Μ. Ζαχαριάδης: «Ετεροβαρής» η συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ, ανοίγει «ορέξεις» για νέες απαιτήσεις

Σχολιάζοντας την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι η συμφωνία «παρέχει βεβαιότητα και προβλεψιμότητα», ο κ. Ζαχαριάδης είπε ότι η συμφωνία αποτρέπει το χειρότερο σενάριο, περιορίζοντας την αβεβαιότητα και αποτρέποντας την επιβολή δασμών της τάξεως του 30%, αλλά δεν διασφαλίζεται ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν θα απαιτήσει περισσότερα, βλέποντας πόσο εύκολα υποχώρησαν απέναντί της.

Εξάλλου, όσον αφορά τις επιπτώσεις στην Κύπρο, ανέφερε ότι αυτές δεν αναμένονται άμεσες, καθώς οι ΗΠΑ δεν είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος. Ωστόσο, μια χαμηλότερη ανάπτυξη στην ΕΕ είναι πιθανόν να επηρεάσει και την κυπριακή οικονομία.

Σύγχυση ως προς το τι περιλαμβάνει ακριβώς η συμφωνία

Η συμφωνία περιλαμβάνει δασμούς 15% στα ευρωπαϊκά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλές εξαιρέσεις, οι οποίες δεν είναι ακόμα ξεκάθαρες, καθώς Λευκός Οίκος και Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκδίδουν ανακοινώσεις με διαφορετικές πληροφορίες.

«Υπάρχει και μία σύγχυση για το ποια αγαθά (εξαιρούνται), και φαίνεται μια διχογνωμία, τουλάχιστον στις ανακοινώσεις που βλέπουμε αυτή τη στιγμή», σημείωσε ο κ. Ζαχαριάδης, προσθέτοντας ότι, παρόλο που φαίνεται να έχει επιτευχθεί μια συμφωνία, «όπως έχουμε συνηθίσει τους τελευταίους μήνες, υπάρχει αβεβαιότητα ακόμη» για το τι θα ισχύσει για πολλά αγαθά.

Αναφέρθηκε σε σημερινό δημοσίευμα των Financial Times, το οποίο έκανε αναφορά σε «άνευ όρων παράδοση» της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις ΗΠΑ. «Φυσικά, όταν έχεις έναν 'bully', ο οποίος κάνει μεγάλες απαιτήσεις εναντίον των συμφερόντων σου και έχει πάρα πολλή δύναμη, είναι δύσκολο κάποιος να πει πώς ακριβώς πρέπει να συμπεριφερθεί κανείς», σημείωσε.

Πιθανώς, είπε, αν δεν συμφωνούσε τώρα η Κομισιόν σε δασμούς 15%, θα παρατεινόταν η αβεβαιότητα και πιθανόν να έφταναν οι δασμοί στο «απίστευτα ψηλό και αδικαιολόγητο 30%». Ωστόσο, «κάποιος πρέπει να σκεφτεί μακροπρόθεσμα ότι με το να ενδώσει τώρα, όπως συμβαίνει πάντα όταν αντιμετωπίζει κάποιος έναν bully, μπορεί να αναμένει νέες απαιτήσεις στο μέλλον για διάφορα θέματα».

Απαιτήσεις για αγορές σε ενέργεια και άμυνα

Πέραν των δασμών 15% σε ευρωπαϊκά προϊόντα, η συμφωνία περιλαμβάνει και αποδοχή απαιτήσεων των ΗΠΑ για αγορές εκ μέρους της ΕΕ σε αμερικανικά ενεργειακά και αμυντικά προϊόντα.

«Είναι ετεροβαρής αυτή η συμφωνία, αλλά σε ένα πλαίσιο που ο ένας έχει πάρα πολλή δύναμη και έχει και την τάση να απειλεί και να δημιουργία αβεβαιότητα, η επιλογή σου είναι να ενδώσεις, ελπίζοντας ότι θα τηρήσει τον λόγο του και δεν θα έχει άλλες απαιτήσεις στο μέλλον. Από την άλλη, πολλοί πιστεύουν και ότι με το να ενδώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή τη στιγμή, ανοίγει την όρεξη για νέες απαιτήσεις στο σύντομο μέλλον», επισήμανε.

Όσον αφορά τον τομέα της άμυνας, ο κ. Ζαχαριάδης είπε ότι, με τη μερική εγκατάλειψη της Ευρώπης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει βάλει στόχο τον επανεξοπλισμό της, κάτι που δύναται να ενισχύσει την ευρωπαϊκή οικονομική ανάπτυξη.

«Η πρόταση για επανεξοπλισμό θα ενίσχυε την ευρωπαϊκή οικονομία», είπε. Τώρα, σημειώνει, έρχεται αυτή η απαίτηση για αγορά αμερικανικών αμυντικών εξοπλισμών, στην οποία έχει ενδώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, «που δημιουργεί αμφιβολίες ως προς το μέρος αυτών των δαπανών που θα καταλήξουν σε ευρωπαϊκές εταιρείες».

Σημείωσε, εξάλλου, ότι, όταν κάποιος θέλει να αγοράσει οτιδήποτε πρέπει να είναι ελεύθερος να επιλέξει τους εμπορικούς εταίρους βάσει του τι του συμφέρει. «Αν κάποιος σε αναγκάζει να αγοράσεις από αυτόν με απειλή, αυτό δεν μπορεί να είναι το πλέον καλό συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των ευρωπαϊκών οικονομιών», πρόσθεσε.

Ο καθηγητής αναφέρθηκε σε αντιδράσεις που έχουν ήδη εκφραστεί, κυρίως από Γαλλία και Γερμανία, σε επίσημο επίπεδο, με δηλώσεις για το «πόσο κακή είναι αυτή η συμφωνία». Από πλευράς Γερμανίας ειπώθηκε ότι η συμφωνία θα βλάψει τη γερμανική οικονομία, ενώ οι Γάλλοι είπαν πιο έντονα ότι η συμφωνία είναι «ετεροβαρής».

Συνεχίζεται η αβεβαιότητα

Η συμφωνία αυτή χαμηλώνει τα επίπεδα αβεβαιότητας και αποτρέπει το χείριστο σενάριο που ήταν δασμοί στο 30%, τόνισε ο καθηγητής. Επισήμανε, όμως, το απρόβλεπτο των αντιδράσεων του Αμερικανού Προέδρου, ο οποίος δείχνει «μια τάση προς εκβιασμό και χρήση της πολιτικής του δύναμης». «Αυτό είναι απρόβλεπτο», σημείωσε.

Πρόσθεσε ότι δεν έχει εξαλειφθεί η αβεβαιότητα. «Κάποιος μπορεί να πει ότι δημιουργούνται νέες πηγές αβεβαιότητας όσον αφορά τις μελλοντικές απαιτήσεις που θα έρθουν από την αμερικανική πλευρά», ανέφερε, σημειώνοντας ότι αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι τι θα σταματήσει τον Αμερικανό Πρόεδρο από το να απαιτήσει περισσότερα, βλέποντας πόσο εύκολα υποχωρούν απέναντί του.

Οι ψηλότεροι 90 χρόνων οι δασμοί μετά τις συμφωνίες

Ο μέσος όρος των δασμών παγκόσμια σήμερα, μετά την επίτευξη διμερών συμφωνιών με τις ΗΠΑ, βρίσκεται στο 17,3%. Όπως υπογράμμισε ο κ. Ζαχαριάδης, αυτό είναι ιστορικό υψηλό 90 ετών.

Αυτό αναπόφευκτα θα βλάψει το διεθνές εμπόριο και την ανάπτυξη όλων των χωρών που εξάγουν προς τις ΗΠΑ και πολλοί πιστεύουν ότι θα βλάψει και την ανάπτυξη έμμεσα των Ηνωμένων Πολιτειών, παρά τη δυναμική των εξαιρετικών βιομηχανιών τεχνολογίας και άμυνας τους, ανέφερε.

«Σε βάθος χρόνου, θα έχουμε πλήγμα για την παγκόσμια οικονομία και την ευρωπαϊκή οικονομία όσο αφορά την οικονομική ανάπτυξη», είπε.

Ωστόσο, επισήμανε ότι τα μέχρι στιγμής στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο του 2025 είναι πιο αισιόδοξα από τα αναμενόμενα. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της Ευρώπης προς την Αμερική ήταν αυξημένες το πρώτο τρίμηνο, καθώς αμερικανικές εταιρείες φοβούνταν ότι δεν θα μπορούσαν να εισαγάγουν μετά την αύξηση των δασμών. «Έτσι έκαναν υπερβολικές εισαγωγές», πρόσθεσε.

Επιπλέον, το δεύτερο τρίμηνο κατέδειξε καλύτερη από την αναμενόμενη ανάπτυξη, κατά μέσο όρο 0,1%, με λίγο ψηλότερο ρυθμό για Ισπανία και Γαλλία, όχι τόσο για τη Γερμανία. Αυτό, ανέφερε ο κ. Ζαχαριάδης, δείχνει ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες είναι ανθεκτικές.

Επιπρόσθετα, την Τρίτη, το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα πάνω την πρόβλεψη του για την παγκόσμια οικονομία. «Όλα αυτά είναι παράγοντες που μας κάνουν κάπως πιο αισιόδοξους για το υπόλοιπο του 2025 και το 2026 από ότι ήμασταν πριν μερικούς μήνες. Όμως παραμένουν ανησυχητικό στοιχείο οι υψηλοί δασμοί», ανέφερε.

Σημειώνοντας ότι οι δασμοί είναι ένας παράγοντας που μπορεί μακροπρόθεσμα να σπρώξει την οικονομική ανάπτυξη προς τα κάτω, σημείωσε ότι άλλοι παράγοντες μπορούν να τη σπρώξουν προς τα πάνω. Ένας τέτοιος παράγοντας θα ήταν οι αμυντικές δαπάνες που προτίθεται να κάνει η ΕΕ, στον βαθμό, ωστόσο, που αυτές θα γίνουν προς ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες. Με τη συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ κι αυτό αμφισβητείται.

Επιπτώσεις στον πληθωρισμό και τα επιτόκια

Σε επίπεδο ΕΕ, ο κ. Ζαχαριάδης εκτίμησε ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία για τον πληθωρισμό, παρά μόνο έμμεσα. Αυτό, εξάλλου, δείχνει και η τελευταία απόφαση της ΕΚΤ να διατηρήσει σταθερά τα επιτόκια. «Η ΕΚΤ δείχνει να μην ανησυχεί, γιατί ο πληθωρισμός είναι πολύ κοντά στον επιθυμητό που είναι 2%, και επομένως δεν υπάρχει λόγος για αλλαγή».

Σημείωσε, εξάλλου, ότι πολλοί πιστεύουν ότι πιθανώς να μην υπάρχει άλλη μείωση επιτοκίων φέτος από την ΕΚΤ.

Από την άλλη, επισήμανε ότι υπάρχει μία τάση αύξησης των τιμών στις ΗΠΑ. Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι αύξηση μία φορά στις τιμές, λόγω δασμών, δεν σημαίνει ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να πηγαίνουν προς τα πάνω. «Ο πληθωρισμός αφορά συνεχή αύξηση του επιπέδου τιμών», διευκρίνισε, σημειώνοντας ότι αν ενδώσει ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ στις πιέσεις του Προέδρου Τραμπ και χαμηλώσει τα επιτόκια, τότε μπορεί να δημιουργήσει μία τάση πληθωρισμού, λόγω αύξησης των προσδοκιών πληθωρισμού νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Επιπτώσεις στην Κύπρο

Ερωτηθείς για πιθανές επιπτώσεις της εμπορικής συμφωνίας ΗΠΑ-ΕΕ στην κυπριακή οικονομία, ο κ. Ζαχαριάδης είπε ότι, αν και είμαστε μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ΗΠΑ δεν είναι ο πλέον σημαντικός εμπορικός εταίρος για την Κύπρο. «Το άμεσο πλήγμα αφορά συγκεκριμένες βιομηχανίες, που εξάγουν στις ΗΠΑ και σε κάθε περίπτωση όχι ένα μεγάλο ποσοστό του ΑΕΠ της Κύπρου», ανέφερε.

Όμως, σημείωσε ότι μία χαμηλότερη ανάπτυξη στην ΕΕ επηρεάζει έμμεσα και την Κύπρο, είτε λόγω ροών τουρισμού ή λόγω μείωσης εξαγωγών προς την Ευρώπη.