Jet Ski: Πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι; - Οι παραβάσεις, τα πρόστιμα και τα θανατηφόρα που καταγράφηκαν στην Κύπρο

Η οδήγηση και η χρήση του μικρού ταχύπλοου σκάφους, γνωστό ως jet ski, είναι ιδιαίτερα διασκεδαστική και μπορεί να προσφέρει μια μοναδική περιπετειώδης εμπειρία. Ειδικότερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, γίνεται συχνή χρήση είτε από άτομα που ενοικιάζουν από επιχειρήσεις τύπου Watersports, είτε από άτομα που είναι κάτοχοι των εν λόγο σκαφών, στις Κυπριακές παραλίες.

Παρ’ όλα αυτά, το να οδηγεί κάποιος jet ski, δεν είναι μια απλή υπόθεση αφού πέραν του ότι υπάρχουν προϋποθέσεις και νομοθεσίες που αφορούν τη χρήση τους, μπορεί να αποδειχτούν ιδιαίτερα επικίνδυνα όταν κάποιος δεν είναι προσεκτικός. Παράλληλα, ανάμεσα στα χρόνια έχει καταγραφεί αριθμός σοβαρών συγκρούσεων, όπως και θανατηφόρων ατυχημάτων, που αφορούσαν την επικίνδυνη οδήγηση και χρήση των jet ski.

Μιλώντας στο ThemaOnline ο Αξιωματικός Εκπαίδευσης της Λιμενικής και Ναυτικής Αστυνομίας, Γιώργος Νικολαΐδης, αναφέρθηκε τόσο στη νομοθεσία που ισχύει για τη χρήση των jet ski, τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί κάποιος για να μπορεί να οδηγεί, όσο και στα πρόστιμα που επιβάλλονται. Ταυτόχρονα, αναφέρθηκε στα σοβαρά ατυχήματα και στα θανατηφόρα που έχουν καταγραφεί στην Κύπρο.

Η νομοθεσία, οι προϋποθέσεις και η άδεια οδήγησης

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί κάποιος για να μπορεί να οδηγεί jet ski;

Τα Jet Ski εμπίπτουν στα ταχύπλοα σκάφη και κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τη χρήση τους:

i) Τα ιδιωτικής χρήσης (Κατηγορία Α): τα οποία τυγχάνουν χρήσης από τους ιδιοκτήτες τους ή από άλλα πρόσωπα με την έγκριση, ρητή ή σιωπηρή του ιδιοκτήτη τους,

ii) Τα δημόσιας χρήσης (Κατηγορία Β): τα οποία τυγχάνουν ενοικίασης για χρήση από επιχειρήσεις παροχής διευκολύνσεων, τα γνωστά Watersports Centers που δραστηριοποιούνται στις παραλίες.

Πρόκειται για μικρό ταχύπλοο σκάφος, μήκους μικρότερο των 4 μέτρων, με εσωλέμβια μηχανή ύδρο-προώθησης, στο οποίο μπορούν να επιβαίνουν καθισμένα ή όρθια ένα ή περισσότερα άτομα, μέχρι τρία.

Η Νομοθεσία που διέπει τη χρήση και οδήγηση Jet Ski είναι η περί Ταχυπλόων Σκαφών Νομοθεσία (Ο περί Ταχύπλοων Σκαφών Νόμος του 1992 – Ν.56(I)/1992 & Οι περί Ταχυπλόων Σκαφών Κανονισμοί – ΚΔΠ 121/1999).

Τι πρέπει να κατέχει κάποιος για να μπορεί να οδηγεί jet ski;

Για να οδηγήσει κάποιος μόνιμος κάτοικος Κύπρου Jet Ski Κατηγορίας Α, απαιτείται να είναι κάτοχος της προβλεπόμενης από τη Νομοθεσία άδειας χειριστή ταχύπλοου σκάφους, η οποία εκδίδεται από το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, σε πρόσωπα που έχουν συμπληρώσει τα 18 έτη ηλικίας.

Για την έκδοση της άδειας χειριστή απαιτείται επιτυχής ολοκλήρωση προγράμματος εκπαίδευσης και εξετάσεων, που τυγχάνουν της έγκρισης και εποπτείας του Υφυπουργείου Ναυτιλίας.

Σημειώνεται ότι, πρόσωπα που έχουν συμπληρώσει τα 17 έτη ηλικίας, δικαιούνται να υποβάλουν αίτηση στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας για έκδοση άδειας μαθητευομένου χειριστή, η οποία έχει χρονική ισχύ τους έξι μήνες. Με την άδεια μαθητευόμενου χειριστή μπορούν να χειρίζονται ταχύπλοο σκάφος, νοουμένου ότι συνοδεύονται από πρόσωπο που είναι κάτοχος κανονικής άδειας χειριστή.

Από τα πιο πάνω εξαιρούνται αλλοδαποί και ημεδαποί που είναι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού, εκτός εάν είναι κάτοχοι αντίστοιχης άδειας ή πιστοποιητικού που βεβαιώνει την ικανότητα τους να χειρίζονται ταχύπλοα σκάφη και που έχει εκδοθεί από αρμόδια αρχή άλλης χώρας.

Για να οδηγήσει κάποιος μόνιμος κάτοικος Κύπρου ή ημεδαπός μόνιμος κάτοικος εξωτερικού ή αλλοδαπός μόνιμος κάτοικος εξωτερικού, συμπεριλαμβανομένων των προσωρινών επισκεπτών και τουριστών, Jet Ski Κατηγορίας Β, δεν απαιτείται να είναι κάτοχος άδειας χειριστή ταχύπλοου σκάφους, που να εκδόθηκε από το Υφυπουργείο Ναυτιλίας ή από αρμόδια αρχή άλλης χώρας.

Απαιτείται όμως να ικανοποιούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις όπως, να έχει συμπληρώσει τα 18 έτη ηλικίας και να έχει συνυπογράψει την καθορισμένη δεσμευτική δήλωση με τον ιδιοκτήτη / ενοικιαστή του σκάφους, με την οποία πιστοποιείται ότι ο ιδιοκτήτης / ενοικιαστής του σκάφους έχει επεξηγήσει τις λειτουργίες και τον χειρισμό του σκάφους στον ενοικιαστή.

Ακόμη, κατά την οδήγηση από τον ενοικιαστή, το σκάφος δεν απομακρύνεται από το οπτικό πεδίο του ιδιοκτήτη / ενοικιαστή του ή του υπάλληλου της επιχείρησης Watersports που ανέλαβε να εποπτεύει τα ενοικιασμένα Jet Ski, ο οποίος έχει στη διάθεσή του ασύρματη συσκευή ελέγχου των Jet Ski με την οποία μπορεί να δίνει οδηγίες με ηχητικά σήματα ή και να ακινητοποιεί το Jet Ski, όταν αντιληφθεί ότι ο χειριστής ενοικιαστής προβαίνει σε επικίνδυνους ελιγμούς ή/και παραβιάζει τους κανόνες πλεύσης που προβλέπονται από τη Νομοθεσία.

Επιπρόσθετα των όσων έχουν αναφερθεί πιο πάνω, να αναφέρουμε ότι, απαγορεύεται η οδήγηση ταχύπλοου σκάφους, συμπεριλαμβανομένων Jet Ski, υπό την επίδραση οινοπνευματωδών ποτών ή ναρκωτικών φαρμάκων και ψυχοτρόπων ουσιών. Απαγορεύεται η οδήγηση / διέλευση, ελλιμενισμός ή στάθμευση σκαφών (συμπεριλαμβανομένων Jet Ski) εντός περιοχών λουόμενων, κατά τη χρονική περίοδο και τις ώρες που είναι σε εφαρμογή το Διάταγμα Προστασίας των Λουόμενων, που εκδίδει ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών & Έργων.

Επίσης, οι περιοχές λουόμενων οριοθετούνται και σημαίνονται με πορτοκαλί ή κόκκινου χρώματος σημαδούρες που φέρουν τα διακριτικά EMS.

Απαγορεύεται η διακίνηση Jet Ski σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από τις σημαδούρες που ποντίζονται για την οριοθέτηση και σήμανση των περιοχών λουόμενων. Κατά την οδήγηση Jet Ski πρέπει να αποφεύγονται οι απότομοι ελιγμοί και κατά την είσοδο και έξοδο στους διαύλους διέλευσης σκαφών πρέπει να τηρείται χαμηλή ταχύτητα που να μην υπερβαίνει τους τρεις κόμβους, δηλαδή περί τα 6 Km/h.

Οι πιο συχνές παραβιάσεις και τα πρόστιμα που επιβάλλονται

Όσον αφορά τη χρήση jet ski, ποιες είναι οι πιο συχνές παραβάσεις που γίνονται;

Τα μέλη της Λιμενικής και Ναυτικής Αστυνομίας (Λ&ΝΑ), στο πλαίσιο των καθηκόντων και της αποστολής τους, διεξάγουν εντατικούς ελέγχους σε σκάφη (συμπεριλαμβανομένων και jet ski) και εκεί και όπου εντοπίζεται παράβαση προχωρούν σε καταγγελίες.

Κατά τη θερινή περίοδο, που η χρήση των σκαφών αυξάνεται κατακόρυφα, αυξάνεται κατ’ αναλογία και η πυκνότητα των ελέγχων.
Οι πιο συχνές παραβάσεις σε σχέση με τη χρήση Jet Ski αφορούν ως επί το πλείστο Jet Ski ιδιωτικής χρήσης (Κατηγορία Α) για τα εξής αδικήματα: οδήγηση Jet Ski χωρίς οι επιβαίνοντες να φέρουν το προβλεπόμενο ατομικό σωσίβιο ή πλευστικό βοήθημα, οδήγηση Jet Ski χωρίς ο οδηγός να κατέχει άδεια χειριστή ή άδεια κυκλοφορίας άδεια κυκλοφορίας ή οδήγηση Jet Ski χωρίς αυτό να είναι εγγεγραμμένο στο μητρώο μικρών σκαφών ή που δεν φέρουν αριθμούς εγγραφής, καθώς επίσης διέλευση / ελλιμενισμός Jet Ski εντός περιοχής λουόμενων.

Ποιο είναι το ύψος των προστίμων και για ποιους λόγους επιβάλλονται πρόστιμα;

Εκεί και όπου εντοπίζεται διάπραξη αδικήματος, είτε πρόκειται για αυτόφωρο αδίκημα, είτε πρόκειται για αδίκημα που στοιχειοθετείται στη βάση μαρτυρίας, τα μέλη της Αστυνομίας, συμπεριλαμβανομένων και μελών της Λιμενικής και Ναυτικής Αστυνομίας, προβαίνουν σε καταγγελία των παραβατών.

i) Για αδικήματα που προνοείται από τη Νομοθεσία εξώδικη ρύθμιση, εκδίδεται εξώδικο πρόστιμο και ο παραβάτης έχει το δικαίωμα να αποπληρώσει το πρόστιμο εντός του προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος. Εξώδικο πρόστιμο που εκδίδεται για αδίκημα που αφορά τη χρήση Jet Ski ανέρχεται στο ποσό των 85,43 ευρώ το κάθε αδίκημα. Δηλαδή αν το εξώδικο πρόστιμο εκδόθηκε για δύο ή περισσότερα αδικήματα τότε και το ποσό αυξάνεται επί δύο ή περισσότερο ανάλογα με τον αριθμό των αδικημάτων που αφορά.

ii) Για αδικήματα που δεν προνοείται εξώδικη ρύθμιση, συμπληρώνεται ποινικός φάκελος και η υπόθεση οδηγείται ενώπιον Δικαστηρίου για ποινική δίωξη. Στην περίπτωση καταδίκης του παραβάτη, το Δικαστήριο είναι αυτό που αποφασίζει για την ποινή που μπορεί να είναι πρόστιμο ή/και ποινή φυλάκισης.

Οι σοβαρές συγκρούσεις, τα θανατηφόρα και ο βαθμός επικινδυνότητας

Ποιος ο βαθμός επικινδυνότητας και τι πρέπει να προσέχει ο κόσμος;

Ο βαθμός επικινδυνότητας που προκύπτει κατά τη χρήση / λειτουργία ενός Jet Ski είναι πλήρως συνυφασμένος με τον τρόπο με τον οποίο αυτό τυγχάνει χειρισμού / οδήγησης.

Το Jet Ski έχει πολύ αυξημένη ιπποδύναμη σε σχέση με το βάρος του, με αποτέλεσμα η οδήγησή του να παρουσιάζει αυξημένο βαθμό δυσκολίας, ένεκα της μεγάλης επιτάχυνσης και τελικής ταχύτητας που αναπτύσσει στο νερό, αλλά και της ευκολίας διενέργειας απότομων στροφών και ελιγμών. Η μεγάλη επιτάχυνση και ταχύτητα, οι απότομες αυξομειώσεις ταχύτητας και η επίδοση σε απότομες στροφές και ελιγμούς, είναι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες να απωλέσει ο χειριστής τον έλεγχο του Jet Ski και να μην μπορέσει να αντιδράσει έγκαιρα και με επάρκεια όταν χρειαστεί. Πέραν τούτου, είναι παράγοντες που πολύ εύκολα μπορούν να προκαλέσουν και τη βίαιη πτώση του ιδίου του χειριστή του Jet Ski ή/και των συνεπιβατών του, στο νερό.

Την ίδια στιγμή, η θέση οδήγησης ενός Jet Ski είναι σε πολύ χαμηλό ύψος από την επιφάνεια του νερού, με αποτέλεσμα μια σημαδούρα, ένα κανό ή ένας κολυμβητής να μην γίνει έγκαιρα αντιληπτός από τον οδηγό, ιδιαίτερα όταν το Jet Ski κινείται με αυξημένη ταχύτητα ή όταν επικρατεί έντονος κυματισμός.

Ακόμα, ένεκα του μικρού βάρους και της μεγάλης ταχύτητας που αναπτύσσει, το Jet Ski είναι επιρρεπές στις ανατροπές, ιδιαίτερα όταν επικρατεί υψηλός κυματισμός ή όταν πλέει με ταχύτητα σε απόνερα άλλου σκάφους, δηλαδή στον κυματισμό που αφήνει πίσω του άλλο διερχόμενο σκάφος.

Όλοι οι πιο πάνω παράγοντες, απαιτούν ο οδηγός να είναι πλήρως εξοικειωμένος και καταρτισμένος τόσο για τις λειτουργίες του σκάφους, όσο και τους κανόνες ορθού χειρισμού και ασφαλούς πλεύσης. Η τριβή και η εξοικείωση με την οδήγηση ενός Jet Ski, αλλά και η συμμόρφωση με τους κανόνες ορθού χειρισμού και ασφαλούς πλεύσης, είναι παράγοντες που μειώνουν στο ελάχιστο τον βαθμό επικινδυνότητας και τις πιθανότητες ατυχήματος ή τραυματισμού.

Δεν επιχειρούμε να οδηγήσουμε Jet Ski εάν δεν είμαστε βέβαιοι ότι είμαστε εξοικειωμένοι με τους κανόνες ορθού χειρισμού και ασφαλούς πλεύσης και στην περίπτωση που σκοπεύουμε να ενοικιάσουμε από επιχείρηση Watersports, ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες και συστάσεις του υπευθύνου ενοικίασης.

Για πρόσωπα που για πρώτη φορά θα δοκιμάσουν να οδηγήσουν Jet Ski, η σύσταση είναι όπως προηγηθούν μερικά μαθήματα με την εμπλοκή έμπειρου χειριστή. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία, τα ατυχήματα με Jet Ski προκύπτουν κατά κόρο κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου, αφού είναι η περίοδος που αυξάνεται η χρήση και διακίνησή τους στη θάλασσα.

Έχουμε δει στο παρελθόν να γίνονται ατυχήματα με jet ski μέχρι και θανατηφόρα, πόσο συχνά συμβαίνουν;

Στις 6/10/1998 σημειώθηκε θανατηφόρο ατύχημα σε θαλάσσια περιοχή της Αγίας Νάπας, όπου έχασε τη ζωή της 32χρονη συνεπιβάτης μετά τη σύγκρουση δύο Jet Ski.

Στις 2/8/2005 σημειώθηκε θανατηφόρο ατύχημα στη θαλάσσια περιοχή Κόλπου Πισσουρίου, με την εμπλοκή δύο Jet Ski με οδηγούς δύο ανήλικα πρόσωπα. Από τη σύγκρουση ένα ανήλικο κορίτσι έχασε τη ζωή του.

Στις 6/9/2017 η πίεση νερού που εκτοξεύετο από τον ύδρο-προωθητήρα Jet Ski προκάλεσε τον σοβαρό τραυματισμό λουόμενου που βρισκόταν δίπλα στο σκάφος.

Στις 22/8/2020 σημειώθηκε θανατηφόρο ατύχημα στη θαλάσσια περιοχή Ναυτικού Ομίλου Λεμεσού, κατά το οποίο έχασε τη ζωή του 55χρονος συνεπιβάτης σε jet ski.

Στις 1/7/2023 έχασε τη ζωή του 6χρονο κορίτσι σε θανατηφόρο ατύχημα που συνέβη στη θαλάσσια περιοχή Ladie’s Mile, όταν jet ski στο οποίο επέβαινε ως συνεπιβάτιδα, συγκρούστηκε με δεύτερο.

Στις 8/9/2023 σημειώθηκε σοβαρός τραυματισμός 58χρονου άνδρα, ο οποίος ενώ οδηγούσε Jet Ski σε θαλάσσια περιοχή της Πάφου, αυτό συγκρούστηκε με δεύτερο Jet Ski με αποτέλεσμα τον σοβαρό τραυματισμό του.

Πως να οδηγούμε με ασφάλεια

Ποιο το μήνυμά σας προς τον κόσμο για το πως μπορεί να κάνει χρήση jet ski με ασφάλεια;

Το μήνυμά μου προς τον κόσμο είναι, να μην επιχειρούμε να οδηγήσουμε Jet Ski εάν δεν είμαστε βέβαιοι, ότι είμαστε εξοικειωμένοι με τους κανόνες ορθού χειρισμού και ασφαλούς πλεύσης.

Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουμε τις πρόνοιες της Νομοθεσίας η οποία είναι αναρτημένη και στην επίσημη ιστοσελίδα του Υφυπουργείου Ναυτιλίας που είναι και η αρμόδια αρχή για θέματα ταχυπλόων σκαφών.

Στην ιστοσελίδα της Αστυνομίας υπάρχει επίσης αναρτημένο πλούσιο διαφωτιστικό υλικό με οδηγίες και συστάσεις ασφάλειας, το οποίο απευθύνεται τόσο σε λουόμενους, όσο και σε πρόσωπα που ασχολούνται με τον χειρισμό / οδήγηση σκαφών για σκοπούς άθλησης ή/και ψυχαγωγίας, συμπεριλαμβανομένων και των Jet Ski.

Ταυτόχρονα, να μην προβαίνουμε ποτέ σε χρήση σκάφους, συμπεριλαμβανομένου Jet Ski, χωρίς να διαθέτουμε τα προβλεπόμενα από τη Νομοθεσία έγγραφα, άδειες και πιστοποιητικά. Απαγορεύεται η χρήση Jet Ski χωρίς τη χρήση εγκεκριμένου τύπου ατομικού σωσιβίου ή πλευστικού βοηθήματος. Τα παιδιά πρέπει να φέρουν ατομικό σωσίβιο παιδικού τύπου.

Απαγορεύεται η χρήση Jet Ski πριν την ανατολή του ηλίου ή μετά τη δύση του ηλίου καθότι δεν φέρουν φώτα ναυσιπλοΐας και ως εκ τούτου η χρήση τους επιτρέπεται μόνο με το φως της ημέρας. Απαγορεύεται η χρήση Jet Ski όταν η κατάσταση της θάλασσας είναι κυματώδης ή όταν η ορατότητα είναι περιορισμένη. Απαγορεύεται η χρήση Jet Ski σε απόσταση μεγαλύτερη των 700 μέτρων από την ακτή.

Τέλος, οι οδηγοί να μην προβαίνουν σε απότομους ελιγμούς και αλλαγές πορείας που πιθανόν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή των επιβαινόντων ή άλλων προσώπων.