Ως μέλος της ΕΟΚΑ, η Μαρούλα Βιολάρη-Ιακωβίδου έδρασε με θάρρος και αφοσίωση, χρησιμοποιώντας την πένα της ως όπλο στον αγώνα για την ελευθερία. Με το ψευδώνυμο «Νεφέλη», συμμετείχε στη διακίνηση μηνυμάτων, προκηρύξεων και μυστικών πληροφοριών, διακινδυνεύοντας τη ζωή της για την πατρίδα.
Μέσα από τη δική της μαρτυρία στο ThemaOnline, θα γνωρίσουμε τις δυσκολίες, τις θυσίες και τις συγκλονιστικές στιγμές που βίωσε στον αγώνα της ΕΟΚΑ.
Πώς θυμάστε την εποχή του αγώνα της ΕΟΚΑ; Ποιες ήταν οι πρώτες σας αντιδράσεις όταν ξεκίνησε ο πόλεμος;
Η εποχή του Αγώνα είναι για μένα η πιο όμορφη της ζωής μου, γιατί είχα την ευλογία να τη ζήσω λεπτό προς λεπτό ως τελειόφοιτη του Παγκυπρίου Γυμνασίου στην αρχή και, από τον Ιούλιο του 1955, ως νεαρή δημοσιογράφος που είχε μόλις τολμήσει να μπει στον ανδροκρατούμενο τότε χώρο του λειτουργήματός μας.
Όπως γράφω σε ένα μου ποίημα, “όταν ακούστηκαν οι εκρήξεις τα μεσάνυχτα, οι πολλοί δεν ήξεραν. Όλοι όμως βρεθήκαμε έτοιμοι και κοινωνήσαμε από το Δισκοπότηρο της Ιστορίας και ξεκινήσαμε ‘έκαστος εφ ω ετάχθη’ ”
Εκείνη τη νύχτα κατάλαβα ότι έφτασε η στιγμή που από παιδί περίμενα, αφού είχα μεγαλώσει, όπως και όλη η γενιά μου, με τον πόθο και το όνειρο της Ένωσης με την Ελλάδα κι ένοιωσα χαρά, γιατί άρχιζε η πορεία για την πραγμάτωσή του.
Ποιες ήταν οι κυριότερες δυσκολίες που αντιμετωπίσατε ως γυναίκα αγωνίστρια κατά τη διάρκεια του αγώνα;
Ως τελειόφοιτη δεν είχα δυσκολίες. Η συμμετοχή στη μεγάλη διαδήλωση που κάναμε τον Μάιο του 1955 ήταν ένα ομαδικό βάπτισμα και αναμέτρηση. Οι δυνάμεις καταστολής και η βία που ασκήθηκε δεν μας πτόησε, μας πείσμωσε.
Αργότερα, η κατάσταση ήταν διαφορετική. Περιέκλειε τους κινδύνους που αντιμετωπίζει ο δημοσιογράφος στην κάλυψη των γεγονότων σε τέτοιες περιόδους.
Όντας, όμως, μέλος της Οργάνωσης, ένοιωθα ότι έπρεπε να είμαι διπλά προσεκτική για να μην συλληφθώ. Είχα να κερδίσω το στοίχημα που είχα βάλει με τον εαυτό μου ότι έπρεπε να πετύχω στην αποστολή μου στον αγώνα, αλλά και να μην υστερήσω στο επάγγελμα, αφού ήμουν η πρώτη Κυπρία που το ακολούθησε και στο όνομα της γυναίκας δεν είχα δικαίωμα να αποτύχω.
Το γεγονός, βέβαια, ότι κυκλοφορούσα τα βράδια είτε μόνη μου, είτε με συνοδεία δεν έμενε ασχολίαστο, λόγω των αντιλήψεων της εποχής, αλλά δεν με ενοχλούσε και το βίωσα ως μέρος του τιμήματος που είχε η επιλογή μου. Εδώ μνημονεύω με απέραντο σεβασμό κι ευγνωμοσύνη τους γονείς μου, που με στήριζαν με την εμπιστοσύνη τους κι απαντούσαν ότι με έμαθαν να σέβομαι τον εαυτό μου.
Είχα, όμως και τη στήριξη του συναδέλφου, συναγωνιστή και αργότερα συζύγου μου, ενός υπέροχου ανθρώπου, του Γιώργου Ιακωβίδη. Πίσω και δίπλα από κάθε γυναίκα υπάρχει ένας άντρας.
Ποια ήταν η σχέση σας με τους άλλους αγωνιστές; Υπήρχαν διαφορετικές αντιλήψεις για το ρόλο των γυναικών στον αγώνα;
Η ΕΟΚΑ ήταν οργάνωση μυστική. Γνώριζα μόνο τους αγωνιστές για τους οποίους ήμουν ο σύνδεσμος και είχα άριστη σχέση μαζί τους. Ο καθένας από μας υποπτευόταν κάποτε και άλλους, αλλά ούτε ρωτούσαμε, ούτε σχολιάζαμε. Όσα λιγότερα γνώριζε ο καθένας, τόσο μεγαλύτερη ασφάλεια είχε η Οργάνωση. Φροντίδα μας ήταν να εκπληρώσουμε την αποστολή μας.
Ο ρόλος των γυναικών στον Αγώνα ήταν ισότιμος με εκείνο των ανδρών. Είναι οι αποστολές που ήταν διαφορετικές και αυτές καθορίζονταν από τις ανάγκες που υπήρχαν. Είναι ενδεικτική η αναφορά του Διγενή ότι η γυναίκα πρόσφερε με παραδειγματική τόλμη και αυταπάρνηση πολλές εμπιστευτικές αποστολές, « μη ορρωδήσασα προ ουδενός κινδύνου», ότι άντεξε στα βασανιστήρια και ότι δεν υπήρξε γυναίκα καταδότης. Γι’ αυτό και αξιώθηκε να φτάσει και στη βαθμίδα του τομεάρχη, όπως η Ελενίτσα Σεραφείμ και η Τούλα Χαραλάμπους και οι δύο στον τομέα της Λάρνακας.
Ποιες ήταν οι πιο έντονες ή σημαντικές στιγμές του αγώνα που σας σημάδεψαν;
Στα τέσσερα χρόνια του αγώνα ήταν πολλά και συχνά τα συγκλονιστικά γεγονότα, το καθένα με τα δικά του χαρακτηριστικά. Η ιστορική μάχη στην καρδιά της ΕΟΚΑ, όπως χαρακτηρίστηκε από Άγγλο αξιωματικό, η γενέτειρά μου τα Σπήλια, Ολοκαυτώματα, όπως στον Μαχαιρά, το Δίκωμο και τα Κούρδαλη, ηρωικές μάχες όπως εκείνη του Αχυρώνα, θυσίες στα βουνά και τις πόλεις, απαγορεύσεις της κυκλοφορίας, συλλήψεις, κρατήσεις, βασανιστήρια, ήταν τόσα πολλά, και έμειναν όλα στη μνήμη μου χωρίς διακρίσεις. Ήταν όλες οι στιγμές και έντονες και σημαντικές και αξίζουν την ευγνωμοσύνη και τον θαυμασμό μας.
Ποιες συμβουλές θα δίνατε στις νέες γενιές που θέλουν να συνεχίσουν τον αγώνα για την ελευθερία και την δικαιοσύνη;
Όσοι θέλουν – και πρέπει όλοι να θέλουμε – ελευθερία και δικαιοσύνη για τον τόπο μας, ας ρίξουμε μια ματιά στην Ιστορία μας. Η συνταγή για επιτυχία κάθε αγώνα είναι η πίστη στον Θεό και το δίκαιο και η αγάπη για την πατρίδα. Με αυτά τα εφόδια θα βρούμε τους κατάλληλους τρόπους για να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από την κατεχόμενη πατρίδα μας.
Πως πιστεύετε ότι η συμμετοχή σας στον αγώνα έχει επηρεάσει την προσωπική σας πορεία και τις αξίες σας ως άνθρωπος;
Η συμμετοχή μου στον Αγώνα καθόρισε την πορεία μου, και μου επιβεβαίωσε ότι μόνο η προσήλωση σε αξίες, όπως η πίστη, φιλοπατρία, η συνέπεια, η αξιοπιστία, η εντιμότητα, η αγάπη και η υπηρεσία της αλήθειας, που είναι αξίωμα και στο λειτούργημά μας, συνιστούν ένα αξιακό σύστημα που δίνει νόημα στη ζωή.
