Δεκατρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα (11/7) από την φονική έκρηξη στο Μαρί που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 13 ατόμων, τον τραυματισμό δεκάδων άλλων και προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές στον Ηλεκτροπαραγωγικό Σταθμό Βασιλικού, ενώ αφύπνισε και την κοινωνία, με το κίνημα των «Αγανακτισμένων» να διοργανώνει μεγαλειώδης εκδηλώσεις διαμαρτυρίας έξω από το Προεδρικό Μέγαρο για πολλές μέρες.
Το χρονικό της καταστροφής
Δευτέρα, 11 Ιουλίου 2011, ώρα 04.00 το πρωί. Πυρκαγιά ξεσπά, για δεύτερη φορά μέσα σε μία βδομάδα, σε δύο εμπορευματοκιβώτια με εκρηκτικές ύλες που είχαν «αποθηκευτεί» στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί.
Τα εν λόγω εμπορευματοκιβώτια είχαν κατασχεθεί, μαζί με άλλα 96, δυόμιση χρόνια προηγουμένως από πλοίο που κατευθυνόταν προς τη Συρία.
Με την εκδήλωση της πυρκαγιάς, στο σημείο σπεύδει η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η οποία, όπως διαφάνηκε στην συνέχεια, δεν γνώριζε καλά-καλά τι περιείχαν μέσα τα εμπορευματοκιβώτια.
Κατά τη διάρκεια κατάσβεσης της πυρκαγιάς σημειώνεται ισχυρή έκρηξη, η οποία προκαλεί ωστικό κύμα τριών χιλιομέτρων, το οποίο παρέσυρε στον θάνατο 13 πυροσβέστες, αξιωματικούς και στρατιώτες που βρίσκονταν στο σημείο και την ευρύτερη περιοχή και προσπαθούσαν με κάθε τρόπο και μέσο να τιθασεύσουν τις αδηφάγες φλόγες, ενώ τραυμάτισε δεκάδες άλλους, με κάποιους εξ αυτών πολύ σοβαρά. Από το ωστικό κύμα σταμάτησε κι η λειτουργία του Ηλεκτροπαραγωγικού Σταθμού Βασιλικού που βρίσκεται ακριβώς δίπλα από τη Βάση.
Οι 13 νεκροί-ήρωες της τραγωδίας ήταν:
- Διοικητής Ναυτικού, Πλοίαρχος Ανδρέας Ιωαννίδης
- Διοικητής της Ναυτικής Βάσης, Αντιπλοίαρχος Λάμπρος Λάμπρου
- Αρχικελευστής Κλεάνθης Κλεάνθους
- ΈΠΥ Κελευστής Μιχάλης Ηρακλέους
- Ναύτες Μίλτος και Χρίστος Χριστοφόρου
- Ναύτης Αντώνης Χαραλάμπους
- Αρχιλοχίας ΕΜΑΚ Ανδρέας Παπαδόπουλος
- Πυροσβέστης Αδάμος Αδάμου
- Πυροσβέστης Σπύρος Τταντής
- Πυροσβέστης Παναγιώτης Θεοφίλου
- Πυροσβέστης Βασίλης Κρόκος
- Πυροσβέστης Γιώργος Γιακουμή
Η Κύπρος ξυπνά στο σκοτάδι
Η έκρηξη, όπως ήταν αναμενόμενο, συγκλόνισε το παγκύπριο, ενώ για πολλές ώρες η είδηση μονοπωλούσε πολλά ξένα ειδησιογραφικά πρακτορεία. Η εικόνα σε ολόκληρη τη γύρω περιοχή θύμιζε πραγματικό πολεμικό τοπίο.
Λόγω της έκρηξης, δε, όλη η Κύπρος ξυπνά στο σκοτάδι, χωρίς ρεύμα και μη γνωρίζοντας τι έχει συμβεί. Το κακό μαντάτο όμως δεν αργεί να διαδοθεί.
Η πρώτη επίσημη δήλωση και οι παραιτήσεις
Στη 1:30 το μεσημέρι, μερικές ώρες μετά τον όλεθρο, συγκαλείται έκτακτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Μετά το πέρας της, ο τότε Κυβερνητικός Εκπρόσωπος -σήμερα Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ-, Στέφανος Στεφάνου δήλωσε: «Η έκρηξη σημειώθηκε στα εμπορευματοκιβώτια που κατασχέθηκαν το 2009 με προορισμό τη Συρία. Η Κυπριακή Δημοκρατία, λειτουργώντας στη βάση των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, ανέθεσε τη φύλαξη του υλικού στην Εθνική Φρουρά. Κατά την έκρηξη σκοτώθηκαν 12 άτομα -ο 13ος υπέκυψε στα τραύματά του δύο μέρες αργότερα- και πάνω από 60 τραυματίστηκαν».
«Όλοι τους είναι Κύπριοι. Αμφισβητούμε το γεγονός ότι κάποιος σκόπιμα προκάλεσε την έκρηξη. Οι κηδείες των θυμάτων θα γίνουν με δημόσια δαπάνη», τόνισε.
Κατά τη διάρκεια του Υπουργικού Συμβουλίου υπέβαλαν την παραίτησή τους ο τότε Υπουργός Άμυνας, μ. Κώστας Παπακώστας, κι ο τότε Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, Αντιστράτηγος Πέτρος Τσαλικίδης.
Μια βδομάδα αργότερα υπέβαλε την παραίτησή του και ο τότε Υπουργός Εξωτερικών Μάρκος Κυπριανού, κλιμακώνοντας έτσι την πολιτική κρίση που ξέσπασε στην Κύπρο. Ο κ. Κυπριανού ζήτησε από τον κ. Χριστόφια να τον απαλλάξει από τα καθήκοντά του για λόγους ευθιξίας και όχι γιατί αποδεχόταν ότι είχε οποιαδήποτε ευθύνη για την τραγωδία.
Το ιστορικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου
Έπειτα από άπειρες συζητήσεις και έγγραφα που είδαν το φως της δημοσιότητας φάνηκε σε μερικά 24ωρα ότι, η φονική έκρηξη ήταν αποτέλεσμα μίας σειράς από αμελείς πράξεις των αρμοδίων, καθώς υπήρχαν ενδείξεις ότι ενδεχομένως θα φθάναμε στην τραγωδία, χωρίς, ωστόσο, να παρθούν δραστικά μέτρα.
Με βάση τα όσα είχαν δει το φως της δημοσιότητας, η τότε Γενική Ελέγκτρια της Δημοκρατίας, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, στην έκθεσή της για το 2009, αναφερόταν στις ανησυχίες που εκδήλωσε η ηγεσία της Εθνικής Φρουράς προς το Υπουργείο Άμυνας για τις συνθήκες φύλαξης του συγκεκριμένου φορτίου, αλλά και το γεγονός ότι δεν γνώριζαν ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχουν οι υψηλές θερμοκρασίες στο περιεχόμενό τους.
Σύμφωνα, μάλιστα, με μαρτυρίες αξιωματικών, τα συγκεκριμένα εμπορευματοκιβώτια παρουσίαζαν εικόνα διόγκωσης τρεις μήνες πριν και για το γεγονός αυτό ήταν ενήμερο το ΓΕΕΦ.
Όταν, το 2009, τα κιβώτια τοποθετούνταν στη Ναυτική Βάση, ο τότε Υπουργός Άμυνας μ. Κώστας Παπακώστας διαβεβαίωνε στις τηλεοπτικές κάμερες ότι το συγκεκριμένο υλικό ήταν απολύτως ασφαλές, δηλώνοντας ότι θα μπορούσε ακόμη να τοποθετηθεί και σε κατοικημένες περιοχές χωρίς να υπάρχει οποιοσδήποτε κίνδυνος!
Έγκλημα και... τιμωρία
Τέσσερεις μέρες μετά την έκρηξη, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας μ. Δημήτρης Χριστόφιας ανακοίνωσε σε διάγγελμά του, στη σκιά και έντονων διαμαρτυριών για παραίτησή του, τον διορισμό του νομικού Πόλυ Πολυβίου ως μονομελούς ερευνητικής επιτροπής. Αποστολή του ήταν να ερευνήσει τάχιστα τα αίτια που οδήγησαν στην τραγωδία της 11ης Ιουλίου παράλληλα με τις έρευνες της Αστυνομίας.
Το πόρισμα-καταπέλτης του Πόλυ Πολυβίου εκδίδεται τον Σεπτέμβριο, λίγους μόνο μήνες μετά την έκρηξη. Πρώτος «ένοχος» για τον όλεθρο υποδεικνύεται ο Πρόεδρος Χριστόφιας, ο οποίος λίγες μόνο ώρες μετά την παραλαβή του πορίσματος το «πέταξε» στον κάλαθο των αχρήστων, δηλώντας ότι δεν το αναγνωρίζει, πώς δεν ενέχει καμία ευθύνη για τη φονική έκρηξη, αλλά κι ότι δεν παραιτείται.
Λίγες μέρες μετά την παράδοση του πορίσματος και στον τότε Γενικό Εισαγγελέα Πέτρο Κληρίδη, παραδίδεται στη Νομική Υπηρεσία και το πόρισμα της Αστυνομίας, το οποίο ήταν προϊόν πολύμηνων ερευνών.
Λαμβάνοντας υπόψιν τα ευρήματα των δύο πορισμάτων, ο Πέτρος Κληρίδης προχώρησε σε διώξεις.
Σε απευθείας δίκη ενώπιον του Κακουργιοδικείου παραπέμφθηκαν οι έξι από τους οκτώ κατηγορούμενους στην υπόθεση.
Επρόκειτο για τους:
-τότε Υπουργό Άμυνας μ.Κώστα Παπακώστα
-τότε Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Κυπριανού
-τότε Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς Πέτρο Τσαλικίδη
-τότε Υπαρχηγό της Ε.Φ. Σάββα Αργυρού
-τότε Συνταγματάρχη Γιώργο Γεωργιάδη
-τότε Διευθυντή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Ανδρέα Νικολάου
-τότε Υποδιευθυντή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Πάμπο Χαραλάμπους
-τότε Διοικητή της ΕΜΑΚ Ανδρέα Λοϊζίδη
Με απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα, όμως, ο Συνταγματάρχης Γιώργος Γεωργιάδης απαλλάχθηκε των 26 κατηγοριών, επειδή διαπιστώθηκε ότι άλλοι εκ των κατηγορουμένων είχαν την ευθύνη, δηλαδή γνώριζαν τον κίνδυνο έκρηξης και δεν έδωσαν οδηγίες απομάκρυνσης από τη σκηνή.
Η Νομική Υπηρεσία προχώρησε, εξάλλου, σε καταχώριση αναστολής ποινικής δίωξης του τέως αρχηγού της Εθνικής Φρουράς Πέτρου Τσαλικίδη, μετά τις εξελίξεις στην Ελλάδα, όπου οι Αρχές αποφάσισαν να μην τον εκδώσουν, αλλά να τον δικάσουν εκεί.
Κατηγορίες για ανθρωποκτονία και πρόκληση θανάτου εξ αμελείας, παραμέληση υπηρεσιακού καθήκοντος και πράξεις που προκαλούν σωματική βλάβη ήταν μερικές από τις κατηγορίες που αντιμετώπισαν οι υπόλοιποι.
Οι καταδίκες και οι αθωώσεις
Στις 9 Ιουλίου 2013, δύο μέρες πριν τη δεύτερη επέτειο της φονικής έκρηξης στο Μαρί, το Κακουργιοδικείο εξέδωσε την πρώτη του απόφαση, σύμφωνα με την οποία οι Μάρκος Κυπριανού και Σάββας Αργυρού κρίθηκαν αθώοι, ενώ οι Κώστας Παπακώστας, Ανδρέας Νικολάου, Πάμπος Χαραλάμπους και Ανδρέας Λοϊζίδης κλήθηκαν σε απολογία.
Έπειτα από δύο μήνες, τον Σεπτέμβριο, και μετά τις αγορεύσεις για μετριασμό των ποινών των τεσσάρων, το Δικαστήριο καταδικάζει τον μ. Κώστα Παπακώστα σε πενταετή φυλάκιση και τους τρεις αξιωματικούς της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σε διετή φυλάκιση.
Η απόφαση γίνεται δεκτή από τους συγγενείς με έντονες διαμαρτυρίες, αφού ένιωθαν πως τελικά η δικαιοσύνη δεν αποδόθηκε.
Σημειώνεται ότι, ο Ανδρέας Λοϊζίδης είχε εφεσιβάλει την απόφαση του Δικαστηρίου και τελικά αθωώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο, ο μ. Κώστας Παπακώστας εξέτισε το μεγαλύτερος μέρος της ποινής του νοσηλευόμενος στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας όπου και απεβίωσε στις 21 Σεπτεμβρίου 2015.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Ελπίδα Ιακωβίδου: Βρέθηκε σε εκδήλωση στη Λευκωσία με την πρώην σύντροφο του Τζώνη Καλημέρη
• Αερόσακοι Takata: Πώς απαντούν οι αντιπροσωπείες αυτοκινήτων για τις χρεώσεις στον έλεγχο;
ΠτΔ στο Economist: Φάρος ελπίδας για την περιοχή η επανένωση Κύπρου
Μια ανεξάρτητη και επανενωμένη Κύπρος είναι καίριας σημασίας για την περιοχή μας, την Ευρώπη και τον κόσμο, ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, κατά τον χαιρετισμό του στο 20ό ετήσιο συνέδριο του περιοδικού Economist, οι εργασίες του οποίου άρχισαν την Πέμπτη στη Λευκωσία, σημειώνοντας παράλληλα ότι η επανένωση της Κύπρου μπορεί να αποτελέσει φάρο ελπίδας και για την περιοχή
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
