Γιατί μας τρομάζουν τόσο οι δίδυμοι στις ταινίες τρόμου;

Στην λογοτεχνία της εποχής εκείνης ο σωσίας έμοιαζε πάντα η προσωποποίηση όλων εκείνων των πραγμάτων που δεν είναι φυσιολογικά, καλά, ήρεμα και ειρηνικά. Κλασικοί χαρακτήρες, όπως ο Δρ Τζέκιλ και ο κύριος Χάιντ του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον ή ο Γιάκοβ Πέτροβιτς Γκολιάτκιν στο βιβλίο του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι Ο Διπλός, παίζουν με αυτή την έννοια. Και στις δύο ιστορίες, ένας σωσίας -όχι πάντα δίδυμος- σπέρνει τον όλεθρο στη ζωή και την αίσθηση του εαυτού ενός ατόμου, ακριβώς όπως και στην ταινία του 2019, του Peele.

Από τον 19ο αιώνα έως το 2019 βέβαια, μεσολαβούν αρκετά χρόνια της ίδιας στερεοτυπικής επανάληψης. Οι δίδυμοι εισήλθαν λοιπόν στον κινηματογράφο περίπου το 1930, ξεκινώντας με το Freaks του Tod Browning και το The Black Room του Roy William Neill. Όταν το είδος άνθισε τη δεκαετία του '70, το ίδιο συνέβη και με τις ιστορίες τρόμου για δίδυμους, όπως το Goodbye Gemini του Alan Gibson, το The Other του Robert Mulligan και το cult slasher Sisters του Brian de Palma, όλες ταινίες στις οποίες οι δίδυμοι έχουν υπερφυσική ροπή για χάος και δολοφονίες. Μέχρι την πρεμιέρα της Λάμψης το 1980, οι δίδυμοι είχαν γίνει τόσο συνώνυμο του φόβου και του φρικιαστικού, ώστε οι αδελφές Grady ήταν ενστικτωδώς τρομακτικές, χωρίς ειδικά εφέ και μακιγιάζ. Τελικά, δεν είχε σημασία ότι δεν ήταν τεχνικά δίδυμες ή ότι μπορεί στην πραγματικότητα να ήταν το ίδιο πρόσωπο: ήταν τρομακτικές όπως και να 'χει.

Όταν ο Kubrick δημιούργησε τον διπλό τρόμο

Σύμφωνα με ένα δοκίμιο του Σίγκμουντ Φρόιντ το 1919, το αλλόκοτο μπορεί να προέρχεται από την «επανάληψη του ίδιου πράγματος». Αυτό είναι κάτι που συμπύκνωσε εμβληματικά η Λάμψη του Kubrick και οι δίδυμες Grady, με τα ασορτί μωρουδιακά μπλε φορέματα και τις λευκές κάλτσες τους.

Στο βιβλίο του Stephen King του 1977, οι αδελφές Grady είναι απλές αδελφές, οκτώ και δέκα ετών, και εξαιρετικά χαριτωμένες, τουλάχιστον μέχρι που τα πνεύματα και η απομόνωση μετέτρεψαν τον πατέρα τους σε δολοφόνο. Αμέσως μετά την άνοδο του βιβλίου στις λίστες των μπεστ σέλερ, ο Κιούμπρικ ξεκίνησε την παραγωγή της ταινίας και έκανε οντισιόν σε πολλούς νέους ηθοποιούς για να υποδυθούν τις αδελφές. Αλλά όταν οι πανομοιότυπες δίδυμες Lisa και Louise Burns εμφανίστηκαν, κέρδισαν το ρόλο. Ένας από τους μεγαλύτερους δημιουργούς του κινηματογράφου αποφάσισε ότι υπάρχει κάτι πιο τρομακτικό στις δίδυμες, είχαν δηλώσει τότε οι ίδιες σε συνέντευξή τους στην Daily Mail.

Τι μπορεί να είναι αυτό; Η ιδέα που προσπάθησε να αποσυμφορήσει ο Καρλ Γιουνγκ και ο Σίγκμουντ Φρόιντ. Η ιδέα ότι υπάρχει κάποιος ασυνείδητος, ανεξέλεγκτος άλλος εαυτός που οδηγεί τις σκέψεις, τις συμπεριφορές και τις επιθυμίες μας. Οι δίδυμοι μοιάζουν να κυριολεκτούν στον διαχωρισμό μεταξύ αυτών των δύο εαυτών, αναγκάζοντάς μας να κοιτάξουμε κατάματα τα σκοτεινά κομμάτια του εαυτού μας που διαφορετικά θα προτιμούσαμε να μην αναγνωρίσουμε. Όταν λοιπόν τα κοριτσάκια αυτά εμφανίστηκαν στην οθόνη ήρθαμε αντιμέτωποι με κάτι που τροφοδοτεί τους υποσυνείδητους φόβους και ανησυχίες μας.

Η Λάμψη έγινε σταδιακά μια ψυχολογική δοκιμασία αντοχής δυόμισι ωρών που περιλαμβάνει όλα τα χαρακτηριστικά μιας καλής ταινίας τρόμου: ένα στοιχειωμένο ξενοδοχείο, ένα διαταραγμένο νεαρό αγόρι, τη σταδιακή κάθοδο ενός άντρα στην παραφροσύνη με τσεκούρι. Και όμως, είναι οι δίδυμες Grady – στην οθόνη για λιγότερο από δύο λεπτά συνολικά - που έχουν αποτυπωθεί βαθύτερα στην κουλτούρα μας. Αναλύονται αιώνια, παρωδούνται επ' άπειρον και παρουσιάζονται κάθε χρόνο ως αποκριάτικα κοστούμια. Μέχρι και σήμερα είναι για εμάς ταυτόσημες με τον απόλυτο τρόμο.