Πολιτική αδράνεια και υποδομές που δεν αντέχουν
Το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου βρίσκεται σε οριακή κατάσταση. Τα έργα αποθήκευσης ενέργειας, η νέα μονάδα στη Δεκέλεια και η διασύνδεση με την Ευρώπη παραμένουν στα χαρτιά, με αποτέλεσμα το δίκτυο να μην αντέχει σε βασικές αυξήσεις ζήτησης.
Μέσα σε όλα αυτά, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας με ανακοίνωση του αναφέρει ότι εργάζεται μεθοδικά και συντονισμένα με άλλους φορείς για τη διασφάλιση της επάρκειας, της ασφάλειας προμήθειας και της μείωσης του κόστους ηλεκτρισμού, παραθέτοντας τις δράσεις που προωθεί
Ανάμεσα σε άλλα, όπως αναφέρει, έχουν εντατικοποιηθεί οι προσπάθειες αναβάθμισης του συστήματος ηλεκτρισμού, αφού ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου καταγράφονται τα τελευταία χρόνια σημαντικά αυξημένες θερμοκρασίες, η καταπόνηση των μονάδων συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής έχει φτάσει πλέον να βρίσκεται στο ψηλότερο επίπεδο λόγω της αυξημένης ζήτησης ηλεκτρισμού κατά τις ώρες αιχμής (18:00 - 21:00). Σημειώνεται ενδεικτικά πως η αύξηση στη ζήτηση από συμβατικές μονάδες κατά τις βραδινές ώρες ανήλθε στο 11% το φετινό καλοκαίρι σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2024, φθάνοντας στα 1.040 MW από 940 MW.
Με τη δρομολόγηση υποδομών και άλλων ενεργειών που κρίθηκαν αναγκαίες, καθώς και την παράλληλη αναβάθμιση του ηλεκτρικού δικτύου μέσα από τα δεκαετή προγράμματα των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς και Διανομής, γίνονται σταθερά βήματα προς την κατεύθυνση της υλοποίησης του σχεδιασμού του ΥΕΕΒ. Υλοποίηση που αναγνωρίζεται ότι θα είναι μια επίπονη, πολύπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία, η οποία για πρώτη φορά εφαρμόζεται συντονισμένα.
Οι προκλήσεις που έχουν συσσωρευτεί και που καλείται να αντιμετωπίσει η χώρα στον τομέα του ηλεκτρισμού, λόγω και εξωγενών παραγόντων, είναι προφανείς σε όλους. Το ΥΕΕΒ εφαρμόζει συγκεκριμένη ενεργειακή στρατηγική για αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, έχει δρομολογήσει έργα και έχει αναλάβει στοχευμένες δράσεις που θα διασφαλίσουν την επάρκεια, την ασφάλεια προμήθειας και τη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού.
Μεταξύ άλλων, το Υπουργείο προωθεί δράσεις όπως:
1.Έλευση Φυσικού Αερίου για Ηλεκτροπαραγωγή
Έχοντας παραλάβει ένα βεβαρημένο έργο στο Βασιλικό, η Κυβέρνηση, με ενέργειες της, διασφάλισε να περιέλθει στην κατοχή της ΕΤΥΦΑ το FSRU «Προμηθέας», το μεγαλύτερο σε αξία περιουσιακό στοιχείο του Τερματικού. Παράλληλα, εξασφαλίστηκαν οι υπηρεσίες παγκοσμίου φήμης συμβούλου έργου, με εμπειρία στην ολοκλήρωση ημιτελών ενεργειακών έργων, ο οποίος εργάζεται για την όσο το δυνατόν ταχύτερη ολοκλήρωση του Τερματικού.
2. Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού
Μετά από πολυετή μεταβατική περίοδο, είναι η παρούσα Κυβέρνηση που προχωρεί με την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού, με άνοιγμα της αγοράς στις 15 Σεπτεμβρίου 2025 και ημερομηνία έναρξης εμπορικών συναλλαγών την 1η Οκτωβρίου 2025. Με την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού αναμένεται μεσοπρόθεσμα να αυξηθεί η διείσδυση ηλεκτρισμού που παράγεται από ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτρισμού, με κοστοστρεφή τρόπο, ο οποίος, κατ’ επέκταση, θα οδηγεί σε μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας προς όφελος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
3. Αποθήκευση Ηλεκτρισμού
Αντιλαμβανόμενη τα προβλήματα που δημιουργούνται στο δίκτυο από την έλλειψη αποθήκευσης ηλεκτρισμού, η Κυβέρνηση προωθεί, με ταχείς διαδικασίες, την υλοποίηση συστήματος αποθήκευσης ενσωματωμένης στο δίκτυο. Το εν λόγω σύστημα, που προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιούνιο 2026, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση αποθήκευσης σε δύο ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς της ΑΗΚ, την υλοποίηση αυτόνομων μονάδων αποθήκευσης από ιδιώτες επενδυτές, τη μετατροπή φωτοβολταϊκών πάρκων σε υβριδικά, καθώς και τη χρήση αποθήκευσης σε οικιακά υποστατικά και μικρές επιχειρήσεις, θα διασφαλίσει την ευστάθεια του δικτύου και την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των ΑΠΕ.
4. Προώθηση ενεργειακής αυτονομίας καταναλωτών
Έχοντας ήδη αναβαθμίσει τα σχέδια του ΥΕΕΒ για αυτοπαραγωγή και ιδιοκατανάλωση ηλεκτρισμού με τη χρήση ΑΠΕ, καθώς και με μέτρα για εξοικονόμηση ενέργειας, η Κυβέρνηση προωθεί περαιτέρω την ενεργειακή αυτονομία οικιακών υποστατικών και μικρών επιχειρήσεων με νέα σχέδια που προνοούν την αξιοποίηση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται το κόστος ηλεκτρισμού για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και μειώνεται η χρήση του ηλεκτρικού δικτύου.
5. Ηλεκτροπαραγωγός Σταθμός Δεκέλειας
Η Κυβέρνηση άναψε το πράσινο φως για αναβάθμιση του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού Δεκέλειας και αντικατάσταση των παλαιών μονάδων παραγωγής, με το έργο να βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη. Με την ολοκλήρωσή του ο σταθμός θα καταστεί μια αξιόπιστη πηγή ηλεκτροπαραγωγής, ενισχύοντας τις δυνατότητες παραγωγής ηλεκτρισμού της χώρας με ευέλικτη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή.
6. Ηλεκτρικές Διασυνδέσεις
Με σκοπό την ενίσχυση της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού και τη διασφάλιση της επάρκειας ηλεκτρισμού στην Κύπρο, η Κυβέρνηση προωθεί τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με γειτονικά κράτη.
Ο ενεργειακός σχεδιασμός της Κυβέρνησης, πέραν της διόρθωσης των στρεβλώσεων και αστοχιών του παρελθόντος, επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα και μετρήσιμα έργα που έχουν ως προορισμό την επάρκεια, την ασφάλεια προμήθειας, τη μείωση του κόστους της ενέργειας, και αποφεύγει την αοριστολογία.
Η καταγγελία του ΑΚΕΛ
Ανακοίνωση για τις διακοπές ρεύματος εξέδωσε το ΑΚΕΛ, αναφέροντας μεταξύ άλλων πως «δεν πέρασε πολύς καιρός από τότε που ο Υπουργός Ενέργειας διαβεβαίωνε ότι έχουμε επάρκεια ρεύματος και ότι όσοι μιλούν για προβλήματα στον τομέα κινδυνολογούν. Τώρα, η κυβέρνηση-μαζί και ο Υπουργός- έχουν εξαφανιστεί και δεν απολογούνται στους πολίτες που ταλαιπωρούνται με τις συνεχείς διακοπές ρεύματος».
Το ΑΚΕΛ αναφέρει πως «και στο θέμα του ρεύματος έχουμε το ίδιο κυβερνητικό μοτίβο με τις πυρκαγιές. Διαβεβαιώσεις και μεγάλα λόγια και ακολούθως η καταστροφή και τα προβλήματα. Για ακόμα μια φορά αποδεικνύεται πως έχουμε μια κυβέρνηση ανίκανη και ανεπαρκή η οποία, παρά τις συνεχείς δηλώσεις, δεν έκανε τίποτα ουσιαστικό επί του εδάφους και περιορίζεται σε επικοινωνιακά κόλπα. Αυτά όμως δεν λύνουν τα προβλήματα. Δεν φέρνουν φυσικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή, δεν προχωρούν την αποθήκευση, δεν εκσυγχρονίζουν τη Δεκέλεια, δεν ολοκληρώνουν το τερματικό στο Βασιλικό και οι καταναλωτές συνεχίζουν να πληρώνουν ακριβά το ρεύμα. Οι ευθύνες της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη και της κυβέρνησης Αναστασιάδη ΔΗΣΥ για την όλη απαράδεκτη κατάσταση είναι ασήκωτες», καταλήγει η ανακοίνωση.
Η Κύπρος έχει τον ήλιο για σύμμαχο αλλά βρίσκεται στο σκοτάδι της πολιτικής ανικανότητας. Η ενεργειακή ασφάλεια πρέπει να γίνει προτεραιότητα, γιατί δεν είναι πολυτέλεια — είναι δικαίωμα.
