Αντίθετα, όπως φάνηκε από τις τοποθετήσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη, η Λευκωσία προσέρχεται στη νέα περιφερειακή πραγματικότητα με σχέδιο, προτάσεις και κυρίως με αυτοπεποίθηση για τον ρόλο της στην περιοχή.
Η συζήτηση γύρω από την ανοικοδόμηση της Γάζας και τη μεταπολεμική σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής προσφέρει στην Κύπρο ένα διπλωματικό παράθυρο ευκαιρίας, που δύσκολα θα μπορούσε να αγνοήσει. Μέσα σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικών εντάσεων, η Κυπριακή Δημοκρατία επιδιώκει να εδραιωθεί ως κόμβος ειρήνης, ασφάλειας και συντονισμού, ρόλος που υπερβαίνει το μέγεθός της, αλλά όχι τη στρατηγική της σημασία.
Έξι προτάσεις – τρεις άξονες δράσης
Η κυπριακή πρόταση, όπως αποκάλυψε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, αφορά έξι συγκεκριμένες εισηγήσεις που κατανέμονται σε τρεις βασικούς τομείς:
Ασφάλεια, Ανοικοδόμηση, και Ανθρωπιστική βοήθεια.
Αντλεί έμπνευση και εμπειρία από την πρωτοβουλία «Αμάλθεια», μέσω της οποίας η Κύπρος είχε αναλάβει τον συντονισμό αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα. Η Λευκωσία φιλοδοξεί τώρα να μετατρέψει εκείνη την επιτυχημένη εμπειρία, σε πιο θεσμικό και διαρκές πλαίσιο συμμετοχής στο μεταπολεμικό εγχείρημα ανοικοδόμησης, το οποίο εκτιμάται ότι θα διαρκέσει έως και δύο δεκαετίες.
Ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Γιάννης Αντωνίου εξήγησε στην εκπομπή «Alpha Καλημέρα» ότι οι εισηγήσεις αυτές δεν περιορίζονται σε οικονομική ή τεχνική διάσταση, αλλά εκφράζουν μια ευρύτερη φιλοσοφία εξωτερικής πολιτικής: «Θέλουμε να αξιοποιήσουμε τον ρόλο μας στην περιοχή. Μπορούμε να βοηθήσουμε σε πρακτικά ζητήματα, να στείλουμε πρώτες ύλες, να συντονίσουμε δράσεις. Το σχέδιο αυτό δεν είναι για μήνες, αλλά για χρόνια – ίσως και για είκοσι».
Η τοποθέτηση αυτή, δείχνει ότι η Κύπρος αντιμετωπίζει το Σχέδιο Ειρήνης ως πλατφόρμα συμμετοχής και όχι παρακολούθησης. Ο στόχος δεν είναι η επικοινωνιακή παρουσία, αλλά η ενεργή εμπλοκή σε διαδικασίες που διαμορφώνουν το μέλλον της περιοχής.
Διπλωματία συνεργασίας και εμπιστοσύνης
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επεσήμανε ότι η πρόταση της Κύπρου βασίστηκε σε προεργασία και διαβούλευση με σημαντικούς διεθνείς παίκτες – μεταξύ αυτών, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ και ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Αυτή η σειρά επαφών, αποτυπώνει μια συστηματική διπλωματία εμπιστοσύνης, με στόχο να τοποθετήσει τη Λευκωσία ως ενδιάμεσο κρίκο μεταξύ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής.
Η κυπριακή πρωτοβουλία, όπως σημείωσε ο Πρόεδρος, παρουσιάστηκε ως συνεισφορά της χώρας, όχι προσωπικό επίτευγμα: «Δεν είναι θέμα του Προέδρου ή του Υπουργού Εξωτερικών, είναι θέμα της Κυπριακής Δημοκρατίας που αναβαθμίζεται. Η χώρα μας αποδεικνύει ότι έχει φωνή και ρόλο».
Αυτή η διατύπωση, δεν είναι τυχαία. Η Κύπρος, ως κράτος-μέλος της ΕΕ στην πρώτη γραμμή της Ανατολικής Μεσογείου, έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί ως διαμεσολαβητής σε περιφερειακά ζητήματα που συνδυάζουν πολιτική, ανθρωπιστική και ενεργειακή διάσταση. Από τα τέλη του 20ού αιώνα, λίγα κράτη της περιοχής έχουν καταφέρει να διατηρήσουν ταυτόχρονα καλές σχέσεις με το Ισραήλ, τις αραβικές χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος είναι ένα από αυτά.
Η κριτική και η απάντηση του Προέδρου
Η κριτική μετά τη Σύνοδο, δεν ξάφνιασε κανέναν. Ορισμένες φωνές υποστήριξαν ότι οι προτάσεις για τη Γάζα είχαν επικοινωνιακό χαρακτήρα ή άνοιγαν τον δρόμο για κυπριακές εταιρείες να εμπλακούν στην ανοικοδόμηση.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, όμως, απάντησε με έντονο ύφος, απορρίπτοντας τα επιχειρήματα αυτά ως «κακόβουλα»: «Αλίμονο αν εκμεταλλευόμασταν μια τραγική κρίση για επικοινωνιακή διαχείριση. Το σχέδιο μας είναι συγκεκριμένο, επεξεργασμένο και έτυχε θετικής υποδοχής στην Αίγυπτο».
Η τοποθέτηση αυτή δεν ήταν απλώς αμυντική. Ήταν και πολιτική δήλωση ταυτότητας: ότι η Κύπρος δεν δρα ευκαιριακά, αλλά με συνέπεια και προγραμματισμό. Η επίκληση της «Αμάλθειας» ως παραδείγματος πρακτικής εφαρμογής ενίσχυσε το αφήγημα της αξιοπιστίας.
Ο ρόλος της Κυπριακής Δημοκρατίας στη νέα περιφερειακή ισορροπία
Η συμμετοχή της Κύπρου στο Σχέδιο Ειρήνης, δεν είναι μόνο συμβολική. Στην ουσία, αποτελεί επένδυση στη διεθνή της εικόνα ως χώρας που μπορεί να συνεισφέρει εποικοδομητικά στη σταθερότητα της περιοχής. Με το βλέμμα στραμμένο στην Ευρώπη, αλλά και στις ακτές της Μέσης Ανατολής, η Κύπρος αναδεικνύεται σε κόμβο συνεννόησης ανάμεσα σε κράτη με ιστορικά ανταγωνιστικές σχέσεις.
Ο ρόλος αυτός δεν προκύπτει τυχαία. Η γεωγραφική θέση, η συμμετοχή στην ΕΕ, οι σχέσεις εμπιστοσύνης με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, καθώς και η στρατιωτικο-ανθρωπιστική δυνατότητα φιλοξενίας διεθνών αποστολών, καθιστούν τη χώρα αντικειμενικά πολύτιμο κρίκο για οποιοδήποτε σχέδιο περιφερειακής σταθερότητας.
Η Κύπρος μπορεί να προσφέρει ασφαλές έδαφος για επιχειρήσεις συντονισμού, εκπαίδευσης, μεταφοράς ανθρωπιστικής βοήθειας και τεχνικής υποστήριξης, χωρίς να εμπλέκεται άμεσα στις συγκρούσεις. Αυτή η ιδιότητα —μικρό κράτος, αλλά αξιόπιστος εταίρος— είναι το πραγματικό της κεφάλαιο.
Από το όραμα στην πράξη
Η πρόκληση τώρα είναι η συνέχεια. Αν η Κύπρος καταφέρει να διατηρήσει ενεργό ρόλο στα επόμενα βήματα της εφαρμογής του Σχεδίου Ειρήνης, να συμβάλει σε υποδομές, σε αποστολές εμπειρογνωμόνων ή στη διαχείριση ανθρωπιστικών ροών, τότε θα έχει μετατρέψει τη θεωρία σε πράξη.
Η ανοικοδόμηση της Γάζας δεν θα γίνει σε μήνες, αλλά σε δεκαετίες. Η σταθερή κυπριακή παρουσία μπορεί να αποτελέσει την ήσυχη δύναμη που εγγυάται συνέχεια και αξιοπιστία.
Η Κύπρος σε ρόλο που της αξίζει
Πίσω από τις δηλώσεις και τις πολιτικές αντιπαραθέσεις, κρύβεται ένα σημαντικότερο μήνυμα: η Κύπρος επιδιώκει να ξεπεράσει το μέγεθός της και να κεφαλαιοποιήσει τη γεωστρατηγική της αξία.
Σε μια περιοχή που παραμένει εύφλεκτη, η Λευκωσία επενδύει στη σταθερότητα και την ανθρωπιστική διπλωματία — έναν τομέα όπου λίγοι έχουν πλεονέκτημα.
Αν οι προτάσεις για τη Γάζα αποδώσουν καρπούς, δεν θα είναι μόνο επιτυχία μιας κυβέρνησης. Θα είναι επιβεβαίωση ότι η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να είναι μικρή σε μέγεθος, αλλά μεγάλη σε ρόλο.
