Ευρωπαϊκά στατιστικά φέρνουν την Κύπρο στην 20ή θέση στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων 2024, 9,1 μονάδες κάτω από τη βαθμολογία της ΕΕ, με βαθμολογία 60,9 στα 100.
Πρόσφατα το Υφυπουργείο Κοινωνικής πρόνοιας προέβη σε πολιτική δήλωση για την ισότητα των φύλων, αναφέροντας ότι λαμβάνει μέτρα για διασφάλιση της εφαρμογής και προώθησης της ισότητας ανδρών και γυναικών μεταξύ του προσωπικού του Υφυπουργείου και σε οποιονδήποτε επηρεάζεται από τις δραστηριότητες το, δηλώνοντας μηδενική ανοχή σε σεξιστικές και παρενοχλητικές συμπεριφορές στη βάση του φύλου,
Μιλώντας στο «Τ» η Επίτροπος Ισοτήτας φύλων Τζόζη Χριστοδούλου, ανέφερε «Σύμφωνα με διεθνείς και ευρωπαϊκές εκθέσεις η Κύπρος έχει αναβαθμιστεί. Πιο συγκεκριμένα το World Economic Forum για την έκθεση 2024 έχει αναβαθμίσει τη χωρά μας 20 θέσεις ( 84η από 106η -2023) και τα Ηνωμένα Έθνη στην έκθεση για την πρόοδο του βιώσιμου στόχου ανάπτυξης για την ισότητα των φύλων (2024) έχει κατατάξει την χώρα μας 39η ανάμεσα σε 106 χώρες. Σύμφωνα με την Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας των Φύλων (EIGE) στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων για το έτος 2024, η Κύπρος αναβαθμίστηκε στην 20η θέση ανάμεσα στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), σε σύγκριση με την 21η θέση που κατείχε το 2023. Οι πιο πάνω εκθέσεις επιβεβαιώνουν τη σταθερή πρόοδο που σημειώνει η χώρα μας στον τομέα της ισότητας των φύλων. Την ίδια στιγμή μας δίνουν μια κατεύθυνση ως προς το προς προχωράμε για βελτίωση της κατάστασης».
Οπως αναφέρει σε συνέντευξη της στο «Τ» η Επίτροπος «Οι τομείς που εμφανίζεται να υστέρει η Κύπρος, στον Δείκτη του EIGE ο χαμηλότερος βαθμός ισότητας καταγράφεται στον τομέα της «εξουσίας» (power), ο οποίος καλύπτει τη συμμετοχή ανδρών και γυναικών σε διαδικασίες λήψης πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αποφάσεων και στο τομέα του «χρόνου» (time) δηλαδή του προσωπικού χρόνου που διαθέτουν γυναίκες και άνδρες».
Το 2022, οι γυναίκες στην Κύπρο ήταν λιγότερο πιθανό να απασχολούνται υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης σε σχέση με τους άνδρες (52 % έναντι 65 %). Μεταξύ 2010 και 2022, το ποσοστό απασχόλησης σε ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ) αυξήθηκε κατά 1 ποσοστιαία μονάδα για τις γυναίκες, ενώ παρέμεινε σταθερό στο 65 % για τους άνδρες. Ως εκ τούτου, το χάσμα μεταξύ των φύλων στο ποσοστό ΙΠΑ μειώθηκε από 14 ποσοστιαίες μονάδες σε 13 ποσοστιαίες μονάδες. Το 2022, το χάσμα μεταξύ των φύλων όσον αφορά το ποσοστό ΙΠΑ ήταν πιο σημαντικό μεταξύ των άγαμων πολιτών, των μόνων γονέων και των ζευγαριών με παιδιά, καθώς και των ατόμων ηλικίας 50-64 ετών και των ατόμων με χαμηλό και μεσαίο μορφωτικό επίπεδο. Σε όλες αυτές τις ομάδες, το χάσμα αυξήθηκε σε σύγκριση με το 2014.
Παραθέτοντας τα στατιστικά η κ.Χριστοδούλου σημειώνει ότι «Αναφορικά με την απασχόληση, σύμφωνα με τους σχετικούς δείκτες, η Κύπρος έχει σημειώσει τη μεγαλύτερη πρόοδο στους τομείς της εργασίας (work), δηλαδή την ισότιμη πρόσβαση στην απασχόληση και σε καλές συνθήκες εργασίας, και των χρημάτων (money), δηλαδή την πρόσβαση σε οικονομικούς πόρους και τη διασφάλιση της οικονομικής τους κατάστασης. Οι γυναίκες αποτελούν στη χώρα μας το 51,2% του πληθυσμού (2022) και αντιπροσωπεύουν το 61,2% (2023) του εργατικού δυναμικού του (μερικής και πλήρους απασχόλησης)».
Οπως εξηγεί η Επίτροπος Ισότητας στο «Τ», «Ο λόγος που υστερούμε στον τομέα «χρόνου» αφορά κυρίως στο γεγονός πως λόγω στερεότυπων διαπιστώνουμε πως οι γυναίκες προσπαθούν να συμφιλιώσουν τους πολλαπλούς ρόλους τους (μητέρα, εργαζομένη, σύζυγος, κόρη) με αποτέλεσμα να μην έχουν αρκετό χρόνο διαθέσιμο για τον εαυτό τους. Προς αυτή την κατεύθυνση η κυβέρνηση προχώρησε και συνεχίζει να προχωρεί με πολιτικές και δράσεις για τη συμφιλίωση οικογενειακής, προσωπικής και επαγγελματικής ζωής»
Ως λύση σε αυτή την ανισότητα, το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας έχει προχωρήσει στη δημιουργία δομών για βρέφη και νήπια, καθώς και για άτομα τρίτης ηλικίας, μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Επιπρόσθετα η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας προχώρησε στη σταδιακή επέκταση του ολοήμερου σχολείου, ενώ ψηφίστηκε από τη Βουλή η υποχρεωτική δημόσια εκπαίδευση από την ηλικία των 4ων ετών.
Αυτές και άλλες πολιτικές, έχουν ως στόχο να ωθήσουν τις γυναίκες στην πλήρη απασχόληση αλλά και στον ελεύθερο χρόνο, ώστε, εάν επιθυμούν, να έχουν την επιλογή να εμπλακούν στα κοινά και την πολιτική ζωή.
«Την ίδια στιγμή για να μπορούν οι γυναίκες να δραστηριοποιούνται σε πλήρη απασχόληση ή για να μπορέσει μια γυναίκα να πραγματώσει τις επαγγελματικές φιλοδοξίες και επιθυμίες της, χρειάζονται και οι άντρες να αναλάβουν ισότιμα την ευθύνη που τους αναλογεί στο σπίτι και την οικογένεια. Δεν πρόκειται για βοήθεια προς τις γυναίκες αλλά για ανάληψη ευθύνης. Πρέπει να ξεπεράσουμε τα στερεότυπα και τα σύνδρομα που δημιουργούνται και κρατούν μακριά τους άντρες από τις ευθύνες της οικογένειας και του σπιτιού. Σημαντικό επίσης είναι να αντιληφθούν όλοι και όλες ότι και οι άντρες έχουν εξίσου σημαντικό ρόλο στην οικογένεια, ως πρότυπο πατέρα, οπότε η εμπλοκή τους στην καθημερινότητα των παιδιών τους είναι απαραίτητη και για τους ίδιους. Να υπογραμμίσω ότι δεν μηδενίζω τα πάντα, σίγουρα υπάρχουν και άντρες που αναλαμβάνουν ευθύνες φροντίδας των παιδιών και του σπιτιού» αναφέρει η Επίτροπος στο «Τ», τονίζοντας ότι εαν δεν υιοθετηθεί ισότιμη ανάληψη ευθυνών στο σπίτι και στη φροντίδα των παιδιών και από τους άνδρες θα συνεχίσει να αναπαράγεται το ίδιο καθεστώς, με επέκταση των ωρών εργασίας και τη διπλή βάρδια για τις γυναίκες.
Η ισότιμη συμμετοχή ανδρών και γυναικών στην πολιτική σκήνη αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για μια ουσιαστική δημοκρατία, δικαιότερη κοινωνία και χρηστή διακυβέρνηση.
Όπως είχε αναφέρει η κ. Χριστοδούλου στο παρελθόν «Για να προλάβω και τη συζήτηση των ποσοστώσεων και το κατά πόσον θα πρέπει να έχουμε με το «ζόρι» γυναίκες, έστω και αν δεν είναι ικανές, η απάντηση είναι ότι ούτε άνδρες θέλουμε που δεν είναι ικανοί.
Υπάρχουν και γυναίκες και άνδρες που είναι ικανότατοι/ες, και είναι αυτούς και αυτές που χρειαζόμαστε στην πολιτική σκήνη και στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Δυστυχώς, όμως, λόγω και του κοινωνικό-πολιτικού πλαισίου, διαχρονικά, είναι γεγονός ότι από τη δημιουργία της Δημοκρατίας τα κέντρα λήψεως αποφάσεων της χώρας μας, σε όλα τα επίπεδα, αποτελούνταν από άνδρες, είτε αυτοί ήταν ικανοί είτε όχι».
Το 2024, η εκπροσώπηση των γυναικών μεταξύ των υπουργών και υφυπουργών βελτιώθηκε από το 2023. Αντίθετα, η συμμετοχή των γυναικών στο εθνικό κοινοβούλιο παρέμεινε σταθερή στο 14 %, 19 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, ήτοι 33 %.
Υπουργικό συμβούλιο και γυναίκες
Σύμφωνα με την κ.Χριστοδούλου, ανά το παγκόσμιο 7% των ηγετών χωρών είναι γυναίκες και μόλις το 24% νομοθέτες. Για το τελευταίο χρειάστηκαν 30 χρόνια, αφού το 1995 οι νομοθέτες ήταν στο 11%. Στη χώρα μας, για πρώτη φορά στην ιστορία, με την Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη έχουμε αγγίξει κοντά στο 38 % στο Υπουργικό Συμβούλιο, το 35% γυναικών προέδρων και αντιπροέδρων στα Διοικητικά Συμβούλια (ΔΣ) και αυτό αφορά στους διορισμούς.
Η κ.Χριστοδούλο αναφέρει στο «Τ»: «Η υψηλότερη επίδοση στον τομέα «εξουσία» καταγράφεται στη συμμετοχή γυναικών στο Υπουργικό Συμβούλιο, η οποία σήμερα ανέρχεται στο 37,7%, το υψηλότερο μέχρι σήμερα στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Γίνεται επίσης συνειδητή προσπάθεια για ισότιμη εκπροσώπηση στα Διοικητικά Συμβούλια (ΔΣ) ημικρατικών οργανισμών όπου οι γυναίκες φτάνουν σήμερα το 35,7% στις θέσεις Προέδρων και Αντιπροέδρων. Ιδιαίτερα χαμηλή, ωστόσο είναι η εκπροσώπηση γυναικών στη Βουλή των Αντιπρόσωπων, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στα Διοικητικά Συμβούλια (Δ.Σ.) των μεγαλύτερων, εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ), εταιρειών και στα Δ.Σ. της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης και αθλητικών οργανισμών. Χωρίς γυναικεία παρουσία είναι η Κύπρος στο Ευρωκοινοβούλιο»
Όσον αφορά στη Βουλή των Αντιπροσώπων, δυστυχώς η συμμετοχή γυναικών βρίσκεται στο 14%. Στην Ευρωβουλή δεν υπάρχει ούτε μια γυναίκα, και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση η συμμετοχή γυναικών είναι εξίσου χαμηλή.
Στη Βουλή η συμμετοχή γυναικών βρίσκεται στο 14,3%, στις θέσεις Δημάρχων 10,3% και Δημοτικών Συμβούλων 16,9%, Στο δε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στις Προεδρίες των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης υπάρχει μηδενική γυναικεία εκπροσώπησης.
Αξίζει να αναφερθεί ότι τα στερεότυπα των φύλων αντανακλώνται επίσης στην κατανομή των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών. Οι άνδρες κυριαρχούν σε χαρτοφυλάκια που σχετίζονται π.χ. με την Άμυνα, την Εξωτερική Πολιτική, την Οικονομία, ενώ οι γυναίκες αναλαμβάνουν, κυρίως, επιτροπές που αφορούν πιο κοινωνικά θέματα, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο το στερεότυπο ότι είναι πιο κατάλληλες για τομείς όπως η Παιδεία, η Υγεία και ο Πολιτισμός.
Σύμφωνα με την κ. Χριστοδούλου, οι λόγοι που αφορούν στους χαμηλούς αριθμούς είναι πολλοί και πολυεπίπεδοι.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο «Τ» η Επίτροπος ανέφερε «Είναι συνδυασμός καταστάσεων και πραγματικοτήτων, ορατών και αόρατων εμποδίων. Διαχρονικά, και ας αρχίσουμε από τη σύγχρονη ιστορία της χώρας μας, από τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου βλέπαμε κυρίως λόγω της κουλτούρας μας, τους άνδρες να βρίσκονται στα κοινά και τις γυναίκες στην ιδιωτική σφαίρα, στο σπίτι, να φροντίζουν τα παιδιά και το σπίτι, και ανεπίσημα, στην αορατότητα στα κοινά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η πολιτική να δημιουργείται και συντηρείται από άνδρες σε ανδρικά πρότυπα. Κάτι που δεν είναι κυπριακό φαινόμενο, να σημειώσω. Αυτή τη στιγμή ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν ενταχθεί επίσημα στα κοινά και στην αγορά εργασίας σε συνδυασμό με την φροντίδα της οικογενείας και του σπιτιού. Οι ρόλοι έχουν αυξηθεί. Άρα μια γυναίκα που ήθελε ή ενδεχομένως θέλει να ασχοληθεί με την πολιτική ή και άλλα κέντρα λήψης των αποφάσεων θα πρέπει να σπάσει αόρατα εμπόδια των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων, που θέλουν σε ηγετικές θέσεις, ενδεχομένως πιο «αρρενωπά» χαρακτηριστικά».
Η Επίτροπος τονίζει ότι δεν πρόκειται για διαγωνισμό ή ανταγωνισμό μεταξύ γυναικών και ανδρών. Όπως ανέφερε και στο παρελθόν «όταν σκεφτόμαστε γυναίκες στην πολιτική δεν θα πρέπει να είναι η εξαίρεση αλλά η κανονικότητα. Οι γυναίκες έχουν να προσφέρουν στην πολιτική εξίσου με τους άντρες».
Το 2024, η Κύπρος είχε τα χαμηλότερα ποσοστά γυναικών (9 %) ως μέλη διοικητικών συμβουλίων των μεγαλύτερων εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών σε σύγκριση με την ΕΕ, σημειώνοντας μείωση από το 2023. Δεν υπάρχουν υποχρεωτικές εθνικές ποσοστώσεις φύλου για τις εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες της Κύπρου. Η εκπροσώπηση των γυναικών στο διοικητικό συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας αυξήθηκε ελαφρώς με άνοδο 1 ποσοστιαίας μονάδας από το 2022 και ανήλθε στο 14 % το 2023 (μεταξύ των χαμηλότερων στην ΕΕ).
Το 2022 και το 2023, η εκπροσώπηση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων στην Κύπρο παρέμεινε σταθερή στο 11 %. Η ανισορροπία μεταξύ των φύλων είναι επίσης εμφανής στον αθλητισμό, καθώς οι γυναίκες κατείχαν μόλις το 10 % των θέσεων στο διοικητικό συμβούλιο του ανώτατου οργάνου λήψης αποφάσεων των πλέον δημοφιλών εθνικών επιτροπών ολυμπιακών αγώνων το 2023, μια αύξηση 2 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η εκπροσώπηση των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των οργανισμών χρηματοδότησης της έρευνας ήταν επίσης χαμηλή, με το 22 % των μελών των διοικητικών συμβουλίων να είναι γυναίκες το 2023, μια μείωση κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2022.
Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων 2024-2026
Σημειώνεται ότι το Υπουργικό Συμβούλιο στις 5 Ιουλίου 2023, εξουσιοδότησε την Επίτροπο Ισότητας των Φύλων, να ετοιμάσει την Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων για την τριετία 2024-2026, καθώς επίσης να συντονίζει και να παρακολουθεί την υλοποίησή της, σε συνεργασία με όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία.
Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκαν διάφορα πλάνα και δράσεις για την Ισότητα των φύλων .
Η Στρατηγική αποτελεί το πολιτικό κατευθυντήριο έγγραφο για την προώθηση της ισότητας των φύλων μέσω της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου σε πολιτικές και δράσεις όλων των Υπουργείων και Υφυπουργείων σε οριζόντια βάση και περιλαμβάνει διαφορετικές θεματικές ενότητες με στοχευμένες και υλοποιήσιμες δράσεις.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Τρία είναι τα πιο σημαντικά που κρατά από την άτυπη διάσκεψη στη Γενεύη, το διορισμό προσωπικού απεσταλμένου, τον καθορισμό νέας συνάντησης τον Ιούλιο και την κοινή επιστολή του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς τον ΓΓ του ΟΗΕ, δηλώνει στην κυριακάτικη έκδοση του «Φιλελεύθερου» ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης.
