Τα έθιμα του Πάσχα, είτε έχουν να κάνουν με τις θρησκευτικές παραδόσεις, τις τοπικές συνήθειες ή τις γαστριμαργικές πρακτικές του κάθε τόπου, παρουσιάζουν πολύ όμορφες ιδιαιτερότητες.
Μεγάλη Δευτέρα
Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στον Ιωσήφ, τον πιο αγαπητό υιό του Ιακώβ, τον οποίο πούλησαν τα αδέλφια του σε εμπόρους από την Αίγυπτο. Εκείνη την ημέρα διαβάζεται στην εκκλησία και η παραβολή της καταραμένης συκιάς από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου. Τη Μεγάλη Δευτέρα σε όλη την Ελλάδα ξεκινούν οι ετοιμασίες στα σπίτια για τον εορτασμό του Πάσχα. Στα χωριά, κυρίως ασπρίζονται με ασβέστη οι αυλές. Σε κάποιες περιοχές οι πιστοί συνηθίζουν να τρέφονται μόνο με ψωμί και νερό έως τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί, οπότε λαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία.
Μεγάλη Τρίτη
Τη Μεγάλη Τρίτη στην εκκλησία διαβάζεται η Παραβολή των Δέκα Παρθένων, ενώ το βράδυ στον Εσπερινό ψάλλεται το τροπάριο της Κασσιανής.Η μέρα αυτή είναι αφιερωμένη στο καθάρισμα του σπιτιού. Σε κάποιες περιοχές, τη Μεγάλη Τρίτη φτιάχνονται τα κουλουράκια και τα τσουρέκια, έθιμο που συνήθως γίνεται Μεγάλη Πέμπτη.
Μεγάλη Τετάρτη
Τη Μεγάλη Τετάρτη διαβάζεται το μύρωμα του Ιησού από την αμαρτωλή, κατά τη διάρκεια του οποίου μιλά για τον επερχόμενο θάνατό του. Το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης, στις εκκλησίες μας τελείται το Μυστήριο του Μεγάλου Ευχέλαιου.
Μεγάλη Πέμπτη
Ήξερες πως σύμφωνα με το μακαριστό, εξέχοντα λαογράφο Γεώργιο Χ. Παπαχαραλάμπους, τη Μεγάλη Πέμπτη δεν εργάζονται οι σιδηρουργοί, και αυτό για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους; Διότι όταν ο Πιλάτος τούς ζήτησε τρία καρφιά για τη Σταύρωση του Χριστού αυτοί του ετοίμασαν περισσότερα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι εκκλησιαζόμενοι παλαιότερα, έβαζαν κάτω από το αναλόγιο, γυάλες με νερό για να αγιαστεί την ώρα που ο παπάς διαβάζει τα 12 Ευαγγέλια. Το νερό αυτό χρησιμοποιείται για το προζύμι των πασχαλινών άρτων. Το προζύμι αυτό το χρησιμοποιούσαν για ζύμωμα όλο το χρόνο. Αν χρειαζόταν να δανείσει κάποια οικογένεια σε κάποια άλλη, δεν θα έπρεπε να το δει ούτε ξένος, αλλά ούτε και ήλιος!
Αν έχεις την απορία, γιατί η Μ. Πέμπτη ονομάζεται και “Κότσιηνη Πέφτη” η απάντηση είναι πολύ απλή: στην Κύπρο, ο κόσμος ανέφερε πως τα αβγά βάφτηκαν κόκκινα από το αίμα του Χριστού που έσταζε από το πρόσωπό του, όταν του φόρεσαν το ακάνθινο στεφάνι. Το αβγό είναι ‘σύμβολο’ της ζωής και στην περίπτωση της Ανάστασης, συμβολίζει την ανάσταση εκ των νεκρών. Ως εκ τούτου, το τσούγκρισμα συμβολίζει την έξοδο της ζωής.
Σε κάποια χωριά της επαρχίας Λεμεσού (Πάχνα, Βουνί, Κοιλάνι, Πέρα Πεδί, Μανδριά, Τριμίκλινη κ.ά.) τη Μ. Πέμπτη πραγματοποιείται το ζύμωμα των γνωστών Αρκατένων.
Μεγάλη Παρασκευή
Τη Μεγάλη Παρασκευή σε ανάμνηση του όξους που έδωσαν στον Χριστό όταν Αυτός είπε ‘διψώ’ πάνω στο σταυρό, συνηθίζεται να μαγειρεύουν φακές με ξίδι. Βεβαίως τη Μ. Παρασκευή λαμβάνει χώρα και το στόλισμα του Επιταφίου, ο οποίος, όπως αναφέρει ο λαογράφος Α. Ρουσουνίδης, θυμίζει την αρχαία γιορτή των Κυπρίων, τα Αδώνια, στην οποία συναντώνται και άλλα στοιχεία της χριστιανικής θρησκείας, όπως η Ανάσταση του Λαζάρου. Γύρω στο μεσημέρι της Μ. Παρασκευής, ο Επιτάφιος είναι σχεδόν έτοιμος, στολισμένος. Τα λουλούδια που μοιράζει ο ιερέας στους πιστούς όταν τον προσκυνούν, οι πιστοί τα κρατούν ως θυμίαμα για τους αρρώστους. Βέβαια, στον Καραβά της κατεχόμενης Κερύνειας και στην Επταγώνια της Λεμεσού, τα λουλούδια του Επιταφίου, δίνονταν στο μεταξοσκώληκα για να ευλογηθεί και να κάνει πλούσιο μετάξι! Στα ορεινά χωριά της Κύπρου, συνηθίζεται οι κάτοικοι να παίρνουν στον Επιτάφιο τα γνωστά αγριολούλουδα που μοιάζουν πολύ με τη λεβάντα και ονομάζονται μυροφόρες, τα οποία χρησιμοποιούν για να στολίσουν τον Επιτάφιο, όχι μόνο ως ανάμνηση των Μυροφόρων, αλλά και για το γλυκό άρωμά τους.
Μεγάλο Σάββατο
Το Μ. Σάββατο -κατά την “πρώτη Ανάσταση”- όταν ο ιερέας ψάλλει “Αναστά ο Θεός, κρίνων τη γη”, σκορπίζοντας δάφνες στην εκκλησία, πέφτουν τα μαύρα καλύμματα από τις εικόνες και οι πιστοί χτυπούν δυνατά τα στασίδια των σκάμνων. Αν δεν έχεις παρακολουθήσει αυτές τις σκηνές, φέτος, βάλ’ το στο πρόγραμμα. Είναι τόσο δυνατά τα συναισθήματα που δημιουργεί αυτό το σκηνικό, που θα εντυπωσιαστείς!
Μετά την “Πρώτη Ανάσταση”, αρχίζουν οι προετοιμασίες για την Ανάσταση. Πρώτο μέλημα για κάποιους αποτελεί το μάζεμα των ξύλων για τη ‘λαμπρατζιά’ στην αυλή της εκκλησίας. Ο ανταγωνισμός για το ποιος θα φέρει το πιο μεγάλο κούτσουρο ή άλλως “κούζαλο” είναι μεγάλος.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κύπρου, Φρόσω Ηγουμενίδου, το κατ’ εξοχήν παραδοσιακό κυπριακό έδεσμα, είναι οι φλαούνες που φτιάχνονται το Μ. Σάββατο. Η λέξη ‘φλαούνες’, θεωρείται πως προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη “παλάθη” - flado “flaon” - φλαούνα. Η παλάθη ήταν παρασκεύασμα με ξηρά φρούτα. Την προηγούμενη ημέρα ετοιμάζεται η γέμιση, ο “φούκος”, από τριμμένο ειδικό τυρί, προζύμι, αβγά, σταφίδες και μυρωδικά (όπως μαχλέπι, μαστίχα, δυόσμο και κανέλα).
Τα μεσάνυχτα με το “Δεύτε λάβετε φως…” αρχίζει μια πρακτική που ούτε έθιμο είναι ούτε και παράδοση. Τείνει όμως να γίνει μια πολύ επικίνδυνη συνήθεια. Οι στρακαστρούκες, οι δυναμίτες και οι λοιπές, αντίστοιχης φιλοσοφίας και επικινδυνότητας πρακτικές, ελπίζουμε φέτος, αν δεν εξαλειφθούν, τουλάχιστον να μειωθούν για να μην έχουμε τραυματισμούς μέρες γιορτών!
Κυριακή του Πάσχα
Η “Δεύτερη Ανάσταση” πραγματοποιείται το απόγευμα της Κυριακής, οπότε γίνεται και το κάψιμο του Ιούδα, το οποίο έθιμο, κατά την εποχή της Αγγλοκρατίας στην Κύπρο, αποτελούσε και μια πράξη αντίστασης στον κατακτητή. Δημιουργούσαν το είδωλο του Ιούδα, το οποίο έντυναν με ημίψηλο καπέλο και μπαστούνι, σαν Άγγλο δηλαδή, προκειμένου να τους σατιρίσουν.
Δευτέρα του Πάσχα
Τη Δευτέρα του Πάσχα στα περισσότερα χωριά πραγματοποιούνται τα “λαμπριάτικα παιχνίδια”. Βεβαίως υπάρχουν και χωριά στα οποία τα παιχνίδια ξεκινούν την Κυριακή μετά τη Θεία Λειτουργία ή ακόμη και την Τρίτη.
Από τα ανταγωνιστικά παιχνίδια της Λαμπρής είναι το “διτζίμιν” κατά το οποίο οι άντρες δοκιμάζουν τη δύναμή τους. Σκοπός του παιχνιδιού, η ονομασία του οποίου προέρχεται από το ρήμα “δοκιμάζω”, ήταν να σηκώσει ο πιο δυνατός άντρας μια μεγάλη πέτρα, η οποία εξαιτίας του σχήματος, του όγκου και του μεγέθους, δεν είχε εύκολο πιάσιμο. Η λίστα με τα διασκεδαστικά, παραδοσιακά παιχνίδια της Λαμπρής, περιλαμβάνει τα τριάππιδκια, το σιοινίν, τις σακουλοδρομίες, τις γαϊδουροδρομίες κ.λπ.
Στο χωριό Κάρμι της Κερύνειας τη Δευτέρα της Λαμπρής, η παράδοση καλούσε τις γυναίκες στα καφενεία. Οι σύζυγοι των καφετζήδων, άνοιγαν τα καφενεία, τα οποία λειτουργούσαν μόνο για γυναίκες τη συγκεκριμένη ημέρα. Οι άντρες συγκεντρώνονταν στο παρεκκλήσι της Παναγίας Τριμιθκιώτισσας, κοντά στο χωριό Τριμίθι, όπου γινόταν πανηγύρι.
Τρίτη της Λαμπρής
Στα Λειβάδια της Πιτσιλιάς, την Τρίτη της Λαμπρής, η παράδοση επιβάλλει την περιφορά από σπίτι σε σπίτι, της τοπικής Αγίας Αρακλειτούν. Από την άλλη, στον Αγρό, την Τρίτη τα χαράματα συγκεντρώνονταν οι κάτοικοι και σχημάτιζαν πομπή μαζί με τους ιερείς, τα εξαπτέρυγα, την εικόνα της Παναγίας και άλλα σύμβολα, και πήγαιναν στο ξωκλήσι της Παναγίας με την ανατολή του ήλιου, οπότε γινόταν η λειτουργία. Στο χωριό Λαγουδερά, η λιτανεία γίνεται την Τρίτη σε ένα ύψωμα κοντά στην Παναγία του Άρακα που λέγεται Τρουλλίν.
Μπορεί το έθιμο να μην είναι θρησκευτικό αλλά είναι άξιο αναφοράς καθώς έχει ενδιαφέρον. Κάτι από stand up comedy show γινόταν στον Άγιο Αθανάσιο της Λεμεσού την Τρίτη της Λαμπρής. Διάφορα άτομα ανέβαιναν με τη σειρά σε μια καρέκλα και σατίριζαν διάφορα γεγονότα που τους είχαν συμβεί στο χρόνο που πέρασε από το προηγούμενο Πάσχα. Αν γινόταν σήμερα, θα είχαν κάμποσα να πουν!
Πηγή: checkincyprus
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Μαθητής Δημοτικού στη Λευκωσία χτύπησε καθηγητές - Ενήμερη και η Υπουργός
• ExxonMobil: Προγραμματίζει νέες γεωτρήσεις σε τεμάχια 5 και 10 αρχές 2025
• Δύσκολες ώρες για παλαίμαχο ποδοσφαιριστή της Ομόνοιας - Έφυγε από την ζωή ο πατέρας του
Έτσι εντοπίστηκε η σακούλα με τις σφαίρες στη Λεμεσό - Θα γίνει καταμέτρηση
Σε συναγερμό τέθηκαν οι Αρχές στη Λεμεσό μετά από την ανεύρεση φυσιγγίων.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
