Η πραγματικότητα διαψεύδει ότι τα βασανιστήρια δεν μπορεί να συμβαίνουν στην ευρωπαϊκή Κύπρο, δήλωσε σήμερα η Επίτροπος Διοικήσεως Ελίζα Σάββιδου, τονίζοντας ότι ο αγώνας για την πρόληψη των βασανιστηρίων είναι αγώνας χωρίς τέλος.
Η κ. Σαββίδου μιλούσε σε επετειακή εκδήλωση για τα 10 χρόνια ισχύος του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων, της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας. Το Προαιρετικό Πρωτόκολλο υιοθετήθηκε αρχικά το 2002 και τέθηκε σε ισχύ το 2006 αφού υπογράφηκε τότε από 20 κράτη. Σήμερα 83 κράτη έχουν κυρώσει το διεθνές αυτό κείμενο.
«Είμαι βέβαιη ότι πολλοί θα πουν ότι τα βασανιστήρια δεν μπορεί να συμβαίνουν στην ευρωπαϊκή Κύπρο του σήμερα. Πολλοί θα σκεφτούν ότι αυτές οι πρακτικές ανήκουν σε άλλες εποχές και σίγουρα όχι στον προηγμένο δυτικό κόσμο. Δυστυχώς, η πραγματικότητα μας διαψεύδει. Οι σκοτεινές εποχές που διανύουμε, η απαίτηση για περισσότερη ασφάλεια εις βάρος συχνά των βασικών μας δικαιωμάτων, αναδεικνύει ότι ο αγώνας για την πρόληψη των βασανιστηρίων είναι ένας αγώνας χωρίς τέλος, ένας αγώνας πάντα επίκαιρος και πάντα δύσκολος» σημείωσε η κ. Σαββίδου.
Το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως ανέλαβε τον ρόλο της Ανεξάρτητης Αρχής Πρόληψης των Βασανιστηρίων στις αρχές του 2009 όταν η Κύπρος κύρωσε το Προαιρετικό Πρωτόκολλο, πραγματοποιώντας επισκέψεις και υποβάλλοντας συστάσεις και παρατηρήσεις για όλο το εύρος των χώρων περιορισμού της ελευθερίας, περιλαμβανομένων, πέραν των παραδοσιακών χώρων κράτησης (κρατητήρια, φυλακές) και άλλους, όπως ψυχιατρείο, στέγες ηλικιωμένων και αναπήρων, στέγες για ανήλικους, χώρους κράτησης άτυπων μεταναστών.
Η Επίτροπος είπε ακόμα ότι «η μέχρι σήμερα εμπειρία μας δείχνει ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, οι παραδοσιακοί χώροι κράτησης, παρότι παρουσιάζουν ζητήματα, είναι πιο εξοικειωμένοι με την ανεξάρτητη παρακολούθηση σε σχέση με τους μη παραδοσιακούς χώρους που μπορεί φαινομενικά να μοιάζουν πιο ανοιχτοί και προσπελάσιμοι αλλά στην ουσία σπάνια έχουν τύχει επίσκεψης από ανεξάρτητες αρχές».
Αναθεωρείται η νομοθεσία για τις φυλακές
Μιλώντας στην εκδήλωση, ο Υπουργός Δικαιοσύνης Ιωνάς Νικολάου ανέφερε ότι στο πλαίσιο της αναθεωρημένης νομοθεσίας που έχει ετοιμαστεί για τις φυλακές και η οποία βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο, γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα δικαιώματα των κρατουμένων, τα οποία κατοχυρώνονται στο νόμο κατά τρόπο προστατευτικό, και αναγνωρίζεται το δικαίωμα της ίσης μεταχείρισης τους.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον Υπουργό, στο προτεινόμενο νομοσχέδιο
• οι κρατούμενοι έχουν, πλέον, δικαίωμα στην προετοιμασία της επιστροφής τους στο κοινωνικό, επαγγελματικό και οικογενειακό τους περιβάλλον, σύμφωνα με τις σύγχρονες αρχές σωφρονιστικής. Το καθεστώς κράτησης οργανώνεται και λειτουργεί κατά τρόπο που διευκολύνει την επανένταξη τους στην ελεύθερη κοινωνία.
• κατά το χρόνο κράτησης λαμβάνονται τα αναγκαία κατά περίπτωση μέτρα για ελαχιστοποίηση των δυσμενών επιπτώσεων ή παρενεργειών που συνεπάγεται η στέρηση της ελευθερίας των κρατουμένων.
• οι κρατούμενοι έχουν, επίσης, το δικαίωμα να υποβάλουν απευθείας το παράπονό τους στον Γενικό Εισαγγελέα, στην Επίτροπο Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Συμβούλιο Φυλακών και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων, χωρίς τη διενέργεια οποιουδήποτε ελέγχου στο περιεχόμενο των επιστολών τους.
• επιπρόσθετα, δημιουργείται η υποχρέωση στη διοίκηση να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για απρόσκοπτη άσκηση των δικαιωμάτων των κρατουμένων.
Ο Υπουργός ανέφερε ακόμα ότι ακολουθώντας τις συστάσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως, το Υπουργείο έχει προβεί σε βελτιωτικές τεχνικές εργασίες αναβάθμισης των φυλακών και κυρίως, έχει λάβει μέτρα για καταστολή φαινομένων κατάχρησης εξουσίας, έλλειψης σεβασμού, κάθε μορφής καταπάτησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας που παρουσιάζονταν στο παρελθόν, επιδεικνύοντας μηδενική ανοχή σε όσους παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατουμένων.
Στα πλαίσια, υπογράμμισε, του εκσυγχρονισμού του σωφρονιστικού συστήματος, έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται αλλαγές, οι οποίες βελτιώνουν τις συνθήκες κράτησης, διαβίωσης, επιμόρφωσης, ψυχαγωγίας και αξιοποίησης του χρόνου παραμονής των φυλακισμένων, οι οποίες έχουν αξιολογηθεί ως πολύ ικανοποιητικές από την Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων (CAT) των Ηνωμένων Εθνών, την Εθνική Ακαδημία του Ηνωμένου Βασιλείου, και την Επίτροπο Διοικήσεως.
Προς τροποποίηση νομοθεσίας για λειτουργία και έλεγχο στεγών ηλικιωμένων
Από την πλευρά του το Υπουργείο Εργασίας έχει προχωρήσει σε καταρτισμό τροποποιητικού Νομοσχεδίου με στόχο τη βελτίωση της υφιστάμενης Νομοθεσίας για τη λειτουργία και τον έλεγχο των στεγών ηλικιωμένων, για την περαιτέρω αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και τον επανακαθορισμό των κατώτατων επιπέδων λειτουργίας, σύμφωνα με την Υπουργό Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ζέτα Αιμιλιανίδου.
Η Υπουργός σημείωσε πως μέσα από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και τις συχνές επισκέψεις που γίνονται σε στέγες για ηλικιωμένους και αναπήρους, οι οποίες αποτελούν χώρους παροχής 24ωρης φροντίδας, διασφαλίζεται ότι τηρούνται τα αναγκαία επίπεδα ποιότητας διαβίωσης, σύμφωνα πάντα με σχετικές Νομοθεσίες και Κανονισμούς, οι οποίες είναι προσαρμοσμένες στις νέες και πραγματικές ανάγκες των ατόμων αυτών.
Νέα φιλοσοφία στο Τμήμα Φυλακών
Σύμφωνα με τη Διευθύντρια των Φυλακών Άννα Αριστοτέλους, μέσα από τις Εκθέσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως, από το 2009, με την εγκαθίδρυσή της ως Ανεξάρτητης Αρχής Πρόληψης των Βασανιστηρίων και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Πρόληψης των Βασανιστηρίων μέχρι και την ανάληψη των καθηκόντων της κ. Αριστοτέλους, καταγράφονται συνθήκες διαβίωσης, καθώς και ενέργειες, πράξεις και παραλείψεις του σωφρονιστικού προσωπικού, οι οποίες παράπεμπαν σε βασανιστήρια και οδηγούσαν στην προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στην απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση της κοινότητας της φυλακής τόσο σε ομαδικό όσο και σε ατομικό επίπεδο.
«Με την ανάληψη των καθηκόντων μου έχει επεξηγηθεί με πλήρη σαφήνεια στο σωφρονιστικό προσωπικό, από την πρώτη μας συνάντηση, η νέα φιλοσοφία του Τμήματος, η οποία έχει ανθρωποκεντρικό και αναμορφωτικό χαρακτήρα βασιζόμενη στις αρχές της αξιοκρατίας, της ίσης μεταχείρισης και της κατάργησης οποιασδήποτε ευνοιοκρατικής μεταχείρισης είτε αυτή αφορά τους κρατούμενους είτε αφορά στο σωφρονιστικό προσωπικό» σημείωσε η Διευθύντρια των Φυλακών.
Όσον αφορά, είπε, τις ανέλεγκτες εξουσίες που είχε το προσωπικό, οι αυθαίρετες τιμωρίες, κακοποιήσεις και βασανιστήρια έχουν παρέλθει με τον καθορισμό διαδικασίας για άμεση ενημέρωση του Διευθυντή, την ετοιμασία σχετικών εκθέσεων, την εφαρμογή καθορισμένης πειθαρχικής διαδικασίας και εκδίκασης πειθαρχικών παραπτωμάτων ακολουθώντας τις κατευθυντήριες γραμμές της ποινικής διαδικασίας, τη σχετική ενημέρωση του κρατούμενου, με όλα τα εχέγγυα που διασφαλίζουν μια δίκαιη πειθαρχική διαδικασία και δίκη.
Περαιτέρω, είπε, έχουν μετατραπεί η Πτέρυγα 4 που χρησιμοποιείτο ως τιμωρητήριο και η πτέρυγα 4Α σε πτέρυγες αυξημένης παρακολούθησης, όπου φιλοξενείται μικρός αριθμός ευάλωτων κρατούμενων.
Ανέφερε ακόμα ότι έχουν μειωθεί κατά 99,99% τα περιστατικά αυτοτραυματισμών και τις απόπειρες αυτοκτονιών, σημειώνοντας ότι προηγουμένως, οι αυτοτραυματισμοί ήταν καθημερινό φαινόμενο, η ενδοτμηματική βία πολύ συχνό φαινόμενο και οι απόπειρες αυτοκτονίας γίνονταν μία με δύο τον μήνα.
Χρειάζεται συνεχής εγρήγορση
Σε παρέμβασή του, ο Προϊστάμενος της Ανεξάρτητης Αρχής Πρόληψης των Βασανιστηρίων Άριστος Τσιάρτας μίλησε για «νέο κλίμα» που επικρατεί τουλάχιστον τα τρία τελευταία χρόνια σε όλα τα θέματα που αφορούν περιορισμό της ελευθερίας και κράτησης προσώπου στην Κύπρο, αναφερόμενος, μεταξύ άλλων, στις αλλαγές και σε «πολύ θετικές εξελίξεις» στις φυλακές.
Ο κ. Τσιάρτας είπε πως στην Κύπρο εφαρμόζεται πλέον ένα ευρύ πλαίσιο προστασίας.
«Σήμερα κατά γενική ομολογία τα πράγματα στις φυλακές έχουν αλλάξει» σημείωσε, προσθέτοντας ότι εφαρμόζεται μια νέα σωφρονιστική προσέγγιση που είναι δικαιωματικά προσανατολισμένη.
«Είναι πια στο παρελθόν η λανθασμένη αντίληψη ότι αν ενισχυθούν τα δικαιώματα των κρατουμένων και αναβαθμιστεί η πραγματική τους κατάσταση αποδυναμώνεται ο ρόλος των φυλακών και ο σκοπός της φυλάκισης ή της κράτησης» είπε.
Ωστόσο σημείωσε πως «οι κίνδυνοι είναι εκεί και παραμένουν», προσθέτοντας πως χρειάζεται συνεχής εγρήγορση και κυρίως «να έχουμε υπόψιν ότι περιστατικά αδικαιολόγητου φυσικού καταναγκασμού, κακομεταχείρισης που δεν συνιστούν πολλές φορές μόνο δείγμα έλλειψης σωστού επαγγελματισμού, αλλά και αντικανονική, παράνομη ή ακόμα και παραβατική συμπεριφορά».
Υπό αυτή την έννοια, είπε ο κ. Τσιάρτας, δεν θα πρέπει όσοι έχουν την ευθύνη να απολαμβάνουν κανενός είδους ασυλία.
Ο κ. Τσιάρτας σημείωσε, καταλήγοντας, τη συμμόρφωση των φυλακών στις εισηγήσεις της Επιτρόπου και του Ανεξάρτητου Εθνικού Μηχανισμού Πρόληψης των Βασανιστηρίων.
Ο υπερπληθυσμός των φυλακών μπορεί να οδηγήσει σε παραβίαση της ΕυρΣΔΑ
Το μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Πρόληψης των Βασανιστηρίων (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ), Κώστας Παρασκευά, αναφέρθηκε στο πρόβλημα του υπερπληθυσμού των φυλακών, το οποίο χαρακτήρισε «οξύ» σε κάποια από τα 47 κράτη μέλη του ΣτΕ, σημειώνοντας ότι ο υπερπληθυσμός μπορεί να καταλήξει σε εύρημα παραβίασης του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο απαγορεύει τα βασανιστήρια, την απάνθρωπη, ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία.
«Το ΣτΕ συστήνει επίμονα στις εθνικές αρχές να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αυτό, δεδομένου ότι ο υπερπληθυσμός αποτελεί σημαντική πρόκληση για τις διοικήσεις των φυλακών αλλά και το σύστημα της ποινικής δικαιοσύνης στο σύνολό του, αφενός από την άποψη της διασφάλισης της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αφετέρου από την άποψη της αποτελεσματικής διαχείρισης των σωφρονιστικών ιδρυμάτων» είπε.
Τόνισε δε ότι το να κτίσει ένα κράτος νέες φυλακές, χωρίς να λαμβάνει κι άλλα μέτρα, δεν εξασφαλίζει επίλυση του προβλήματος του υπερπληθυσμού, αντίθετα «η πρακτική αυτή δείχνει ότι ο πληθυσμός των φυλακών αυξάνεται εφόσον αυξάνεται η χωρητικότητα των θέσεων με την ανέγερση νέων φυλακών».
Από ΚΥΠΕ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Βέφα Αλεξιάδου: Πέθανε σε ηλικία 91 ετών η αγαπημένη μαγείρισσα
Ανακοίνωσε «Ψηφιακό Πολίτη» και «Rebranding» της Κύπρου ο ΠτΔ - Πότε θα παρουσιαστεί η τελική μορφή
Την προσεχή Τετάρτη, στο πλαίσιο της 2ης Διακυβερνητικής Συνόδου με την Ελλάδα, θα παρουσιαστεί η τελική μορφή της εφαρμογής του «Ψηφιακού Πολίτη» δήλωσε τη Δευτέρα, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, ανακοινώνοντας επίσης ότι αναμένεται να αρχίσει πριν το τέλος του χρόνου η υλοποίηση στοχευμένης Στρατηγικής Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας («rebranding») με επίκεντρο τις διεθνείς αγορές.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
