις στο Κυπριακό, σε συνδυασμό με άλλες εξελίξεις, εκτιμούν διεθνολόγοι που μίλησαν στο ΚΥΠΕ ενόψει της αναμέτρησης για τις προεδρικές και βουλευτικές της 24ης Ιουνίου, στην Τουρκία.
Επισημαίνουν ωστόσο ότι η επαναφορά σε ένα σχήμα διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό με τα χαρακτηριστικά του παρελθόντος θα είναι μια μάλλον απίθανη εξέλιξη, ενώ αναφέρονται και στη δυναμική διάσταση του παράγοντα της ενέργειας στους περιφερειακούς και διεθνείς συσχετισμούς.
Ο Χάρης Τζήμητρας, διευθυντής του PRIO Κύπρου, ο Χούμπερτ Φάουστμαν, καθηγητής Ιστορίας και Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και διευθυντής του Ιδρύματος Φρίντριχ Έμπερτ στη Λευκωσία και ο Γιώργος Κύρης, λέκτορας Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ αναφέρονται, μεταξύ άλλων, στις πολιτικές ισορροπίες της νέας τουρκικής βουλής με τον ένοικο του Προεδρικού Μεγάρου Άκσαραι, ενώ επισημαίνουν τις αδυναμίες της αντιπολίτευσης και το ρόλο του κουρδικού παράγοντα.
Για τον Χούμπερτ Φάουστμαν το Κυπριακό δεν φαίνεται να επηρεάζει ιδιαίτερα την προεκλογική ατζέντα στην Τουρκία, αλλά μάλλον ισχύει το αντίστροφο, καθώς λόγω των τουρκικών εκλογών βλέπουμε μια παράταση του αδιεξόδου στο Κυπριακό και στο διορισμό προσωπικού απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ.
Εκτιμά παράλληλα ότι το Κυπριακό βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε σταυροδρόμι. Οι συνομιλίες μπορεί να επαναληφθούν μετά τις τουρκικές εκλογές, όμως δεν είναι πολύ πιθανό να υπάρξει κάποια επιτυχής έκβαση αν θα πρόκειται για μια «διαδικασία για χάρη της διαδικασίας» λέει.
«Δεν είμαι σίγουρος αν γίνεται απόλυτα κατανοητό ότι τα πράγματα ενδέχεται να αλλάξουν ριζικά, ότι είναι δύσκολο να επανέλθουμε σε έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων», που θα αρχίσει από το μηδέν και θα διαρκέσει για χρόνια, ιδιαίτερα μετά την εμπειρία του Κραν Μοντάνα, σημειώνει.
Για τον καθηγητή Ιστορίας και Πολιτικής Επιστήμης, το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, όπως κατατέθηκε στην Ελβετία, συνεχίζει να υφίσταται. «Αυτό που ενδιαφέρει τα Ηνωμένα Έθνη είναι οι δύο ηγέτες να τελειώσουν τη δουλειά» που ξεκίνησε στο Κραν Μοντάνα, υπογραμμίζει.
Αν αυτό δεν ευδοκιμήσει, λέει ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος να αποστασιοποιηθεί η διεθνής κοινότητα, αλλά και να επανέλθει στο προσκήνιο μια διχοτομική προσέγγιση από την τουρκική πλευρά, δεδομένα που, όπως επισημαίνει, δεν ευνοούν την ελληνοκυπριακή πλευρά.
Σε ό,τι αφορά τον αντίκτυπο που θα έχουν τα αποτελέσματα των τουρκικών εκλογών στο Κυπριακό, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας υποδεικνύει τον παράδοξο συσχετισμό μεταξύ του δημοκρατικού ελλείμματος στο εσωτερικό της χώρας – που συνεπάγεται η επικράτηση Ερντογάν – και της δυνατότητας που θα έχει για παρεμβάσεις σε ένα εξωτερικό θέμα, όπως το Κυπριακό. Η εξουσία που θα συγκεντρώσει ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι αυτή που απαιτείται για να γίνουν οι αναγκαίες κινήσεις από τουρκικής πλευράς στο πλαίσιο μια προσπάθειας για επίλυση του Κυπριακού, λέει.
Το ερώτημα για τον κ. Φάουστμαν είναι αν ο Τούρκος Πρόεδρος ενδιαφέρεται πραγματικά να λύσει το Κυπριακό. «Κάποιοι λένε ότι τείνει να σκέφτεται με λιγότερο εθνικιστικούς όρους στο Κυπριακό και εάν προκύψει μια καλή συμφωνία, θα μπει στον πειρασμό να την αδράξει. Όλα αυτά βέβαια στη θεωρία, καθώς είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τί πραγματικά σκέφτεται ο Ερντογάν» τα τελευταία χρόνια, λέει.
Παράλληλα, σημειώνει ότι στο Κυπριακό, με την εξαίρεση των Κούρδων, τα κόμματα της αντιπολίτευσης φαίνεται ότι ακολουθούν μια πιο σκληρή γραμμή από τον κ. Ερντογάν. «Αν κάποιος ενδιαφέρεται μόνο για το Κυπριακό, τότε δεν έχει συμφέρον από μια νίκη της αντιπολίτευσης» σημειώνει.
Ωστόσο, ο Γερμανός καθηγητής επισημαίνει την απουσία κινήτρου για τον Ερντογάν, το οποίο θα μπορούσε να τον ωθήσει να εργαστεί προς την κατεύθυνση της επίλυσης του Κυπριακού. Ένα παράδειγμα, συνεχίζει, θα μπορούσε να είναι μια μεγάλη ανακάλυψη κάποιου κοιτάσματος φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, οι υδρογονάνθρακες μπορούν να αλλάξουν τις παραμέτρους στις συνομιλίες, εφόσον το θέμα χρησιμοποιηθεί με εποικοδομητικό τρόπο. Σημειώνει ωστόσο ότι αυτό απαιτεί μια μεγάλη ανακάλυψη κοιτάσματος φυσικού αερίου, τύπου Ζορ, που θα αλλάξει τους συσχετισμούς περιφερειακά αλλά και διεθνώς.
Ο κ. Τζήμητρας λέει από την πλευρά του πως όσο προβληματικός και αν είναι ο κ. Έρντογαν για την ίδια του την χώρα και τον υπόλοιπο κόσμο, σε σχέση με το Κυπριακό «νομίζω ότι ήταν τα καλύτερα νέα που είχαμε» αν συγκριθεί με τις εναλλακτικές επιλογές στην τουρκική πολιτική σκήνη.
Συνεχίζει, λέγοντας ότι ο κ. Ερντογάν δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για την Κύπρο, όμως πάντοτε τον ενδιέφερε τί θα μπορούσε να αποφέρει για αυτόν η υπόθεση του Κυπριακού, είτε σε σχέση με την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του, είτε στο πεδίο των πιθανών ενεργειακών πηγών.
«Για τον λόγο αυτό έβλεπε το Κυπριακό από μια πιο ρεαλιστική σκοπιά, καθώς προερχόταν από ένα κόμμα το οποίο δεν συντέλεσε στη δημιουργία και διαιώνιση του Κυπριακού» ανέφερε.
Ο κ. Τζήμητρας επισημαίνει παράλληλα τις αλλαγές που συντελούνται σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο και προσθέτει ότι κάποια πράγματα δεν πρέπει να θεωρούνται πλέον δεδομένα. «Η θεώρηση του Κυπριακού μόνο από μια εσωτερική σκοπιά δεν οδηγεί πουθενά, θα πρέπει να εκτιμήσουμε την κατάσταση όπως διαμορφώνεται πέρα από το νησί για να προσδιορίσουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα λάβει χώρα το μια νέα προσπάθεια επίλυσης» λέει.
Αναφέρει εξάλλου ότι μετά την παρεμπόδιση του γεωτρύπανου της ΕΝΙ, το ερώτημα που πλανάται είναι σε ποιό βαθμό το ζήτημα της ενέργειας έχει καταστεί de facto ως ζήτημα που αφορά την τράπεζα των διαπραγματεύσεων.
«Αν δεν υπάρχει καμία προοπτική πρόσθετων ενεργειακών ανακαλύψεων, τότε δεν υπάρχει και κανένα νόημα να συμπεριληφθεί η ενέργεια ως κεφάλαιο προς επίλυση στην υπάρχουσα διένεξη. Αν όμως ανακαλυφθούν σημαντικές ποσότητες, δεν θα ήταν ρεαλιστικό να πιστέψουμε ότι η Τουρκία απλώς θα αποχωρήσει» από την περιοχή, σημειώνει.
Ο Γιώργος Κύρης λέει από την πλευρά του πως μετά τις διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντάνα, ο Ερντογάν φάνηκε να απομακρύνεται από το πλαίσιο του ΟΗΕ, κάνοντας παράλληλα αναφορές σε λύση δύο κρατών. «Ως εκ τούτου δεν βλέπω να διαμορφώνεται μετά τις τουρκικές εκλογές κοινό έδαφος με την ελληνοκυπριακή πλευρά» λέει, παρατηρεί ωστόσο ότι ο Ερντογάν είναι απρόβλεπτος. «Μπορεί ενδεχομένως να νιώσει ότι βγαίνει ενισχυμένος» από τις εκλογές και να εμφανιστεί με κάτι καινούριο, συμπληρώνει.
Πιστεύει παράλληλα ότι τυχόν συμπερίληψη του θέματος της ενέργειας στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό θα έχει μάλλον αρνητικές συνέπειες για την Κυπριακή Δημοκρατία. Σε αυτή την περίπτωση, λέει, θα χρειαστεί να γίνουν υποχωρήσεις εκ μέρους της Λευκωσίας, ως αντάλλαγμα προς την Τουρκία ή τους Τουρκοκύπριους. «Ακόμη και η συμπερίληψη του θέματος στις διαπραγματεύσεις είναι μια έμμεση επίθεση στα κυριαρχικά δικαιώματα της Δημοκρατίας» σημειώνει.
Όσον αφορά την έκβαση των εκλογών στην Τουρκία, ο Χούμπερτ Φάουστμαν θεωρεί πιθανή τη διεξαγωγή ενός δεύτερου γύρου στις τουρκικές προεδρικές εκλογές, λέει ωστόσο ότι η επικράτηση Ερντογάν είναι κάτι που θα πρέπει τελικά να αναμένεται.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει περίπτωση να χάσει τις εκλογές, για τον απλούστατο λόγο ότι αν χρειαστεί, έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε καλπονοθεία. Είναι θέμα φυσικής επιβίωσης, πέραν της πολιτικής του επιβίωσης» λέει.
Ο κ. Φάουστμαν δεν αποκλείει το γεγονός, σε περίπτωση που δεν επικρατήσει η «Λαϊκή Συμμαχία» του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP), ο κ. Ερντογάν να έχει απέναντί του μια εχθρική Βουλή, την οποία, όπως λέει, μάλλον θα παρακάμψει σε μια τέτοια περίπτωση.
Ο Διευθυντής του PRIO Κύπρου δεν θεωρεί από την πλευρά του πολύ πιθανό το ενδεχόμενο καλπονοθείας, λαμβάνοντας υπόψη την εύκολη επικράτηση του Ερντογάν σε προηγούμενες εκλογικές διαδικασίες. Την ίδια ώρα, ο κ. Τζήμητρας υποδεικνύει την αδυναμία της αντιπολίτευσής να ανακόψει την πορεία του Ερντογάν και να προσφέρει μια αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή για τους ψηφοφόρους.
Όλοι πάντως συμφωνούν ότι η κουρδική ψήφος είναι καθοριστική για το αποτέλεσμα, ιδιαίτερα στις κοινοβουλευτικές εκλογές, καθώς θα καθορίσει τη σχέση του ενοίκου του Προεδρικού Μεγάρου με τη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση.
Αν το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) καταφέρει να μπει στην Εθνοσυνέλευση, υπερβαίνοντας το εκλογικό όριο του 10%, τότε είναι πιθανό να έχουμε ένα «εχθρικό κοινοβούλιο» προς τον Ερντογάν, λέει ο κ. Φάουστμαν.
Σημειώνει παράλληλα την απογοήτευση που υπάρχει στην κουρδική κοινότητα έναντι του Ερντογάν, λέγοντας ότι δεν υπάρχουν πλέον πολλοί Κούρδοι που πιστεύουν ότι μπορεί να λύσει το Κουρδικό. «Είναι πλέον πιο δύσκολο να είσαι Κούρδος και να ψηφίσεις υπέρ του Ερντογάν» σε σύγκριση με το παρελθόν, λέει.
Ούτε ο Χάρης Τζήμητρας αποκλείει το ενδεχόμενο να εμφανιστούν σύννεφα στις σχέσεις του Τούρκου Προέδρου με το νέο κοινοβούλιο, σε περίπτωση απώλειας της πλειοψηφίας, προσθέτει όμως ότι αυτό μπορεί να υπερκεραστεί μέσω της έκδοσης προεδρικών διαταγμάτων. «Ο ρόλος του κοινοβουλίου, όπως τον γνωρίζαμε στο παρελθόν, θα αλλάξει μέσα από αυτή τη διαδικασία» του νέου προεδρικού συστήματος και αν χρειαστεί, θα παρακαμφθεί από το Ακσαράι, λέει ο Διευθυντής του PRIO Κύπρου.
Επομένως, συμπληρώνει, δεν τίθεται θέμα σύμπλευσης του κοινοβουλίου με το προεδρικό για να περάσουν οι κυβερνητικές επιλογές.
Σε ό,τι αφορά τον παράγοντα της οικονομίας, ο κ. Τζήμητρας λέει ότι η υποχώρηση της τουρκικής λίρας αποτελεί πλήγμα για τον Ερντογάν, όμως δεν είναι ικανή να του στοιχήσει την εξουσία. «Η τουρκική οικονομία είναι αντιμέτωπη με δομικά προβλήματα, όμως μιλάμε για μια χώρα στην οποία υπάρχει μικρός βαθμός λογοδοσίας και οι ανεξάρτητοι οικονομικοί θεσμοί είναι στενά συνδεδεμένοι με την Κυβέρνηση» και επομένως έχουν περισσότερα περιθώρια ελιγμών, λέει.
Υπενθυμίζει παράλληλα τις κρίσεις από τις οποίες διήλθε στο παρελθόν η τουρκική οικονομία και σημειώνει ότι ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν αναδείχθηκε μετά από μια τέτοια κρίση.
Για τον κ. Φάουστμαν, η αντιπολίτευση είναι αντιμέτωπη με ένα έλλειμα αξιοπιστίας και στο πεδίο της οικονομίας. «Δεν υπάρχουν πολλοί στην Τουρκία που πιστεύουν ότι αν έρθει η αντιπολίτευση στην εξουσία, η οικονομία θα βελτιωθεί» επισημαίνει. Καταλήγει, λέγοντας ότι αυτή τη στιγμή, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο κόμμα που να παρουσιάζει μια διαφορετική, πιο υποσχόμενη οικονομική πολιτική, από την τρέχουσα πολιτική της Κυβέρνησης.
KYΠΕ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Κίτρινη προειδοποίηση για βροχές και καταιγίδες - Πότε τίθεται σε ισχύ και πόσο θα διαρκέσει
• Πέντε σημάδια που δείχνουν ότι βρίσκεστε στα όρια του αλκοολισμού: Τι να μην κάνετε στις γιορτές
• Περιπέτεια υγείας για τη Σοφία Μουτίδου: «Πέρασα δεινά ένα εικοσιτετράωρο»
• Αυστραλία: Βίασε τρεις γυναίκες σε μπάτσελορ - Συγκρατούμενος του στη φυλακή «εκδικήθηκε»
• Θλίψη στη Λευκωσία: Πέθανε ο Παντελής Ιγνατίου- Η παράκληση της οικογένειας - Δείτε φωτογραφία του
Λετυμπιώτης: «Στη βάση διεθνούς δικαίου να είναι η όποια συμφωνία Τουρκίας - Συρίας»
Η οποία πρόθεση σύναψης συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας - Συρίας, ως χώρες με παρακείμενες ακτές, θα πρέπει να βασίζεται στο Διεθνές δίκαιο και δη στο εθιμικό διεθνές δίκαιο της θάλασσας όπως αυτό αντανακλάται στην UNCLOS, και να λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην περιοχή αναφέρει σε δήλωσή του στο ΚΥΠΕ ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
