Για την καταπολέμηση αυτών των φαινομένων, το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων της Κύπρου έχει θέσει σε λειτουργία το Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ». Το σύστημα αυτό έχει στόχο τη διαφάνεια στην αγορά εργασίας, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την ενίσχυση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Το πολύτιμο δώρο από την Ελλάδα
Το «ΕΡΓΑΝΗ» είναι το αποτέλεσμα συνεργασίας του Υπουργείου Εργασίας και του Ελληνικού Υπουργείου Εργασίας, καθώς το πνευματικό δικαίωμα του λογισμικού παραχωρήθηκε δωρεάν στην Κύπρο το 2018.
Συγκεκριμένα στα πλαίσια πάταξης της αδήλωτης εργασίας αλλά και μείωση της γραφειοκρατίας στις 15/03 του 2018 υπέγραψαν, η τότε υπουργός Εργασίας της Ελλάδας Έφη Αχτσιόγλου και η τότε Υπουργός Εργασίας της Κύπρου, Ζέτα Αιμιλιανίδου, συμφωνία για την παραχώρηση από την Ελληνική Δημοκρατία στην Κυπριακή Δημοκρατία του πνευματικού δικαιώματος του Πληροφοριακού Συστήματος “ΕΡΓΑΝΗ, στις Βρυξέλλες. Το πληροφοριακό αυτό σύστημα με την ονομασία Εργάνη είναι ένα λογισμικό που παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο τις ροές μισθωτής εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.
Καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας
Το σύστημα παρέχει τη δυνατότητα στους εργοδότες να γνωστοποιούν τις προσλήψεις, τους τερματισμούς, καθώς και τους όρους εργοδότησης των υπαλλήλων τους με ηλεκτρονικό τρόπο.
Μέσω της ιστοσελίδας ergani.mlsi.gov.cy, οι εργοδότες υποχρεούνται να δηλώνουν τις προσλήψεις τουλάχιστον μία ημέρα πριν από την ημερομηνία πρόσληψης. Αυτή η διαδικασία αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση της γραφειοκρατίας και την αύξηση της αποτελεσματικότητας στην τήρηση της εργατικής νομοθεσίας. Επιπλέον, το σύστημα είναι σχεδιασμένο ώστε να παρέχει στατιστικά στοιχεία και δεδομένα που βοηθούν στην καλύτερη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού.
Ένας από τους βασικούς στόχους του «ΕΡΓΑΝΗ» είναι η καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, η οποία στερεί έσοδα από το κράτος και θέτει σε κίνδυνο τα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων. Με τον τρόπο αυτό, το σύστημα ενισχύει την διαφάνεια και υποστηρίζει τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Η εφαρμογή των τροποποιητικών κανονισμών που τέθηκαν σε ισχύ από τον Σεπτέμβριο του 2021 υπογραμμίζει τη σημασία που αποδίδεται στην τήρηση των κανόνων και των διαδικασιών που θα διασφαλίσουν την ορθότητα των δηλώσεων και την προστασία των εργαζομένων.
Το Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» θα μπορούσε να αποτελέσει το κλειδί στη μετάβαση σε μια πιο διαφανή και δίκαιη αγορά εργασίας στην Κύπρο, ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ των εργοδοτών και των αρχών. Η επιτυχία του όμως εξαρτάται από την υποστήριξη τόσο των επιχειρήσεων όσο και των εργαζομένων, για να συμπληρώσουν αποτελεσματικά το πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί.
Καθώς η Κύπρος συνεχίζει να προσαρμόζεται στις προκλήσεις της αγοράς εργασίας, η διάθεση για καινοτομία και η υιοθέτηση σύγχρονων λύσεων, όπως το σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ», αναμένεται να συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη μιας ισχυρής και βιώσιμης οικονομίας.
Το διάταγμα…που έφερε την υποχρέωση
Με Διάταγμα που εκδόθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2024 από τον Υπουργό Εργασίας, η ηλεκτρονική καταγραφή μέσω του συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» καταστέλλεται υποχρεωτική για όλους τους εργοδότες, είτε πρόκειται για νομικά είτε για φυσικά πρόσωπα.
Κάθε εργοδότης ήταν υποχρεωμένος, κατά την περίοδο από τις 2 Ιανουαρίου έως τις 28 Φεβρουαρίου 2025, να απογράψει στο πληροφοριακό σύστημα όλους τους εν ενεργεία εργαζομένους του, καταγράφοντας τους βασικούς όρους εργοδότησης σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία. Αυτή η μέριμνα ενισχύει τη διαφάνεια και τη συμμόρφωση στην αγορά εργασίας, διασφαλίζοντας ότι οι εργοδότες τηρούν τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Το Υπουργείο Εργασίας, ωστόσο ανακοίνωσε επιπλέον την παράταση της διαδικασίας ηλεκτρονικής καταγραφής των ουσιωδών όρων εργοδότησης μέχρι την 31 Μαΐου 2025.
Σημαντική είναι η πρόοδος που έχει σημειωθεί, αφού κατά τους πρώτους δύο μήνες εφαρμογής, έχουν καταχωρηθεί οι ουσιώδεις όροι εργοδότησης για πάνω από 200.000 εργαζόμενους, αριθμός που πλησιάζει το 50% της ομάδας στόχου, αποδεικνύοντας την ομαλή εξέλιξη της διαδικασίας και την αποτελεσματική συνεργασία όλων των εμπλεκομένων πλευρών.
Πρόστιμο μέχρι και €3000
Ο Τροποποιητικός περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμος του 2024 επιφέρει σημαντικές αλλαγές σχετικά με την αδήλωτη εργασία.
Σύμφωνα με τον νέο νόμο, όταν επιθεωρητής διαπιστώσει περίπτωση αδήλωτης εργασίας από μισθωτό, θα επιβάλλεται στον εργοδότη διοικητικό πρόστιμο ύψους €1.000, που διπλασιάζεται και ανέρχεται σε €2.000 σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης παράβασης εντός δύο ετών από την πρώτη. Σε περίπτωση που η παράβαση επαναληφθεί και για τρίτη φορά, το πρόστιμο αυξάνεται στα €3.000 ανά αδήλωτο μισθωτό. Με αυτές τις αυστηρότερες ποινές, το κράτος προσπαθεί να ενισχύσει την τήρηση της νομιμότητας στους χώρους εργασίας.
Παράλληλα, το σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» αποσκοπεί στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ πολιτείας, επιχειρήσεων και εργαζομένων, προάγοντας την ενσωμάτωση ψηφιακών λειτουργιών στην Κυπριακή οικονομία.