Την ύπαρξη ενός παλιού οθωμανικού νεκροταφείου στη Λεμεσό, το οποίο στην πορεία του χρόνου μετατράπηκε σε κήπο και αργότερα σε πρατήριο βενζίνης και πλυντήριο αυτοκινήτων, φέρνει στο φως έρευνα του Επιστημονικού Διευθυντή του Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου-Ιστορικού Αρχείου και Κέντρου Μελετών Λεμεσού, Μίμη Σοφοκλέους.
Ίσως να πρόκειται για το πρώτο οθωμανικό κοιμητήριο που δημιουργήθηκε στη Λεμεσό, επί Οθωμανικής κατοχής και το οποίο δημιουργήθηκε εκεί όπου μέχρι πριν από λίγα χρόνια λειτουργούσε ένα πλυντήριο αυτοκινήτων, στην οδό Χριστόδουλου Χατζηπαύλου, απέναντι από το Πολυλειτουργικό Παραθαλάσσιο Πάρκο της Επίχωσης και δίπλα από το ξενοδοχείο Μιστράλ.
Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, ο Μίμης Σοφοκλέους ανέφερε πως, μεγαλώνοντας στην ίδια περιοχή, ο ίδιος είχε ακούσει τις φήμες για την ύπαρξη ενός παλιού οθωμανικού νεκροταφείου, ενώ αφορμή για την έρευνα του, που άρχισε πριν από ένα περίπου χρόνο, στάθηκε μια φωτογραφία του 1931, η οποία αναρτήθηκε στον διαδικτυακό χώρο «Λεμεσού Μνήμες» και στην οποίαν απεικονίζεται ο κήπος που είχε δημιουργηθεί στη θέση του, με χαρακτηριστικό ωστόσο στο περιτοίχισμα του, την αρχιτεκτονική οθωμανικού νεκροταφείου.
Ο κ.Σοφοκλέους σημειώνει πως ακόμα και η πιο εμπεριστατωμένη εργασία που αναφέρεται στα οθωμανικά μνημεία, αυτή του Tuncer Bagiskan, με τίτλο: Ottoman, Islamic and Islamised Monuments in Cyprus, δεν αναφέρεται για το συγκεκριμένο χώρο, ούτε το συμπεριλαμβάνει στον κατάλογο των κοιμητηρίων που παρουσιάζονται στις σελίδες του.
Σύμφωνα λοιπόν με τα ελάχιστα στοιχεία που έχουν καταγραφεί, το οθωμανικό αυτό νεκροταφείο είχε την επίσημη ονομασία «Μουλλά Αχμετλέρ» και αναφερόταν ως παλιό κοιμητήριο, κάτι που ενισχύει την πιθανότητα να πρόκειται για ένα από τα πρώτα οθωμανικό νεκροταφεία που λειτούργησαν στη Λεμεσό, αμέσως μετά την εισβολή των Οθωμανών το 1570 και την κατάκτηση του νησιού, που σήμανε το τέλος της Ενετοκρατίας και την έναρξη της Τουρκοκρατίας.
Καθώς νέα μουσουλμανικά κοιμητήρια δημιουργούνται στην πόλη και το χριστιανικό στοιχείο συγκεντρώνεται ομαδικά στη συγκεκριμένη περιοχή, το «Μουλλά Αχμετλέρ» φαίνεται να παραμένει σε αδράνεια, αφού όπως σημειώνει ο Επιστημονικός Διευθυντής του Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου, δεν θα συνέτρεχε πλέον κανένας λόγος να λειτουργεί μέσα στη χριστιανική οικιστική περιοχή.
Ωστόσο, το 1824 θάβονται σε αυτό Αιγύπτιοι στην πλειοψηφία τους ναυτικοί, τα πτώματα των οποίων ξεβράζει η θάλασσα, όταν καταστρέφονται από θαλασσοταραχή κάποια από τα πλοία του στόλου του αντιβασιλέα της Αιγύπτου Ιμπραήμ Πασά, ο οποίος επιτέθηκε στην Κρήτη και στον Μοριά για καταστολή της Ελληνικής Επανάστασης.
Έκτοτε, δεν υπάρχει οποιαδήποτε αναφορά για το οθωμανικό αυτό νεκροταφείο που παραμένει ανενεργό και απεριποίητο, ενώ επί των χαρτών καταγράφεται από το 1883 ως «πάρκο». Όντως, όπως διαπιστώνεται από την έρευνα, περί το τέλος του 19ου αιώνα ο χώρος μετατρέπεται σε κήπο και κτίζεται στη μέση μια θολωτή κρήνη (βρύση), από την οποία υδρευόταν όλη η γειτονιά. Ο κήπος αναφέρεται πλέον από τους Λεμεσιανούς ως «Η χωράφα/το περβόλι του Σωζου», λόγω της περιποίησης που τύγχανε από τον Σώζο Λοϊζου, πατέρα του μετέπειτα Δημάρχου Λεμεσού Χριστόδουλου Σώζου.
Αρχές της δεκαετίας του 60’ ο χώρος παραχωρείται από το ΕΒΚΑΦ σε εταιρεία πετρελαιοειδών και μετατρέπεται σε πρατήριο βενζίνης, αφού πρώτα αφαιρούνται τα οστά και μεταφέρονται, κατά πάσα πιθανότητα, στο μουσουλμανικό κοιμητήριο στα Πολεμίδια. Ο χώρος γίνεται πλέον γνωστός ως «Η πεζίνα του Λειβαδιώτη», ενώ με το κλείσιμο του πρατηρίου, το 1992, δημιουργείται ένα πλυντήριο αυτοκινήτων, το οποίο ωστόσο σήμερα δεν λειτουργεί.
Στην έρευνα σημειώνεται πως στη μουσουλμανική κοινότητα, η αλλαγή χρήσης ενός νεκροταφείου δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο, εν αντιθέσει με τα χριστιανικά κοιμητήρια που θεωρούνται από την εκκλησία «καθαγιασμένοι χώροι».
Η 18σέλιδη έρευνα, πέραν από την αξιοποίηση της βιβλιογραφίας, περιλαμβάνει συνεντεύξεις παλιών Λεμεσιανών που ζούσαν στην περιοχή, καθώς και σημαντικό φωτογραφικό υλικό που εντοπίστηκε και συγκεντρώθηκε από την περίοδο που ο χώρος λειτουργούσε ως κήπος.
Αν και μέχρι στιγμής έχουν αξιοποιηθεί όλες οι διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης, ο Μίμης Σοφοκλέους θεωρεί ότι θα παραμείνει για πολύ καιρό ως μια εργασία «εν προόδω», καθώς η έρευνα στην ιστορία μιας πόλης μπορεί ανά πάσα στιγμή να φέρει στην επιφάνεια νέες πληροφορίες.
Ο Επιστημονικός Διευθυντής του Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου-Ιστορικού Αρχείου και Κέντρου Μελετών Λεμεσού, εξέφρασε τέλος τη θέση πως, σε μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού προβλήματος, ο χώρος αυτός θα μπορούσε να μετατραπεί σε «ένα κήπο της ειρήνης, της φιλίας, σε ένα μνημείο επί της παραλίας».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Στους 25 ανέρχονται οι επιζώντες από συντριβή αεροπλάνου στο Καζακστάν
• Αρχιεπίσκοπος: Να επανατοποθετηθεί το Κυπριακό ως πρόβλημα εισβολής και κατοχής
Χριστουγεννιάτικο μήνυμα ΠτΔ: «Σας ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη και τη στήριξη - Mαζί αλλάζουμε την Κύπρο»
«Η Γέννηση του Χριστού αναδεικνύει τα μηνύματα της αγάπης, της πίστης, της προσφοράς και της ελπίδας.», αναφέρει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με την ευκαιρία των Χριστουγέννων.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
