Τάσος Γιαπάνης στο «T»: «Θα πρέπει να δημιουργηθεί Ενιαίος Ανεξάρτητος Φορέας Υδάτων» - «Η έλευση κινητών μονάδων αφαλάτωσης από τα ΗΑΕ είναι ένα θετικό βήμα»

Ο κ. Γιαπάνης αναλύει τις θέσεις και τις εισηγήσεις του Αγροτικού κινήματος για μείωση του προβλήματος και κάνει λόγο για επιτάχυνση των διαδικασιών που θα πρέπει να γίνουν, έτσι ώστε να σωθεί η διατροφική αλυσίδα. Την ίδια ώρα, επικροτεί τις κινήσεις εκ μέρους της Υπουργού Γεωργίας, λέγοντας χαρακτηριστικά, ότι ,«το υδατικό ήταν μια χειροβομβίδα που έτυχε να σκάσει στα χέρια της νυν Υπουργού».

Ερ: Πώς σχολιάζετε την πρόσφατη συμφωνία της κυβέρνησης με τα ΗΕΑ, τα οποία θα παραχωρήσουν δωρεάν 15 κινητές μονάδες αφαλάτωσης;

Απ: Για μας το υδατικό είναι το δεύτερο εθνικό μας πρόβλημα, γιατί αυτό όπως γνωρίζετε επηρεάζει την ποιότητα και την παραγωγή καθώς επίσης και τη διατροφική αλυσίδα. Είναι το Α και το Ω για τον πρωτογενή τομέα, το νερό. Θέλω επίσης να επισημάνω ότι υπάρχουν διαχρονικά λάθη από όλες τις κυβερνήσεις οι οποίες δεν έχουν εξασφαλίσει επαρκείς ποσότητες νερού για ύδρευση και για άρδευση.

Σήμερα, υπάρχει ένας συγκεκριμένος προγραμματισμός, ο οποίος έχει γίνει από το κράτος με έργα υποδομής που έχουν προϋπολογιστεί. Αυτά τα έργα υποδομής γίνονται κατόπιν διαβούλευσης με όλες τις Αγροτικές Οργανώσεις και τους εκάστοτε Υπουργούς Γεωργίας. Μέσα από εισηγήσεις, έγινε μια στρατηγική και πολιτική όσον αφορά το θέμα της ύδρευσης.

Είναι γεγονός ότι η έλευση 15 κινητών μονάδων αφαλάτωσης είναι ένα θετικό βήμα. Αυτές οι ποσότητες νερού, θα καλύψουν ουσιαστικά την μονάδα αφαλάτωσης στην Πάφο, η οποία έχει υποστεί ζημιές. Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη, η συγκεκριμένη μονάδα, θα έχει επισκευαστεί, μέχρι τα τέλη Αυγούστου.

Ερ: Άρα, θα περισσέψουν ποσότητες νερού;

Απ: Ακριβώς. Το ερώτημα που τίθεται για αυτές τις κινητές μονάδες, οι οποίες θα παρέχονται δωρεάν από τα ΗΑΕ μέχρι το τέλος του 2026, είναι κατά πόσο, θα λειτουργήσουν άμεσα. Έχουμε κάποιες πληροφορίες από την Υπουργό Γεωργίας, ότι θα λειτουργήσουν στις αρχές Ιουνίου και αν έτσι έχουν τα πράγματα, εμείς το χαιρετίζουμε. Εδώ, τίθεται ένα θέμα. Έχουμε θέσει ως αίτημα, κάποιες ποσότητες, να δοθούν στον πρωτογενή τομέα, σύμφωνα με τις αρχές που εφαρμόζει η ΕΕ και η Κυπριακή Δημοκρατία. Προτεραιότητα έχει ο άνθρωπος, μετά είναι η κτηνοτροφία μας, λόγω της παραγωγής του γάλακτος, για τις εξαγωγές του χαλλουμιού, και τέλος, οι μόνιμες καλλιέργειες. Άρα, χρειάζονται να γίνουν, πολλά.

Ερ: Ποιες είναι οι εισηγήσεις των Αγροτικών Οργανώσεων;

Απ: Εμείς, έχουμε ξεχωρίσει τα εξής: Θέλουμε κάποια από τα έργα, να είναι βραχυπρόθεσμα, δηλαδή εντός του επόμενου εξαμήνου, κάποια μεσοπρόθεσμα, σε δύο χρόνια από τώρα και κάποια μακροπρόθεσμα, εντός της επόμενης πενταετίας- επταετίας. Θέλω να επισημάνω ότι η Υπουργός Γεωργίας καταβάλλει αρκετές προσπάθειες και εδώ να επισημάνω επίσης, ότι το θέμα του υδατικού ήταν μια χειροβομβίδα που έτυχε να σκάσει στα χέρια της νυν Υπουργού και πρέπει να το διαχειριστεί. Όλα τα έργα τα οποία έχουν εξαγγελθεί, είναι μεσοπρόθεσμα- μακροπρόθεσμα.

Πώς θα επιζήσει ο Αγρότης και ο Παραγωγός, αυτή τη στιγμή; Άρα, οι κινητές μονάδες είναι το ένα και έχουμε εισηγηθεί όπως στην  περιοχή του Σταυροβουνίου, να γίνουν γεωτρήσεις για να πάρουμε κάποιες ποσότητες νερού, να εκμεταλλευτούμε τα λαγούμια στο Μαρόνι. Εκεί, το νερό είναι υφάλμυρο, όμως μαζί με το γλυκό νερό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς άρδευσης, να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για το ανακυκλωμένο νερό, παράλληλα να αυξηθεί το ποσό που δίνεται στους ΕΟΑ όσον αφορά τις απώλειες νερού που έχουμε για την ύδρευση, αφού σύμφωνα με στοιχεία, οι δήμοι χάνουν γύρω στο 35-40% των ποσοτήτων νερού για ύδρευση και στην περιφέρεια, φτάνει μέχρι το 70%. Άρα, τα 8 εκ. ευρώ τα οποία έχουν δοθεί ως πρώτη φάση για έργα υποδομής, πρέπει να αυξηθούν άμεσα πέραν των 40 εκ. ευρώ για να γίνουν έργα υποδομής και να προστατεύσουμε το νερό.

Ερ: Έχουν γίνει εισηγήσεις και για τον σχεδιασμό μονάδων αφαλάτωσης;

Απ: Το Αγροτικό Κίνημα έχει εισηγηθεί όπως γίνουν τρεις μονάδες αφαλάτωσης. Πρώτα, θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί η μονάδα της Πάφου, η οποία θα πρέπει να προσφέρει μεγαλύτερες ποσότητες νερού, ακόμα μια στη Λεμεσό, δύο στο Βασιλικό και να γίνει μια μονάδα, στην ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου. Έχει εγκριθεί η επέκταση της μονάδας στην Πάφο, έχουν εγκριθεί οι μονάδες για τη Λεμεσό και το Βασιλικό και άφησαν την Αμμόχωστο, εκτός. Η δικαιολογία είναι ότι δεν υπάρχει χώρος. Όταν εμείς, κάναμε λόγο για κατάσταση έκτακτης ανάγκης και εννοούμε ότι στην κατάσταση που βρίσκεται η Κύπρος σε ότι αφορά το υδατικό, θα πρέπει το κράτος να προχωρήσει σε απαλλοτριώσεις γης.

<Μια από τις εισηγήσεις μας, είναι και η δημιουργία ενός Ενιαίου Ανεξάρτητου Φορέα Υδάτων. Εκτός του τμήματος Γεωργίας. Αυτός ο Φορέας, θα ασχολείται μονίμως με το ζήτημα του νερού και με έργα υποδομής>

Eρ: Το τελευταίο διάστημα γίνεται μεγάλη συζήτηση για τη σπορά νεφών. Έχετε κάποια ενημέρωση γύρω από το θέμα;

Απ: Η συζήτηση τέθηκε για πρώτη φορά, γύρω στις αρχές του 1970 και λέγεται ότι τότε, δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Επανήλθε το θέμα, ύστερα από εισήγηση ενός Επιχειρηματία, ο οποίος εντόπισε συγκεκριμένη εταιρεία στις ΗΠΑ, η οποία είναι διατεθειμένη να φέρει στην Κύπρο δύο αεροπλάνα, πιλότους και μηχανικούς.Η σπορά νεφών μπορεί να αυξήσει τη βροχόπτωση, σε συγκεκριμένα σημεία, όπως είναι τα φράγματα. Αυξάνει την εισροή προς τα φράγματα σε ποσοστά 10-30%. Αυτό σημαίνει, ότι θα εξοικονομήσουμε γύρω στα 25-50 εκ. ευρώ από τη λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης, οι οποίες θα πρέπει οπωσδήποτε να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. Ένα άλλο θετικό σημείο όσον αφορά στη σπορά των νεφών, είναι ο προγραμματισμός που θα μπορούν να κάνουν οι γεωργοί, οι οποίοι θα μπορέσουν να παράγουν προϊόντα, για να διασφαλιστεί η διατροφική αλυσίδα.

Eρ: Πρόσφατα είχατε προβεί σε καταγγελία αναφορικά με την εισαγωγή προϊόντων κυρίως από τρίτες χώρες, τα οποία <βαφτίζονται> κυπριακά.

Απ: Είναι αλήθεια. Μαζί με τον Σύνδεσμο Καταναλωτών έχουμε προβεί σε καταγγελία, για το συγκεκριμένο ζήτημα, το οποίο θεωρούμε πολύ σοβαρό, γιατί φανταστείτε να έχετε στο πιάτο σας, ένα προϊόν, το οποίο δεν γνωρίζετε τι φυτοφάρμακα ή λιπάσματα περιέχει. Υπάρχουν όπως γνωρίζετε φυτοφάρμακα, η χρήση των οποίων έχει απαγορευτεί στην ΕΕ. Το φαινόμενο αυτό, δεν αφορά τα γεωργικά προϊόντα μόνο, αλλά και τα κτηνοτροφικά. Να σας θυμίσω ότι το Πάσχα είχαμε θέμα με το αρνί.

Ερ: Υπάρχει ή όχι επαρκής έλεγχος στην Κύπρο;

Απ: Ενώ στο πρόσφατο παρελθόν είχε περάσει από τη βουλή ύστερα από έντονη διαβούλευση και πρόταση δική μας και του τέως Υπουργού Γεωργίας Κώστα Καδή, ο νόμος περί αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, ο οποίος ήταν ένας άθλος και μια ικανοποίηση για τον Αγροτικό κόσμο και τις Αγροτικές Οργανώσεις, γιατί προνοεί αυστηρές ποινές, δεν εφαρμόζεται. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ο υγειονομικός έλεγχος και το κυριότερο, είναι η <κυπροποίηση> που γίνεται σε προϊόντα που έρχονται από τρίτες χώρες, χαμηλότερης ποιότητας και τα σμίγουν με προϊόντα Κυπρίων παραγωγών και μάλιστα, εν αγνοία τους. Απαιτούμε να γίνεται έλεγχος και να εφαρμοστεί το name and shame.

Ερ: Πόσο βοήθησε η Κοινή Αγροτική Πολιτική στη γεωργοκτηνοτροφία;

Είναι το ΑΛΦΑ και το ΩΜΕΓΑ. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική έχει να κάνει με όλο τον πρωτογενή τομέα, από την πράσινη ανάπτυξη μέχρι τον εκσυγχρονισμό των μονάδων των γεωργών και την γεωργική αναβάθμιση. Οι γεωργοί μας σιγά-σιγά, μπαίνουν σε προγράμματα. Ειδικότερα με το μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα που ανοίγει τώρα, αρκετοί γεωργοί μας θα έχουν την ευκαιρία να εκσυγχρονίσουν μονάδες. Η βασική μας αρχή είναι ότι ο Κύπριος Αγρότης, πρέπει να είναι βασιλιάς, στη γη του. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να έχει χαμηλά κόστη παραγωγής και να είναι επικερδής αυτή η προσπάθεια. Δίνεται μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, ο εκσυγχρονισμός των μονάδων του, έτσι ώστε να έχει το εύλογο κέρδος και να μην ζητά επιδοτήσεις από το κράτος.

Eρ: Οι Κύπριοι Γεωργοί εκπαιδεύονται;

Μάλιστα. Έχουμε ειδικά προγράμματα. Με το νέο πρόγραμμα εκπαίδευσης Αγροτών, δίνεται η δυνατότητα στις Αγροτικές Οργανώσεις, να επιλέξουν μέχρι 25 στελέχη τους και να μεταβούν στο εξωτερικό, για εκπαίδευση, σε συνεργασία με φορείς και πανεπιστήμια. Η προηγούμενη εκπαίδευση έγινε στο πανεπιστήμιο της Κρήτης, όπου έτυχαν εκπαίδευσης σε νέες μεθόδους σε ότι αφορά την άρδευση, τα κόστη παραγωγής, για εκσυγχρονισμό των μονάδων τους. Το πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, έχει δώσει κίνητρα σε νέους αγρότες. Πρόσφατα, με το προηγούμενο πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης έχουν μπει στον αγροτικό τομέα, γύρω στους 300 νέους Αγρότες.

«Χαιρόμαστε να βλέπουμε νέους Αγρότες, οι οποίοι είναι μορφωμένοι, κάποιοι Γεωπόνοι ή νέοι με σπουδές στα οικονομικά, οι οποίοι ακολουθούν τον κλάδο της γεωργίας. Μιλάμε πλέον για επιχειρήσεις».

Ερ: Πόσο έχουν επηρεαστεί οι εξαγωγές χαλουμιού στις ΗΠΑ μετά την επιβολή φόρων από την κυβέρνηση Τραμπ;

Απ: Δεν εξάγουμε μεγάλες ποσότητες χαλουμιού στις ΗΠΑ. Είναι πολύ λίγο το ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών με τις ΗΠΑ.