Η ένταξη της Κύπρου στη συνθήκη Σένγκεν αποτελεί κύριο στόχο της Κυπριακής κυβέρνησης, με σημαντικά οφέλη, αλλά και ιδιαίτερες προκλήσεις, λόγω της γεωπολιτικής κατάστασης.
Σύμφωνα με τον ΥΠΕΞ, η πιο πρόσφατη αξιολόγηση και στους έξι τομείς- προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, αστυνομική συνεργασία, έλεγχος εξωτερικών συνόρων, επιστροφές όσων δεν δικαιούνται καθεστώς προστασίας, θεωρήσεις, σύστημα πληροφοριών - από την Επιτροπή που κοινοποιήθηκε στην Κυβέρνηση λίγες μέρες πριν το Πάσχα «είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική», σημειώνοντας όμως ότι οι προκλήσεις παραμένουν και είναι «οι πιο ακανθώδεις».
«Η προσπάθειά μας ήταν και παραμένει να πείσουμε την Επιτροπή να πραγματοποιήσει εντός του τρέχοντος έτους την τελευταία επαναξιολόγηση σε όλους τους τομείς. Μέχρι τότε η διαδρομή θα είναι δύσκολη», είπε, σημειώνοντας ότι οι επόμενοι έξι μήνες «απαιτούν σκληρή δουλειά».
Πλεονεκτήματα
Η ένταξη αναμένεται να ενισχύσει τον τουρισμό και τις επενδύσεις, αφού καταργούνται οι συνοριακοί έλεγχοι με άλλα κράτη-μέλη. Επιπλέον η πρόσβαση στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS) βελτιώνει την ασφάλεια μέσω ανταλλαγής δεδομένων για καταζητούμενα πρόσωπα, παράνομη μετανάστευση και τρομοκρατικές δραστηριότητες.
Αναφερόμενος στις μεταναστευτικές ροές, ο κ. Κόμπος σημείωσε πως βασική προϋπόθεση, είναι η χώρα να βελτιώσει σημαντικά τις επιδόσεις της ως προς τα εξωτερικά σύνορα και τη διαχείριση της μετανάστευσης. Να μπορεί δηλαδή να διαχειριστεί σωστά οποιαδήποτε μεταναστευτική κρίση, με ακραία και δυνητικά σενάρια, να αποτελούν αξιολογικό κριτήριο.
Τι δείχνουν τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα
Η Κύπρος φαίνεται να βρίσκεται σε αρκετά καλό σημείο ως προς τις συστάσεις, ενώ απομένει ένα μικρότερο ποσοστό, που σύμφωνα με τον ΥΠΕΞ, δεν είναι όμως γραμμικό, εμπεριέχει σημαντικές δυσκολίες και παγίδες. Θα συνεχίσουμε τη σκληρή δουλειά χωρίς πολλά λόγια, τηρώντας χαμηλούς τόνους για πάρα πολλούς και διαφορετικούς λόγους», είπε, σημειώνοντας ότι αυτή είναι άλλωστε η πρώτη φορά που τοποθετείται δημόσια για το θέμα ένταξης στη ζώνη του Σένγκεν.
Οι κινήσεις από το 2019 μέχρι σήμερα
Τον Μάιο του 2019 υπεβλήθη σε πολιτικό επίπεδο η δήλωση ετοιμότητας για ένταξη στον χώρο Σένγκεν, ανοίγοντας έτσι ο δρόμος για την επίσημη προετοιμασία ένταξης. Το πρώτο βήμα, ήταν να προβεί η Επιτροπή μεταξύ των ετών 2019-2021 στην προβλεπόμενη αξιολόγηση σε έξι τομείς: Προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, αστυνομική συνεργασία, έλεγχος εξωτερικών συνόρων, επιστροφές όσων δικαιούνται καθεστώς προστασίας, θεωρήσεις και σύστημα πληροφοριών.
Όπως σημείωσε ο ΥΠΕΞ, «Η αξιολόγηση κατέγραψε μεγάλο αριθμό συστάσεων στις οποίες η Κύπρος θα πρέπει να ανταποκριθεί με επιτυχία», είπε, προσθέτοντας πως προέκυψε ένας οδικός χάρτης υποχρεώσεων.
Ανέφερε ότι εκπονήθηκαν για καθέναν από τους έξι τομείς ειδικά σχέδια δράσης και έκτοτε κάθε έτος η πρόοδος αξιολογείται, υποβάλλονται παρατηρήσεις, κατευθυντήριες συστάσεις και συστάσεις για τις εκκρεμότητες. «Μόνο εάν εκπληρωθούν όλα τα τεχνικά κριτήρια, ικανοποιηθούν όλες οι συστάσεις, τότε το Συμβούλιο, μετά από θετική σχετική σύσταση της Επιτροπής, θα πρέπει να εγκρίνει την ένταξη στη ζώνη Σένγκεν, άρα πρόκειται περί διαδικασίας τόσο σε τεχνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο», είπε ο κ. Κόμπος.
Σε αναστολή η εφαρμογή μέχρι τη λύση του Κυπριακού
Το κεκτημένο Σένγκεν θα εφαρμοστεί στην ολότητά του στις περιοχές όπου η Κυπριακή Κυβέρνηση ασκεί αποτέλεσμα έλεγχο, ενώ η εφαρμογή του θα είναι σε αναστολή μέχρι τη λύση του Κυπριακού στις περιοχές της Δημοκρατίας, όπου αυτή δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την εφαρμογή του υπόλοιπου κεκτημένου. Ο Κανονισμός της Πράσινης Γραμμής θα εξακολουθήσει να ρυθμίζει τις διακινήσεις, τις διελεύσεις προσώπων, υπηρεσιών και αγαθών από τα σημεία διέλευσης μέχρι την επίλυση του Κυπριακού..
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Κόμπο, η πράσινη γραμμή δεν συνιστά εξωτερικό σύνορο και σε αυτή θα γίνονται όλοι οι απαιτούμενοι έλεγχοι που θα διασφαλίζουν τη δημόσια ασφάλεια «χωρίς εκπτώσεις».
Ισχυροποιείται το νοτιοανατολικότερο σύνορο της ΕΕ
Η ένταξη της Κύπρου στο Σένγκεν θα ενισχύσει το νοτιοανατολικότερο σύνορο της ΕΕ μέσω των εξής μηχανισμών:
-Εφαρμογή προηγμένων συστημάτων ασφαλείας
-Ενίσχυση της διαχείρισης συνόρων
-Ενοποίηση με την Ευρωπαϊκή ασφάλεια
-Γεωπολιτική αναβάθμιση
-Ανάπτυξη υποδομών
