Στα σκαριά πλήρης αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας

Την πλήρη αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας προωθεί η Κυβέρνηση, μέσω νομοσχεδίου που εγκρίθηκε από το προηγούμενο Υπουργικό Συμβούλιο στις 22 Φεβρουαρίου και κατατέθηκε επίσημα στη Βουλή στις 25 Απριλίου από το Υπουργείο Οικονομικών.

Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο, αυτό διασφαλίζει και εντείνει την ανεξαρτησία της Νομικής Υπηρεσία, για την περαιτέρω ενίσχυση του εχέγγυου της αμεροληψίας των λειτουργών της, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται οι Δημόσιοι Κατήγοροι, και την ενδυνάμωση του Κράτους Δικαίου, σύμφωνα με την υποστήριξη και σύσταση σημαντικών Επιτροπών, όπως η Επιτροπή των Κρατών Μελών ενάντια στη Διαφθορά – GRECP -, καθώς και τις διακηρυγμένες κατευθυντήριες αρχές του Συμβουλευτικού Συμβουλίου των Ευρωπαίων Εισαγγελέων – CCJE και CCPE – του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ταυτόχρονα, προστίθεται, καθιδρύεται και η θέση του Γενικού Διευθυντή της Νομικής Υπηρεσίας, ο οποίος, μεταξύ άλλων, θα ασκεί καθήκοντα ελέγχοντα λειτουργού, κατά την έννοια των «περί Δημοσιονομικής Ευθύνης και Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμων».

Επιπλέον, αναφέρεται περαιτέρω, στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ημερομηνίας 13.7.2022, με τίτλο «Έκθεση του 2022 για το Κράτος Δικαίου – Κεφάλαιο για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Κύπρο», παράλληλα με την υπενθύμιση των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας σχετικά με την καταπολέμηση της διαφθοράς, συστήνεται ξεκάθαρα και αναφέρεται ρητά η ανάγκη «συνέχισης της βελτίωσης της αποτελεσματικής διερεύνησης και εκδίκασης υποθέσεων διαφθοράς υψηλού επιπέδου, μεταξύ άλλων, με την ενίσχυση του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα και της δημοσιονομικής ανεξαρτησίας του».

Σύμφωνα πάντα με την εισηγητική έκθεση, με το νομοσχέδιο ρυθμίζονται, επίσης, νομοθετικά και θέματα που αφορούν στη δομή, οργάνωση και λειτουργία της Νομικής Υπηρεσίας, τόσο σε ό,τι αφορά τους νομικούς λειτουργούς, όσο και τους λοιπούς λειτουργούς που στελεχώνουν την Υπηρεσία.

Με τον τρόπο αυτό, τονίζεται, ενισχύεται η λειτουργική ανεξαρτησία της Νομικής Υπηρεσίας, εμπεδώνεται η λειτουργική ανεξαρτησία της Νομικής Υπηρεσίας, εμπεδώνεται η έννοια του Κράτους Δικαίου, και, μεταξύ άλλων, επιτυγχάνεται η αποτελεσματικότερη απονομή της Δικαιοσύνης.

Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, η Νομική Υπηρεσία θα πρέπει να προβεί στις δέουσες ενέργειες για ρύθμιση αποτελεσματικά του τρόπου συνεργασίας και επικοινωνίας της με την Εκτελεστική Εξουσία, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της παραγωγικότητας των Υπουργείων/Υφυπουργείων και κατ’ επέκταση της ίδιας.

Οι νέες θέσεις που δημιουργούνται

Πάντως, με βάση τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, πέραν από τη θέση του Γενικού Διευθυντή, ο οποίος υπηρετεί βάσει σχεδίου υπηρεσίας και έχει την ιδιότητα του Ελέγχοντα Λειτουργού και ενεργεί σύμφωνα με το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο της Δημόσιας Υπηρεσίας που διέπει τις υποχρεώσεις και ευθύνες του ελέγχοντος λειτουργού, δημιουργείται και θέση Προϊστάμενου Χρηματοοικονομικής Διαχείρισης της Νομικής Υπηρεσίας, ο οποίος υπηρετεί βάσει σχεδίου υπηρεσίας, σύμφωνα με τις ανάγκες της Νομικής Υπηρεσίας.

Σε ό,τι αφορά τα κριτήρια διορισμού ή προαγωγής νομικών, αξίζει να αναφερθεί πως, καvέvας δεν διoρίζεται ή προάγεται στη Νομική Υπηρεσία, εκτός εάv:
• είvαι πoλίτης της Δημoκρατίας ή άλλου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
• συμπλήρωσε την ηλικία των δεκαεπτά ετών και
• έχει εκπληρώσει ή απαλλαγεί νόμιμα από τις στρατιωτικές υποχρεώσεις που τυχόν του επιβάλλει η νομοθεσία και
• κατέχει τα πρoσόvτα πoυ καθoρίζovται στo εκάστοτε σχέδιo υπηρεσίας της θέσης που αφορά o διoρισμός ή η προαγωγή του και
• δεv καταδικάστηκε για ποινικό αδίκημα σoβαρής μoρφής που ενέχει έλλειψη τιμιότητας ή ηθική αισχρότητα
• δεν έχει απολυθεί ή δεν έχουν τερματιστεί οι υπηρεσίες του στο παρελθόν από τη δημόσια υπηρεσία, τη Δικαστική Υπηρεσία, τη Νομική Υπηρεσία ή οποιαδήποτε υπηρεσία ή οργανισμό δημόσιου δικαίου της Δημοκρατίας ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή οποιουδήποτε κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για πειθαρχικό παράπτωμα ή για πνευματική ή σωματική ανικανότητα ή πνευματική ή σωματική αναπηρία ή για ανάρμοστη συμπεριφορά.

Επισημαίνεται, δε, πως αρχικοί διορισμοί σε μόνιμες θέσεις γίνονται με δοκιμασία για περίοδο δύο χρόνων, εκτός αν οι όροι του διορισμού προνοούν διαφορετικά, ενώ με την υπό προώθηση νομοθεσία, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, κατόπιν έγκρισης του Υπουργού Οικονομικών, δύναται, σε ειδικές περιπτώσεις, όταν απαιτείται πρόσθετη βοήθεια, να προσλαμβάνει πρόσωπα πάνω σε προσωρινή βάση, με όρους τους οποίους ο ίδιος καθορίζει μετά από σύσταση του Εισαγγελικού Συμβουλίου ή, κατά περίπτωση, της Επιτροπής Προσωπικού.

Σύμφωνα, επίσης, με τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, όταν κενώνεται θέση Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ή Ανώτερου Δικηγόρου της Δημοκρατίας για οποιοδήποτε λόγο ή ο κάτοχός της απουσιάζει με μακρά άδεια απουσίας, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας δύναται να αναθέτει σε άλλο υπάλληλο να εκτελεί αναπληρωματικά τα καθήκοντα της θέσης αυτής, νοουμένου ότι ο εν λόγω υπάλληλος πληροί τα απαιτούμενα προσόντα του σχεδίου υπηρεσίας της θέσης αυτής.

Σύσταση δύο Συμβουλίων – Ο ρόλος τους

Περαιτέρω με το νομοσχέδιο, καθιδρύεται και συμβούλιο, καλούμενο ως «Εισαγγελικό Συμβούλιο», το οποίο θα έχει την αρμοδιότητα:
• για τους διορισμούς, προαγωγές, μεταθέσεις και αποσπάσεις των νομικών λειτουργών την κατάρτιση σχεδίων υπηρεσίας νομικών λειτουργών τα οποία εγκρίνονται από τον Υπουργό Οικονομικών και για οποιοδήποτε άλλο ζήτημα που αφορά την υπηρεσία των νομικών λειτουργών·
• για τους διορισμούς, προαγωγές, μεταθέσεις και αποσπάσεις των κατόχων της θέσης του Γενικού Διευθυντή της Νομικής Υπηρεσίας και της θέσης του Προϊστάμενου Χρηματοοικονομικής Διαχείρισης της Νομικής Υπηρεσίας, όπως επίσης και για την κατάρτιση σχεδίων υπηρεσίας για αυτές τις θέσεις τα οποία εγκρίνονται από τον Υπουργό Οικονομικών·
• για τις απολύσεις και την άσκηση πειθαρχικής εξουσίας επί των κατόχων οποιασδήποτε θέσης η οποία αναφέρεται στο άρθρο 5 ή 6 του παρόντος Νόμου.

Το Εισαγγελικό Συμβούλιο δύναται να ορίζει υποεπιτροπή στην οποία δύναται να αναθέτει, κατά την απόλυτη κρίση του, τη διενέργεια οποιουδήποτε μέρους της ενώπιον του Εισαγγελικού Συμβουλίου διαδικασίας, όπως τη διεξαγωγή γραπτών εξετάσεων στο πλαίσιο διορισμού ή/και προαγωγής, ή/και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τέτοιων εξετάσεων, με την επιφύλαξη ότι η τελική απόφαση για τα προαναφερόμενα ζητήματα λαμβάνεται από το ίδιο το Εισαγγελικό Συμβούλιο το οποίο έχει την αρμοδιότητα διεξαγωγής προφορικών συνεντεύξεων.

Το εν λόγω Συμβούλιο θα απαρτίζεται από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ως Πρόεδρο, τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και τους τρεις αρχαιότερους στην ιεραρχία Εισαγγελείς της Δημοκρατίας.

Πέραν του Εισαγγελικού Συμβουλίου, καθιδρύεται και Επιτροπή Προσωπικού, η οποία θα έχει την αρμοδιότητα για τους διορισμούς, προαγωγές, μεταθέσεις και αποσπάσεις για το προσωπικό της Νομικής Υπηρεσίας, εξαιρουμένων του Γενικού Διευθυντή της Νομικής Υπηρεσίας και του Προϊστάμενου Χρηματοοικονομικής Διαχείρισης της Νομικής Υπηρεσίας, καθώς και για την κατάρτιση σχεδίων υπηρεσίας για τις θέσεις του εν λόγω προσωπικού, τα οποία εγκρίνονται από τον Υπουργό Οικονομικών και για οποιοδήποτε άλλο ζήτημα που αφορά το προσωπικό αυτό.

Η Επιτροπή Προσωπικού θα απαρτίζεται από τον Γενικό Διευθυντή της Νομικής Υπηρεσίας, που θα εκτελεί χρέη προέδρου της Επιτροπής, τον Προϊστάμενο Χρηματοοικονομικής Διαχείρισης της Νομικής Υπηρεσίας και ένα νομικό λειτουργό που ο Γενικός Εισαγγελέας θα ορίζει για την κάθε διαδικασία.