Από τα εμπορικά κέντρα μέχρι μικρές επιχειρήσεις και πολυκατοικίες, το υλικό που καταγράφουν συχνά παίζει καθοριστικό ρόλο σε αστυνομικές έρευνες και δικαστικές υποθέσεις. Ωστόσο, η χρήση τους δεν είναι απλή υπόθεση. Υπάρχουν αυστηροί κανόνες για την προστασία προσωπικών δεδομένων και την εγκυρότητα των αποδείξεων.
Η νομική βάση του συστήματος CCTV
Όπως τονίζει στο ThemaOnline η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου, «το κάθε σύστημα ασφαλείας έχει την δική του νομική βάση». Για παράδειγμα, άλλη είναι η νομική βάση του συστήματος φωτοεπισήμανσης που προβλέπεται από τον περί Αστυνομίας Νόμο, και άλλη αυτή που αφορά τις Τοπικές Αρχές και προστέθηκε στον περί Δήμων Νόμο (άρθρο 43).
«Η εξαίρεση είναι όταν πρόκειται για προσωπική και οικιακή χρήση», δηλαδή όταν κάποιος τοποθετεί κάμερα που καταγράφει μόνο τον ιδιωτικό του χώρο. Σε κάθε άλλη περίπτωση καταγραφής κοινόχρηστου ή δημόσιου χώρου, την αρμοδιότητα έχει το Γραφείο της Επιτρόπου.
GDPR και υποχρεώσεις χειριστή
Η εγκατάσταση CCTV διέπεται από τον Νόμο 125(Ι)/2018 και τον ευρωπαϊκό Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR). Πριν την τοποθέτηση κάμερας σε δημόσιο ή ημιδημόσιο χώρο, ένας οργανισμός πρέπει, βάσει του άρθρου 35 του GDPR, να διεξαγάγει εκτίμηση αντικτύπου για να διαπιστώσει εάν εξισορροπούνται τα δικαιώματα όσων καταγράφονται. Μόνο σε αμιγώς οικιακή χρήση εξαιρείται το CCTV από τον κανονισμό.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε κάμερες σε χώρους εργασίας ή πολυκατοικίες. Σε σχέση με τις πολυκατοικίες, απόφαση για εγκατάσταση λαμβάνει η διαχειριστική επιτροπή μετά από γενική συνέλευση, υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβιάζεται η ιδιωτικότητα. Σε χώρους εργασίας, επιτρέπεται μόνο περιμετρικά και όχι σε χώρους όπου οι εργαζόμενοι συχνάζουν, ξεκουράζονται ή εργάζονται. Όπως αναφέρει η Επίτροπος, υπάρχουν αυξημένα παράπονα που διερευνώνται είτε μετά από καταγγελία είτε αυτεπάγγελτα.
Από την έρευνα στο δικαστήριο
Το CCTV χρησιμοποιείται για την αναγνώριση υπόπτων, την ανακατασκευή γεγονότων και τη σύνδεση με άλλα αποδεικτικά στοιχεία όπως κινητά τηλέφωνα ή GPS. Μπορεί ακόμη να οδηγήσει σε μαρτυρίες ή νέα στοιχεία που δεν ήταν εμφανή στην αρχή. Όμως, η αξία του εξαρτάται από την αυθεντικότητα και την αναλλοίωτη φύση του βίντεο, γι’ αυτό και η αστυνομία συνεργάζεται συχνά με τεχνικούς εμπειρογνώμονες.
Στο δικαστήριο, το CCTV δεν αποτελεί από μόνο του «μαγική απόδειξη». Το υλικό πρέπει να σχετίζεται άμεσα με την υπόθεση και να παρουσιαστεί με τρόπο που να πιστοποιεί την εγκυρότητά του, συχνά με κατάθεση ειδικού.
Όταν το υλικό από CCTV προσκομίζεται στο δικαστήριο, αυτό θα πρέπει πρώτα να ελεγχθεί ως προς το εάν υπάρχει νόμιμη βάση τοποθέτησης του συστήματος. «Το δικαστήριο θα κρίνει κατά πόσο έχει νομική βάση το CCTV από το οποίο προήλθε υλικό που θα χρησιμοποιηθεί ως τεκμήριο», σημειώνει η κ. Λοϊζίδου Νικολαΐδου. Παράλληλα, σταθμίζει τα δικαιώματα που έχει ενώπιον του και αποφασίζει πόσο βάρος θα δώσει στο τεκμήριο, αναλόγως της φύσης της υπόθεσης.
Οι κάμερες ασφαλείας αναδεικνύονται σε ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για την πρόληψη και διαλεύκανση αδικημάτων. Ωστόσο, η δύναμή τους εξαρτάται από τη νόμιμη χρήση, τον σεβασμό της ιδιωτικότητας και την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας. Μόνο όταν πληρούνται αυτά τα κριτήρια, το CCTV μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά τόσο στην αστυνομική έρευνα όσο και στη δικαστική αίθουσα, ενισχύοντας εντέλει το αίσθημα ασφάλειας στην κοινωνία.
