Κάθε άλλο παρά σαν κεραυνός εν αιθρία έπεσε στη Λευκωσία το ανεπίσημο σημείωμα του Αμερικανικού υπουργείου εξωτερικών ότι ο αγωγός φυσικού αερίου ΕastMed είναι οικονομικά ασύμφορος. Η κυπριακή κυβέρνηση είχε σοβαρές επιφυλάξεις από την αρχή, λόγω των έντονων ενστάσεων που είχαν οι τεχνοκράτες στη Λευκωσία, εξαιτίας των πολλών ζητημάτων που θα έπρεπε να αντιμετωπιστούν ώστε ο αγωγός να μην συνιστά κίνδυνο για την ασφάλεια. Τα περισσότερα προβλήματα, σύμφωνα με τους ειδικούς, υπήρχαν στο βυθό της θάλασσας μεταξύ Κύπρου και Κρήτης.
Ωστόσο, το έργο είχε την απόλυτη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης επί πρωθυπουργίας Σαμαρά, η οποία προσέβλεπε στην ένταξη της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη ώστε να ανακόψει τους τουρκικούς σχεδιασμούς. Ήταν μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδος για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα με τους διεθνείς δανειστές. Ο Αλέξης Τσίπρας που διαδέχθηκε τον Σαμαρά, παρόλον ότι αντελήφθηκε τα οφέλη από τους σχεδιασμούς, ήταν ολιγότερο ενθουσιώδης. Το Ισραήλ έπαιξε πολύ το χαρτί του ΕastMed όταν ο Νετανιάχου ήρθε σε ρήξη με τον Ερντογάν, ο οποίος κορύφωνε τις προκλήσεις του. Τότε ακριβώς και η Λευκωσία αξιοποίησε την πολιτική διάσταση των τριμερών ως απάντηση στις κινήσεις του Ερντογάν. Μοιραία, λοιπόν, ο ΕastMed, από ενεργειακό έργο έγινε πολιτική πλατφόρμα για να σταλούν μηνύματα τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό. Ποτέ όμως ο ΕastMed δεν ήταν αυτοσκοπός έναντι οποιουδήποτε οικονομικού τιμήματος γιατί καμιά πολιτική ηγεσία σε Κύπρο, Αθήνα ή Τελ Αβίβ δεν μπορούσε να αντέξει τέτοιο βάρος. Εξάλλου και οι τρεις κυβερνήσεις γνωρίζουν ότι αυτού του είδους τα έργα υποδομής προϋποθέτουν τεράστιες επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα.
Άλλες επιλογές
Στο πλαίσιο αυτό κινήθηκε και η δήλωση που έκανε τη Δευτέρα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, τονίζοντας ακριβώς ότι «η πολιτική βούληση και απόφαση των τριών κρατών, Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου ελήφθη υπό την αίρεση των μελετών οικονομικής βιωσιμότητας, υποθαλασσίων μορφολογιών βυθού που θα καθιστούσαν εφικτό ένα ανάλογο εγχείρημα σε σχέση πάντοτε και με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις».
Ο Πρόεδρος ξεκαθαρίζει επίσης ότι «οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Κυπριακής Δημοκρατίας θα υλοποιηθούν κατά τον προσφορότερο τρόπο, προς όφελος του καλώς νοουμένου συμφέροντος του λαού της Κύπρου και των φίλων συνεργαζομένων κρατών». Η τελευταία αυτή αναφορά του Προέδρου έχει να κάνει με τις άλλες εναλλακτικές επιλογές της Λευκωσίας: Ο ένας είναι η κατασκευή υγροποίησης στην Κύπρο, η μεταφορά του φυσικού αερίου στα τερματικά της Αιγύπτου, ή η πώλησή του στην πηγή της εξόρυξης και η μεταφορά του με φορτηγά. Υπάρχει και το θέμα του αγωγού προς την Τουρκία, επιλογή την οποία η Λευκωσία βάζει στο τραπέζι μόνον υπό την προϋπόθεση λύσης του Κυπριακού. Ωστόσο κλειδί για όλα είναι ασφαλώς η ποσότητα και η ποιότητα του κυπριακού φυσικού αερίου. Ως εκ τούτου, οι δηλώσεις του Άμος Χόχσταϊν, επικεφαλής του Γραφείου Ενεργειακών Πηγών στο αμερικανικό Στέιτ Ντιπάρτμεντ, κάθε άλλο παρά έρχονται σε αντίθεση με τις εκτιμήσεις της Λευκωσίας. Είναι γεγονός ωστόσο, ότι έφεραν σε δυσχερή θέση την κυβέρνηση, η οποία δεν φρόντισε να μειώσει και δημοσίως τις προσδοκίες για τον EastMed, γι᾽αυτό και δέχθηκε έντονη κριτική, κυρίως από το ΑΚΕΛ, το οποίο έκανε λόγο «για καλλιέργεια αυταπατών για φαραωνικά έργα που θα καταστήσουν την Κύπρο υπερδύναμη».
Τι είναι το έργο
Το φιλόδοξο σχέδιο προέβλεπε την κατασκευή του αγωγού EastMed για μεταφορά φυσικού αερίου από Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα στην ηπειρωτική Ευρώπη, μέσω Ιταλίας. Η ιδέα του αγωγού EastMed άρχισε σαν ένα έργο στρατηγικής σημασίας με σκοπό να συμβάλει στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας, ως εναλλακτική δίοδο ενέργειας, στο σχέδιο της ΕΕ για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Το project ενίσχυε τον γεωστρατηγικό ρόλο της Κύπρου ως ενεργειακού κόμβου προς την Ευρώπη, η οποία συμπεριέλαβε τον αγωγό ως έργο κοινού ενδιαφέροντος, γι᾽αυτό και χρηματοδότησε το 50% (34 εκατομμύρια ευρώ) των λεπτομερών μελετών, που θα οδηγήσουν στη λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης (FID) έως το τέλος του 2022. Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς το έργο περιλαμβάνει 4 διαδοχικά τμήματα μέχρι την Ιταλία. Προβλέπονται 3 χρόνια κατασκευής και ο αγωγός αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2025. Ο EastMed θα μπορεί να μεταφέρει αρχικά 11 δισ. κ.μ. αερίου και σε δεύτερη φάση μέχρι 20 δισ. κ.μ. Το επιχειρηματικό μοντέλο θα βασίζεται σε μακροχρόνιες συμβάσεις μεταξύ παραγωγών φυσικού αερίου και ευρωπαίων αγοραστών, που θα επιτρέψουν τη χρηματοδότηση του έργου.
Οι φιλοδοξίες της Τουρκίας για αλλαγή της όδευσης του αγωγού ώστε να περνά μέσω της επικράτειάς της ήταν και παραμένουν έντονες. Στο παιχνίδι μπήκε και η Αίγυπτος, η οποία διαθέτει προς αξιοποίηση τα υφιστάμενα τερματικά υγροποίησης στις πόλεις Νταμιέττα, που βρίσκεται κοντά στην Αλεξάνδρεια και Ίτκου, πλησίον του Πορτ Σάιτ. Η εμπλοκή της Αιγύπτου γίνεται δεκτή από τις εμπλεκόμενες χώρες μόνον ως συμπληρωματική όδευση και όχι ως υποκατάστατο του κυρίως αγωγού. Οι υπουργοί ενέργειας της Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ υπέγραψαν τον Ιανουάριο του 2020 στην Αθήνα τη διακρατική συμφωνία για τον αγωγό, παρουσία των ηγετών των τριών χωρών, ενώ εκκρεμεί η κύρωσή της και από την Ιταλία. Εντονα υποστηρικτική έναντι του έργου ήταν και η Ουάσιγκτον, τουλάχιστον επί προεδρίας Ντόναλντ Τράμπ. Ωστόσο τα δεδομένα πλέον έχουν αλλάξει δραστικά αφού πλέον και η ίδια η ΕΕ επενδύει στην καθαρή, πράσινη ενέργεια. Η νέα ενεργειακή νομοθεσία της Ε.Ε. στοχεύει να «οδηγήσει την Ευρώπη μακριά από τα ορυκτά καύσιμα και το φυσικό αέριο προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και το υδρογόνο με χαμηλές εκπομπές άνθρακα». Με βάση αυτή τη στρατηγική επιλογή της ΕΕ ο ρόλος του φυσικού αερίου στο ενεργειακό πλάνο της Ευρώπης είναι περιορισμένος.
Ειδήσεις σήμερα:
Αντίποινα στο Ιράν αποφάσισε το Ισραήλ, κλειστά χαρτιά για το χρόνο επίθεσης
Καζάνει που «βράζει» είναι η Μέση Ανατολή, μετά την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ σε αντίποινα για το φονικό χτύπημα του δεύτερου στο ιρανικό προξενείο στη Συρία. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, έχει δεσμευτεί να απαντήσει στην Τεχεράνη και σταθμίζει τις επιλογές του για το τι θα κάνει.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
