Σήμερα η συνάντηση Γεραπετρίτη - Φιντάν - Η Τουρκία απειλεί με «αντίδραση στο δεκαπλάσιο» μετά το ελληνικό βέτο στο πρόγραμμα SAFE

Ο Χακάν Φιντάν, στη συνέντευξή του το Σάββατο το βράδυ, φρόντισε να στείλει καθαρά μηνύματα, στα οποία πάντως έσπευσε να απαντήσει η Αθήνα, διαμορφώνοντας έτσι ένα πεδίο αντιπαράθεσης, με την Άγκυρα να προειδοποιεί ότι θα απαντήσει «στο δεκαπλάσιο» στην «ειρηνευτική ρητορική» της Αθήνας, να αποδίδει στο φόβο του πολιτικού κόστους των ελληνικών κυβερνήσεων το αδιέξοδο στα ελληνοτουρκικά, να δηλώνει ότι είναι επιλύσιμα τα προβλήματα στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο εάν υπάρξει βούληση και από την Ελλάδα, και να κατηγορεί συγχρόνως την Κύπρο ότι, ως υποχείριο του Ισραήλ, συμβάλλει στα σχέδια περικύκλωσης της Τουρκίας.

Ο Γιώργος Γεραπετρίτης απάντησε στις αιτιάσεις του Χακάν Φιντάν, δηλώνοντας κατηγορηματικά ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία συζήτηση σε θέματα εθνικού συμφέροντος:

«Η Ελλάδα ασκεί ενεργητική και συνεπή εξωτερική πολιτική που στηρίζεται στις οικουμενικές αξίες του διεθνούς δικαίου και δεν ετεροκαθορίζεται. Από τις αρχές αυτές δεν πρόκειται να αποστεί, και όποιος ενοχλείται οφείλει να το αποδεχθεί, διότι υποδείξεις και μομφές δεν είναι αποδεκτές. Η Ελλάδα επιδιώκει εμπράκτως την ειρήνη και τις σχέσεις καλής γειτονίας· εντούτοις, σε θέματα εθνικού συμφέροντος δεν μπορεί να υπάρξει καμία συζήτηση», δήλωσε ο Έλληνας Υπουργός.

Ο κ. Γεραπετρίτης πρόκειται να συναντήσει τον Χακάν Φιντάν σήμερα στο Λουξεμβούργο, καθώς στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε. θα πραγματοποιηθεί και η υπουργική σύνοδος για τη διαπεριφερειακή ασφάλεια και συνδεσιμότητα, στην οποία θα συμμετάσχει και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, που χθες είχε ήδη τις πρώτες επαφές με Ευρωπαίους παράγοντες, καθώς συναντήθηκε με την Ύπατη Εκπρόσωπο Μ. Κάλας.

Οι δύο υπουργοί θα συναντηθούν στο βαρύ κλίμα που έχει δημιουργηθεί τους τελευταίους μήνες, καθώς η Άγκυρα αντιδρά σε κάθε προσπάθεια της Αθήνας να ασκήσει τα κυριαρχικά δικαιώματά της, αλλά και στην απλή άσκηση των διεθνών αρμοδιοτήτων της στα διεθνή ύδατα και στον διεθνή εναέριο χώρο του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (που ακόμη δεν έχει κατατεθεί στην Ε.Ε.), τα Θαλάσσια Πάρκα, τα Οικόπεδα νότια της Κρήτης, αλλά κυρίως η μεγάλη εκκρεμότητα της συνέχισης των ερευνών για την πόντιση του καλωδίου διασύνδεσης Κρήτης–Κύπρου, έχουν επιβαρύνει ιδιαίτερα το κλίμα και έχουν προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στα ήρεμα νερά.

Όμως, εκτός από το καλώδιο, το κρίσιμο σημείο στο οποίο θα προκύψει νέα ένταση είναι η καθαρή πλέον θέση της Αθήνας ότι θα προβάλλει βέτο στην είσοδο της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE. Αυτό έχει προκαλέσει εκνευρισμό στην Άγκυρα και στον πρόεδρο Ερντογάν, καθώς, τη στιγμή που θεωρεί ότι λόγω της συμφωνίας στη Γάζα και της σχέσης του με τον Ντόναλντ Τραμπ η Τουρκία είναι αναβαθμισμένη σε περιφερειακό επίπεδο, η Αθήνα και η Κύπρος απειλούν να μπλοκάρουν την αναβάθμιση των σχέσεων της με την Ε.Ε., και μάλιστα στον κρίσιμο τομέα της ασφάλειας και των εξοπλισμών.

Υπενθυμίζεται ότι η μεγάλη κρίση στις σχέσεις της κυβέρνησης με τον πρόεδρο Ερντογάν είχε προκύψει όταν, ορθώς, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε εμφανιστεί στο Κογκρέσο (2022) και είχε, εκτός των άλλων, αναφερθεί στην απειλή που αποτελεί η Τουρκία όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την περιφερειακή ασφάλεια, επισημαίνοντας συγχρόνως ότι δεν θα πρέπει σε μια τέτοια αναθεωρητική δύναμη να προσφέρονται εξελιγμένα οπλικά συστήματα, όπως τα αναβαθμισμένα F-16, καθώς τα F-35 παρέμεναν τότε παγωμένα για την Τουρκία λόγω της νομοθεσίας CAATSA.

Η Τουρκία έχει ισχυρή στήριξη από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μ. Ρούτε, αλλά και από μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες που θέλουν να αποτελέσει μέρος της υπό διαμόρφωση νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ε.Ε., να διαθέσει πόρους και δυνάμεις που θα απαιτηθούν είτε στη Γάζα είτε στην Ουκρανία σε περίπτωση επιβολής γραμμών εκεχειρίας, αλλά και για συμμετοχή σε κοινά εξοπλιστικά προγράμματα, όπου ήδη έχει κάνει σημαντικά βήματα, κυρίως στην ανάπτυξη διαφόρων τύπων drones.

Και αυτό το κλίμα θα πρέπει να αντιμετωπίσει η Αθήνα τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, καθώς οι όροι που έχουν τεθεί ,η άρση του casus belli, που σημαίνει αυτομάτως και αναγνώριση εκ μέρους της Τουρκίας του δικαιώματος επέκτασης των χωρικών υδάτων έως τα 12 ν.μ., όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά και η εγκατάλειψη της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», είναι εξαιρετικά απίθανο να γίνουν αποδεκτοί από την Άγκυρα. Και η άρση του casus belli δεν μπορεί φυσικά να γίνει με υπονοούμενα και διφορούμενες αναφορές σε συνεντεύξεις, είτε του Τ. Ερντογάν είτε του Χ. Φιντάν, αλλά θα πρέπει να αρθεί με τον ίδιο τρόπο που θεσπίστηκε, δηλαδή με ψήφισμα από τη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση.

Βεβαίως, το επιχείρημα της Αθήνας θα πρέπει να είναι και ένα ακόμη:

Η Ευρώπη και οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες θεωρούν ότι είναι συμβατή η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας με τις επιδιώξεις της Ε.Ε. και των ευρωπαϊκών χωρών; Η εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία, με τη φυλάκιση των ηγετών της αντιπολίτευσης, είναι συμβατή με την αντίληψη περί κράτους δικαίου της Ε.Ε.; Και φυσικά, εάν τη στιγμή που όλη η Ευρώπη ετοιμάζεται να δαπανήσει δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία περικόπτονται από κοινωνικές και αναπτυξιακές δαπάνες, για να στηρίξει την άμυνά της απέναντι κυρίως στη Ρωσία, ο κ. Ερντογάν, τον οποίο θέλουν να χρηματοδοτήσουν μέσω του SAFE, αποτελεί τον πιο στενό συνομιλητή του προέδρου Πούτιν από όλους τους ηγέτες του ΝΑΤΟ.

Στο Κυπριακό, η ανάδειξη του Τ. Ερχουρμάν στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων οδηγεί σε μια σημαντική αλλαγή , τουλάχιστον ύφους , σε σχέση με τον ακραίο εθνικιστή Ε. Τατάρ, ο οποίος ήταν σταθερά και δημαγωγικά υπέρ της λύσης των δύο κρατών.

Ο Τ. Ερχουρμάν αναμένεται να διευκολύνει τους χειρισμούς του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Α. Γκουτιέρες, ο οποίος προτίθεται να συγκαλέσει νέα Πενταμερή Διάσκεψη έως το τέλος του 2025, καθώς διαθέτει μετριοπαθή πολιτικό λόγο και καταρχήν τάσσεται υπέρ της ομοσπονδιακής λύσης, με ισχυρά όμως συνιστώντα κράτη, κάτι που παραπέμπει σε λύση συνομοσπονδίας, ενώ υποστηρίζει τη διατήρηση του συστήματος των Εγγυήσεων.

Καθώς η εκλογή του έγινε αποδεκτή με ήπιους τόνους από την Άγκυρα (πλην του Μπαχτσελί, ο οποίος ζήτησε προσάρτηση των Κατεχομένων στην Τουρκία), ο Τ. Ερχουρμάν έσπευσε να δηλώσει ότι στην εξωτερική πολιτική και στο Κυπριακό θα είναι απολύτως συντονισμένος με την Άγκυρα, ενώ θα έχει το επόμενο διάστημα ένα «κοινοβούλιο» το οποίο μόλις την Τετάρτη εξέδωσε ψήφισμα υπερ της λύσης των δυο κρατών.

Η μεγάλη νίκη του Τ. Ερχουρμάν, πάντως, οφείλεται στην απογοήτευση των Τουρκοκυπρίων, αλλά και ακόμη και των εποίκων, από τη συνέχιση της πολιτικής απομόνωσης, στην οποία έχει οδηγήσει η απουσία λύσης του Κυπριακού, καθώς και από την προσπάθεια κύκλων που υποστηρίζονται από την Άγκυρα για συντηρητικοποίηση και ισλαμοποίηση των Κατεχομένων.

Σαφώς πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή στα Κατεχόμενα, χωρίς να μπορεί να αγνοηθεί ότι το «αφεντικό» είναι η Τουρκία και ότι η λύση του Κυπριακού, την οποία θα στηρίξει, θα είναι αυτή που εξυπηρετεί τα στρατηγικά της συμφέροντα και όχι απλώς την επανένωση του νησιού.

ΠΗΓΗ: Πρώτο Θέμα