Τα παιδιά κλήθηκαν να (ξανα) μείνουν στο σπίτι και οι γονείς καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες ώστε να περνούν μαζί εποικοδομητικό χρόνο. Οι δυσκολίες πολλές, αφού πως μπορεί κάποιος να περιορίσει ένα παιδί σε τέσσερις τοίχους; Από τι πρέπει να το προστατέψει; Η σχολική ψυχολόγος Ιφιγένεια Στυλιανού, μας δίνει όλες τις απαντήσεις.
Ποιο είναι το αντίκτυπο της καραντίνας στη ψυχολογία και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών;
Μετά την εύλογη και αναγκαία απόφαση για την παραμονή παιδιών και εφήβων στο σπίτι και την άμεση τήρησή της, ήταν αναμενόμενο τα συναισθήματα ανησυχίας, αβεβαιότητας και φόβου να γίνουν ακόμη πιο έντονα. Πλέον η πανδημία και κυρίως οι περιορισμοί που προκύπτουν, αποτελούν διαχρονικό φαινόμενο και στερούν από τα παιδιά βασικές ανάγκες, όπως αυτήν της κοινωνικοποίησης και κοινωνικής συνύπαρξης. Το αντίκτυπο στη συναισθηματική τους κατάσταση δεν διαφέρει και πολύ με τον τρόπο που εμείς οι ενήλικες νιώθουμε. Οι περισσότεροι από εμάς πιθανόν να νιώθουμε φόβο, αβεβαιότητα, απορία, ίσως και το συναίσθημα της αβοηθησίας. Με τον ίδιο τρόπο νιώθουν και τα παιδιά, όμως σε περισσότερη ένταση. Ενώ οι ενήλικες χρησιμοποιώντας τη λογική μπορούν να καθησυχάσουν τον εαυτό τους, τα παιδιά, ειδικά τα μικρότερα αδυνατούν να το κάνουν, έτσι το συναίσθημα του φόβου γίνεται πιο έντονο. Σε αυτό το σημείο, οι γονείς καλούνται για ακόμη μια φορά, να «φιλτράρουν» και να προσαρμόσουν τις πληροφορίες, και έπειτα να ενημερώσουν τα παιδιά τους σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί. Φυσικά, πάντα κάτω από το αίσθημα της αισιοδοξίας και της θετικότητας, όσο περιοριστική κι αν είναι κατάσταση.
Πως εξηγούμε την πραγματικότητα στα παιδιά, ειδικά στα μικρότερα;
Κάθε αλλαγή απαιτεί διαδικασία επεξήγησης, κάτι για το οποίο πλέον είναι υπεύθυνοι οι γονείς. Υπάρχουν ήδη παιδιά που ξεκίνησαν να τρομάζουν με την κατάσταση, όπως επίσης γονείς που δε γνωρίζουν πώς να διαχειριστούν το θέμα. Και τα δύο είναι φυσιολογικά. Σε αυτή την περίπτωση δεν ψάχνουμε για τη «μαγική συνταγή», αλλά για τρόπους με τους οποίους οι γονείς μπορούν να αντιμετωπίσουν τα παιδιά. Αρχικά, οι γονείς καλούνται να δώσουν ένα όνομα σε αυτό που συμβαίνει, και καλύτερα να δώσουν το σωστό όνομα. Έτσι, ως γονείς ή φροντιστές, δίνουμε τις απαραίτητες πληροφορίες αποφεύγοντας αχρείαστες λεπτομέρειες. Με αυτό τον τρόπο εξηγούμε στα παιδιά τι είναι ο ιός και γιατί είναι σημαντικό να προφυλάσσουμε τον εαυτό μας, παρομοιάζοντας την κατάσταση με κάτι γνώριμο προς τα παιδιά, με μια παλαιότερη εμπειρία που πιθανόν να είχαν όπου ήταν απαραίτητο να τηρούν κάποια μέτρα υγιεινής. Μέσα από το παιχνίδι και τη φαντασία, εξηγούμε τι σημαίνει «μέτρα πρόληψης», και πρώτοι εμείς τα τηρούμε σε φυσιολογικά πλαίσια, αποφεύγοντας κάθε εμμονή ή άγχος κατά την τήρησή τους. Επίσης, ενισχύουμε το παιδί (μέσω οπτικών βοηθημάτων) να θυμάται τους κανόνες υγιεινής και τι χρειάζεται να προσέχει.
Πως καθησυχάζουμε τα παιδιά και τι πρέπει να προσέξουμε;
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα μικρότερα παιδιά να μην παρακολουθούν την επικαιρότητα. Η τηλεόραση, ως μέσο πληροφόρησης, δεν θεωρείται το καταλληλότερο για τα μικρότερα παιδιά, αφού πολλές φορές οι πληροφορίες τους δημιουργούν φόβο και σύγχυση. Επίσης, οι μεγαλύτεροι, οι οποίοι καλούνται να ενημερώνονται, χρειάζεται να είναι προσεκτικοί στο τί μεταφέρουν μπροστά στα παιδιά, τόσο σε λόγια όσο και σε συναισθήματα. Ναι, χρειάζεται τα παιδιά να γνωρίζουν τι συμβαίνει με τρόπο προσαρμοσμένο στην ηλικία τους, αλλά η έκθεση στο μέσα ενημέρωσης πιθανόν να τραυματίσει τη συναισθηματική τους κατάσταση. Καθησυχάστε τα παιδιά εξηγώντας τους ότι είναι φυσικό οι άνθρωποι να αρρωσταίνουν, και πως οι αλλαγές στην καθημερινότητα έχουν σκοπό να βοηθήσουν μικρούς και μεγάλους να είναι καλά!
Πώς απασχολούμε τα παιδιά που βρίσκονται στο σπίτι;
Ίσως να ακουστεί παράξενο, αλλά είναι η ρουτίνα, το πρόγραμμα και οι υποχρεώσεις που μας κρατάνε ζωντανούς. Αυτό έχουν ανάγκη και τα παιδιά. Την ακολουθία ενός καθημερινού – σταθερού όμως όχι πιεστικού - προγράμματος στο σπίτι (π.χ: ώρα που ξυπνάνε, φαγητού, μελέτης, παιχνιδιού, ύπνου), που μπορεί να τους ενισχύσει το συναίσθημα της σταθερότητας και της βεβαιότητας, αλλά και να τους αποτρέψει από την πλήξη και φυσικά την κατάχρηση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Βοηθήστε τα παιδιά να θυμούνται και να ακολουθούν το πρόγραμμα, αποφασίζοντάς το από κοινού, καταγράφοντας ή ζωγραφίζοντάς το σε ένα σημείο που μπορούν να το βλέπουν καθημερινά, και επιβραβεύοντας την τήρησή του. Εξηγήστε και καθησυχάστε τα παιδιά και τους εφήβους, ότι μπορεί η καθημερινότητα, τα μαθήματα, οι στόχοι, να κυλάνε πιο αργά, αλλά σιγά σιγά όλα θα κατακτηθούν. Βοηθήστε τους να προσαρμοστούν, όπου προσαρμογή σημαίνει πώς μικροί και μεγάλοι θα κάνουμε τις απαραίτητες αλλαγές, αλλά θα κρατήσουμε σταθερούς τους στόχους και τις ανάγκες μας, προσπαθώντας με εναλλακτικούς τρόπους να τους εξυπηρετήσουμε. Με αυτό τον τρόπο, παροτρύνετε τα παιδιά να διατηρούν τις κοινωνικές τους σχέσεις έστω και διαδικτυακά, και να οδεύουν προς κάθε στόχο τους με εναλλακτικές για τη στιγμή πρακτικές. Τέλος, υπενθυμίστε τα παιδιά, πώς αυτή η κατάσταση δεν είναι μόνιμη, αλλά μεταβατική και παροδική, και πώς αυτό που χρειάζεται είναι καλή προσαρμογή, εναλλακτική σκέψη, φαντασία, αισιοδοξία και υπομονή!
Ιφιγένεια Στυλιανού
Σχολική Ψυχολόγος, Μέλος Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου
Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Ανάλυση: Οι επιπτώσεις των αλυσιδωτών απεργιών στην κυπριακή οικονομία – Οικονομολόγος στο «Τ»
ΔΗΚΟ: Συνεδριάζει η Κεντρική Επιτροπή - Στην ατζέντα Κυπριακό και καταστατικό συνέδριο
Ενώπιον της Κεντρικής Επιτροπής του ΔΗΚΟ που συγκάλεσε για σήμερα στις 4.30 το απόγευμα ο Πρόεδρος του κόμματος Νικόλας Παπαδόπουλος αναμένεται να συζητηθούν οι τελευταίες εξελίξεις στο κυπριακό, αλλά και το καταστατικό συνέδριο του κόμματος, το οποίο θα συγκληθεί τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο του 2025.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
