Η Υπουργός Παιδείας σε μια αποκλειστική συνέντευξη στο ThemaOnline απαντά στα ερωτήματα για την πρόταση για το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου. Η Κυβέρνηση σημειώνει η κ. Μιχαηλίδου προχωρά με αποφασιστικότητα σε μια από τις πλέον αναγκαίες και πολυαναμενόμενες μεταρρυθμίσεις στη δημόσια εκπαίδευση. Η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας υπογραμμίζει ότι το Νέο Σύστημα Αξιολόγησης των Εκπαιδευτικών και του Εκπαιδευτικού Έργου δεν αποτελεί απλώς μια οργανωτική παρέμβαση. Είναι μια θεσμική τομή με καθαρά παιδαγωγικά, κοινωνικά και πολιτικά χαρακτηριστικά.
Για πρώτη φορά μετά από πέντε δεκαετίες ακινησίας και στρεβλώσεων, το κράτος τολμά να εισάγει ένα εργαλείο που επιδιώκει όχι να ελέγξει, αλλά να ενδυναμώσει τους εκπαιδευτικούς μας, οι οποίοι εργάζονται σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες. Να μετατρέψει την αξιολόγηση από πηγή ανασφάλειας σε μηχανισμό στήριξης, από στατικό μηχανισμό κρίσης σε δυναμική διαδικασία βελτίωσης.
Το μήνυμα που στέλνει η Υπουργός είναι σαφές: «η Παιδεία μας δεν αλλάζει με ευχές και διακηρύξεις, αλλά με πράξεις και δομικές αλλαγές. Και αυτή η Κυβέρνηση επιλέγει να δράσει. Με διαφάνεια. Με επιστημονικά τεκμηριωμένες προτάσεις. Με γνώμονα πάντα τον/την εκπαιδευτικό, τον/την μαθητή/τρια και την κοινωνία.»
Η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας δεν παραβλέπει να υπενθυμίσει ότι η Κυβέρνηση έχει τοποθετηθεί με σαφήνεια και τώρα είναι η ώρα της Βουλής. Το κλειδί για την επίλυση ενός ζητήματος που όλοι παραδέχονται ότι χρήζει εκσυγχρονισμού είναι πλέον στα χέρια της κοινοβουλευτικής εξουσίας. Είναι η ώρα της ευθύνης και όχι της αναβολής τονίζει η κ. Μιχαηλίδου.
«Αποφασιστικότητα και ευθύνη για ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα»
Ποια είναι τα βασικά προβλήματα του υφιστάμενου συστήματος αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου;
Είναι γεγονός ότι το υφιστάμενο σύστημα αξιολόγησης, το οποίο εφαρμόζεται εδώ και 50 σχεδόν χρόνια, χωρίς σε αυτό να έχει γίνει μέχρι σήμερα καμία ουσιαστική βελτιωτική αλλαγή, παρουσιάζει πολλές στρεβλώσεις και αδυναμίες. Αδικεί τους εκπαιδευτικούς ισοπεδώνοντας τις προσπάθειές τους. Με τη διαπίστωση αυτή συμφωνούν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, οι οποίοι δικαιολογημένα θεωρούν ότι το υφιστάμενο σύστημα δεν εξυπηρετεί πλέον τον σκοπό του. Ενδεικτικά, αναφέρονται οι ακόλουθες διαχρονικές αδυναμίες, οι οποίες έχουν παρατηρηθεί από τη μέχρι σήμερα εφαρμογή του ισχύοντος συστήματος:
-Ισοπεδωτικές προσεγγίσεις κατά την εφαρμογή του συστήματος που προκαλούν προβλήματα εγκυρότητας και αξιοπιστίας.
-Έλλειψη άμεσης διασύνδεσης της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών με την επαγγελματική τους ανάπτυξη.
-Λόγω ισοπέδωσης των υπόλοιπων κριτηρίων η αρχαιότητα καθίσταται καθοριστικός παράγοντας για την προαγωγή των εκπαιδευτικών.
-Έλλειψη σαφών κριτηρίων, που να καλύπτουν πλήρως το πολυδιάστατο έργο των εκπαιδευτικών και της σχολικής μονάδας, με αποτέλεσμα το σύστημα να καθίσταται μονοδιάστατο.
-Απουσία επαρκών μηχανισμών ελέγχου της ποιότητας της διδασκαλίας και της μάθησης, χωρίς να παρέχεται οποιαδήποτε πληροφόρηση για την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου, τόσο ανά σχολική μονάδα όσο και σε εθνικό επίπεδο.
-Μη παροχή επαρκών ευκαιριών ανατροφοδότησης και υποστήριξης των εκπαιδευτικών.
Περιορισμένη διαμορφωτική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
-Ελλιπής πληροφόρηση για την ποιότητα της αξιολόγησης σε επίπεδο σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικού συστήματος.
-Απουσία πολλαπλών πηγών πληροφόρησης, με αποτέλεσμα η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών να μην είναι πολυδιάστατη και αντικειμενική.
Τι προνοεί το νέο σύστημα αξιολόγησης εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικού έργου;
Με το Νέο Σύστημα Αξιολόγησης θέλουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις αδυναμίες του υφιστάμενου, επιδιώκοντας κυρίως τα ακόλουθα:
-Βελτίωση της ποιότητας και των αποτελεσμάτων της διδασκαλίας και της μάθησης
-Εκσυγχρονισμό στη βάση ερευνών και σύγχρονων παιδαγωγικών προσεγγίσεων
-Έγκαιρη παρέμβαση, βελτίωση της καθοδήγησης και στήριξης των εκπαιδευτικών
-Συνεχή επαγγελματική μάθηση των εκπαιδευτικών --
-Παροχή κινήτρων στους εκπαιδευτικούς-Εμπέδωση αξιοκρατίας, ενίσχυση διαφάνειας, αύξηση αποτελεσματικότητας, δυνατότητα ανατροφοδότησης.
Συνοπτικά, οι βασικές αρχές πάνω στις οποίες εδράζεται το Νέο Σύστημα Αξιολόγησης είναι:
-Χρήση πολλαπλών και σύγχρονων πηγών αξιολόγησης
-Πολυπρόσωπη αξιολόγηση και διασύνδεση με το εκπαιδευτικό έργο
-Διαφανείς διαδικασίες, συνεργασία και ενίσχυση της αξιοκρατίας
-Ξεκάθαρα και μετρήσιμα κριτήρια αξιολόγησης
-Υιοθέτηση της αρχής «όποιος αξιολογεί αξιολογείται»
-Ευκαιρίες αποτελεσματικότερης αξιοποίησης των έμπειρων και ικανών εκπαιδευτικών στην τάξη (Ανώτερος Εκπαιδευτικός)
-Συμμετοχή διευθυντών σχολικών μονάδων στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
-Κατάλληλη επιμόρφωση και μετεξέλιξη του ρόλου του επιθεωρητή σε Επιθεωρητή-Αξιολογητή και -/Επιθεωρητή-Σύμβουλο
-Συνεχής παροχή στήριξης και ευκαιριών επαγγελματικής βελτίωσης
-Προσφορά προγραμμάτων παιδαγωγικής κατάρτισης, διδακτικής στήριξης και συνεχούς επαγγελματικής μάθησης
-Προσφορά προγραμμάτων προετοιμασίας και επαγγελματικής ανάπτυξης των στελεχών
-Σύσταση δευτεροβάθμιου οργάνου για εξέταση των ενστάσεων των εκπαιδευτικών
-Διαδικασία μεταξιολόγησης, με στόχο τη συγκέντρωση πληροφοριών για λήψη διορθωτικών παρεμβάσεων και συνεχή βελτίωση
-Διασύνδεση αυτοαξιολόγησης με το ενιαίο σχέδιο βελτίωσης της σχολικής μονάδας
-Υιοθέτηση μεταβατικών διατάξεων, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος προετοιμασίας, ενημέρωσης και επιμόρφωσης όλων των εμπλεκομένων - συνεχής από κοινού παρακολούθηση για πέντε χρόνια.
Αυτά που αλλάζουν με το Νέο Σύστημα Αξιολόγησης, σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα εξής:
-Η πρώτη αξιολόγηση του εκπαιδευτικού πραγματοποιείται νωρίτερα
-Διευρύνεται η κλίμακα αξιολόγησης
-Θεσμοθετείται Δευτεροβάθμιο Σώμα Εξέτασης Ενστάσεων
-Εισάγεται θέση προαγωγής Ανώτερου Εκπαιδευτικού
-Ενδυναμώνεται ο ρόλος του Διευθυντή ως ηγέτη της σχολικής μονάδας
-Ο εκπαιδευτικός αξιολογείται από περισσότερους από έναν αξιολογητές
-Θεσμοθετείται η διαδικασία της μεταξιολόγησης
-Συστήνεται Επιτροπή Παρακολούθησης Νέου Συστήματος Αξιολόγησης
-Οι εκπαιδευτικοί ενδυναμώνονται σε όλα τα στάδια της καριέρας τους
-Η αξιολόγηση διενεργείται στη βάση επιστημονικών, διάφανων και απλών κριτηρίων.
Πώς απαντάτε στις αντιδράσεις των εκπαιδευτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων;
Οι αντιδράσεις στην προτεινόμενη μεταρρύθμιση είναι σε κάποιο βαθμό αναμενόμενες, αφού το υφιστάμενο σύστημα παραμένει αναλλοίωτο εδώ και τόσα χρόνια. Πολλές καταστάσεις έχουν παγιωθεί, πολλές αντιλήψεις πρέπει να αλλάξουν. Η αντίσταση στην αλλαγή προφανώς ισχύει και στη συγκεκριμένη περίπτωση, αφού για να μεταβούμε σε μια νέα κατάσταση πραγμάτων θα πρέπει να αλλάξουν νοοτροπίες και κουλτούρα. Κατανοούμε τις αντιδράσεις και είμαστε έτοιμοι να απαντήσουμε σε όλες τις απορίες και ενδοιασμούς που υπάρχουν, τεκμηριώνοντας όλες τις πρόνοιες που έχουν περιληφθεί στην πρόταση, ως συνέχεια της αξιοποίησης της διεθνούς βιβλιογραφίας, παλαιότερων προτάσεων, του διαλόγου που προηγήθηκε και της δημόσιας διαβούλευσης. Οι επίσημες τοποθετήσεις των οργανώσεων μέσω του διαλόγου που προηγήθηκε, δεν αφορούν σε ζητήματα που σχετίζονται με την φιλοσοφία της πρότασης, αλλα κυρίως σε διαδικαστικά θέματα.
«Δεν είναι η εύκολη λύση. Είναι η αναγκαία. Η αλλαγή απαιτεί θάρρος. Και το αναλαμβάνουμε.»
Το Υπουργείο Παιδείας ακολούθησε από την αρχή μια διαδικασία ανοικτή και συμμετοχική, με βασική επιδίωξη τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, ευέλικτου και λειτουργικού συστήματος αξιολόγησης. Από τον Σεπτέμβριο του 2024 μέχρι και τον Απρίλιο του 2025, η εργασία που παράχθηκε ήταν εντατική, συστηματική και μεθοδική. Τελικός στόχος, ο οποίος ήταν από την αρχή γνωστός σε όλους τους εμπλεκόμενους, ήταν η υποβολή μίας ολοκληρωμένης πρότασης που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της εκπαιδευτικής κοινότητας, έχοντας ως κύριο γνώμονα παιδαγωγικά κριτήρια και τη διεθνή βιβλιογραφία.
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης διαδικασίας, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με όλες τις εκπαιδευτικές οργανώσεις, στη διάρκεια των οποίων γινόταν διεξοδική συζήτηση για επιμέρους πτυχές του υπό διαμόρφωση συστήματος. Παράλληλα, το Υπουργείο απέστελλε γραπτώς τη γενική θέση-πλαίσιο για το κάθε στάδιο και στη συνέχεια το αναλυτικό κείμενο, καλώντας κάθε φορά τις εκπαιδευτικές οργανώσεις να υποβάλουν τις απόψεις τους, ώστε να ληφθούν υπόψη στη διαμόρφωση του παρόντος κειμένου. Έγιναν, επίσης, συναντήσεις με τις οργανώσεις των επιθεωρητών Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης, των οργανωμένων γονέων Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης, καθώς και των μαθητών. Στη συνέχεια το έγγραφο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση. Το Υπουργείο μελέτησε διεξοδικά και σοβαρά όλες τις απόψεις και εισηγήσεις και υιοθέτησε πολλές από αυτές, στον βαθμό που αυτές δεν επηρεάζουν τις βασικές αρχές της πρότασής του.
Τι αναμένετε από τη Βουλή σε αυτή τη χρονική στιγμή;
Το Νομοσχέδιο είναι κατατεθημένο στη Βουλή και αναμένουμε τη συζήτησή του χωρίς καθυστερήσεις. Όπως στην περίπτωση όλων των νομοσχεδίων, στη Βουλή αναμένεται να αναπτυχθεί μια γόνιμη και παραγωγική συζήτηση, στο πλαίσιο της οποίας θα εκφραστούν και θα ακουστούν εισηγήσεις. Η ταύτιση απόψεων όλων των φορέων δεν μπορεί να ισχύει, όσο εντατικός και να είναι ο διάλογος που έχει προηγηθεί. Συνεπώς, ως ΥΠΑΝ και Κυβέρνηση, είχαμε υποχρέωση να προχωρήσουμε και το κάναμε. Καλούμε όλους να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν, ώστε σε σύντομο χρονικό διάστημα να επέλθει η αλλαγή που επιδιώκουμε, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για ένα σύγχρονο σχολείο, ικανό να ανταποκριθεί στις ανάγκες του σήμερα και στις προκλήσεις του αύριο. Οι ασφαλιστικές δικλείδες που έχουν εισαχθεί (π.χ. πέντε χρόνια μεταβατική περίοδος με συνεχή παρακολούθηση από κοινού), διασφαλίζουν την επιτυχία.
«Η Παιδεία ζητά συναίνεση, όχι αναβολή. Δεν είναι η ώρα της σιωπής. Είναι η ώρα της ευθύνης. Όλοι κρινόμαστε, το βλέμμα της κοινωνίας είναι στραμμένο στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Το ΥΠΑΝ παραμένει πάντοτε ανοικτό σε διάλογο τόσο στη Βουλή όσο και στο μεταβατικό στάδιο της πενταετίας »
