Η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων περιγράφει τις "καταστροφές που έχουν συντελεστεί στον βράχο" και την "απαράδεκτη προχειρότητα και παραπλάνηση σε κάθε στάδιο", του έργου, αλλά και την αδιαφάνεια στη δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση, η οποία παραδόξως "δεν έχει κυρωθεί ποτέ από την ελληνική Βουλή".
«Στη δική μας χώρα, όμως, φαίνεται ότι οι μεγάλοι τουριστικοί πράκτορες έχουν περισσότερα δικαιώματα από το ίδιο το μνημείο. Κι έτσι φτάσαμε στο τσιμέντωμα και της ίδιας της Ακρόπολης! Η ντροπή αυτή πρέπει να σταματήσει εδώ» λέει η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα στο Sputnik.
Μάλιστα, δηλώνει σοκαρισμένη με την εικόνα που αντίκρυσε στον Ιερό Βράχο, μετά τις πρόσφατες εν εξελίξει επεμβάσεις τσιμεντόστρωσης, που έχουν προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων, αποκαλύπτοντάς μας, παράλληλα, ότι δεν ήταν πωρόλιθος αυτός που αποκόπηκε βίαια με κομπρεσέρ, προκειμένου να τοποθετηθεί ο ανελκυστήρας, αλλά τρεις αρχαίοι πωρόλιθοι που περιεκόπησαν -όπως ανέφερε- με εντολή της υπουργού Πολιτισμού!
«Η ενασχόληση με τα μνημεία προϋποθέτει πάντα να υπάρχει ταπεινότητα, γιατί τα μνημεία ήταν εκεί πριν από μας και θα είναι και πολύ μετά από μας. Επίσης, προϋποθέτει να κατανοούμε ότι τα μνημεία είναι πολύ πιο σημαντικά από εφήμερες οικονομικές ή πολιτικές επιδιώξεις. Κι αυτό φαίνεται να το καταλαβαίνουν όλοι εκτός από την υπουργό Πολιτισμού. Καλώ όλους τους πολίτες να ανέβουν στην Ακρόπολη και να έχουν ιδία γνώμη για το τι έχει συμβεί, ώστε να παλέψουμε όλοι από κοινού γιατί τα μνημεία ανήκουν σε όλους και όλες» μας παρότρυνε στο τέλος της συνέντευξης η κα Κουτσούμπα.
Η τσιμεντοστρωμένη διαδρομή βόρεια του Παρθενώνα (φωτό από δυτικά)
© Φωτογραφία : Προσωπικό αρχείο της Δέσποινας Κουτσούμπα
-Είπατε βγαίνοντας, κα Κουτσούμπα, από την αυτοψία σας στην Ακρόπολη, την ημέρα που άνοιξε για το κοινό ξανά ο αρχαιολογικός χώρος: «Η εικόνα που αντικρίσαμε δυστυχώς είναι πολύ χειρότερη από αυτή που μέχρι τώρα έδειχναν οι φωτογραφίες». Δηλαδή;
Οι φωτογραφίες που είδαν το φως της δημοσιότητας τον Νοέμβριο έδειχναν την τσιμεντόστρωση μπροστά από τα Προπύλαια. Όμως, οι διαδρομές που έχουν στρωθεί είναι πολύ μεγαλύτερες, περιτριγυρίζουν τον Παρθενώνα στη βόρεια και την ανατολική μεριά, μέχρι το παλαιό Μουσείο.
Πρόκειται για νέους τσιμεντοστρωμένους δρόμους με πλάτος έως 9,5 μέτρα και ύψος που ξεπερνάει τα 30 εκ.
Είναι μια επέμβαση που επιβάλλεται στην εικόνα της Ακρόπολης: απομονώνει τον Παρθενώνα από τα άλλα μνημεία του Βράχου λειτουργικά και αισθητικά, εξαφανίζει τον Βράχο στα σημεία που έχει στρωθεί, αλλάζει την εικόνα του μνημείου. Μοιάζει σαν να ανεβάζει την εικόνα της τσιμεντούπολης πάνω στον Βράχο της Ακρόπολης!
Υπάρχουν σημεία στα οποία κάθεσαι και δεν καταλαβαίνεις ότι είσαι σε έναν αρχαιολογικό χώρο, κι όχι σε μια πλατεία που τυχαίνει να έχει και διάσπαρτες αρχαιότητες. Μιλάμε για το κορυφαίο μνημείο της χώρας, για έναν αρχαιολογικό χώρο που είναι στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Για έναν χώρο που φέρει ανεκτίμητες αξίες, όχι μόνο ιστορικές, αρχαιολογικές και καλλιτεχνικές αλλά και συναισθηματικές, συμβολικές, λειτουργεί ως τοπόσημο για την Αθήνα και για όλη τη χώρα.
Κι αυτό που λέω δεν είναι κάποιου είδους «ρομαντισμός», όπως έσπευσαν κάποιοι να πουν, είναι ο τρόπος να βλέπουμε ολιστικά τα μνημεία σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις για την αποκατάσταση των μνημείων και τις επεμβάσεις σε αυτά.
-Υπήρξε όντως αποκοπή τριών πωρόλιθων από αρχαίο τοίχο για να χωρέσουν τα πέδιλα του ανελκυστήρα; Πώς επετράπη κάτι τέτοιο κι από ποιον; Δόθηκε έγκριση ή πρόκειται περί λάθους πάνω στη διαδικασία;
Κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί το συμβάν, καθώς δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες από το σημείο, που δείχνουν εργάτες να επιχειρούν με κομπρεσέρ πάνω σε αρχαίο τοίχο!
«Την εντολή για την καταστροφή έδωσε η Υπουργός»
-Κομπρεσέρ;
Τελικά δεν ήταν ένας πωρόλιθος που αποκόπηκε, ήταν τρεις αρχαίοι πωρόλιθοι που περιεκόπησαν (δανείζομαι τη λέξη από τον Θουκυδίδη).
Πρόκειται για έναν τοίχο του 8ου αι. μ.Χ. που «εμπόδιζαν» στο σημείο όπου θα έμπαιναν τα πέδιλα του ανελκυστήρα. Αντί να διορθωθεί η έδραση του σύγχρονου ανελκυστήρα, προτιμήθηκε να κοπούν οι αρχαίοι λιθόπλινθοι, και μάλιστα χωρίς καν αυτό να περάσει από το Συμβούλιο, όπως λέει ο νόμος!
Μας ειπώθηκε ότι την εντολή για την καταστροφή την έδωσε η υπουργός Πολιτισμού. Μόνο που είναι αναρμόδια να δώσει μια τέτοια εντολή!
Σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο, το θέμα αυτό θα έπρεπε να εισαχθεί στο Συμβούλιο, θα έπρεπε να έχουν εξεταστεί εναλλακτικές, κι αν δεν υπήρχε εναλλακτική, η απόφαση θα εκδιδόταν από την Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων, με βάση το νόμο για το «επιτελικό κράτος».
Η υπουργός έδωσε ξεκάθαρα μια παράνομη απόφαση! Το ερώτημα είναι: γιατί τόση βιασύνη, που οδηγεί ακόμη και σε καταστροφή αρχαιοτήτων στο σημαντικότερο μνημείο της χώρας;
Δεν υπάρχει ούτε το επιχείρημα ότι βιάζονταν να εξυπηρετήσουν τα άτομα με κινητικά προβλήματα, αφού η Ακρόπολη τότε ήταν κλειστή και άνοιξε μόλις την περασμένη Δευτέρα!
Η έδραση του ανελκυστήρα. Για να κατασκευαστεί αποκόπηκαν τρεις αρχαίοι λιθόπλινθοι!
-Όντως, τα εγκαίνια του ανελκυστήρα έγιναν στα 3 Δεκεμβρίου 2020, ενώ ο αρχαιολογικός χώρος ήταν κλειστός. Γεγονός που είχε προκαλέσει απορίες.
Και δεν έκαναν καν τον κόπο να καλέσουν ένα άτομο με αμαξίδιο! Γιατί δεν ανέβαλαν τα εγκαίνια, που δεν είχε και κανένα νόημα να γίνουν τότε;
Υποψιάζομαι ότι ο πραγματικός λόγος που «θυσιάστηκαν» οι αρχαίοι λιθόπλινθοι, με εντολή της υπουργού, ήταν για να γίνουν τα εγκαίνια του ανελκυστήρα στην ημερομηνία που η υπουργός είχε υποσχεθεί στο Ίδρυμα Ωνάση!
Για ένα πουκάμισο αδειανό, δηλαδή, για την ματαιοπονία της υπουργού να γαντζωθεί στην καρέκλα της. Δεν θυμάμαι άλλη περίπτωση στη μεταπολίτευση που να έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Απορώ μάλιστα αν το Ίδρυμα Ωνάση γνώριζε ή γνωρίζει τι έχει συμβεί.
-Υπάρχει η έγκριση για το σύνολο των επεμβάσεων που το βράχο που έχουν ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων;
Τον Μάιο το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, μέσω τηλεδιάσκεψης, ενέκρινε μια Μελέτη υπό όρους και τον Σεπτέμβριο βγήκε η απόφαση των Γενικών Διευθύνσεων για την εκτέλεση των έργων.
Το ότι υπήρχε μια τυπική έγκριση, δεν σημαίνει ότι τα έργα είναι νόμιμα, γιατί υπάρχει σειρά διαδικασιών που δεν έχουν τηρηθεί. Αντιθέτως, για πρώτη φορά σε έργο που γίνεται στην Ακρόπολη, υπήρξε απαράδεκτη προχειρότητα και παραπλάνηση σε κάθε στάδιο!
-Δηλαδή;
Καταρχάς το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε για μια Μελέτη με τίτλο «Μελέτη Διαμόρφωσης Διαδρομών στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης για άτομα με δυσκολία στην κίνηση».
Ωστόσο αυτή η Μελέτη, την οποία πήραμε εκ των υστέρων στα χέρια μας, είναι όλη κι όλη τέσσερις σελίδες!
Η μελέτη με την οριζοντογραφία, που δείχνει το μέγεθος της επέμβασης στο βράχο της Ακρόπολης.
-Τέσσερις για τέτοιας έκτασης επέμβαση σε τόσο σπουδαίο μνημείο; Δικαιολογείται αυτό;
Κι εγώ η ίδια που σας το λέω δεν μπορώ να το πιστέψω: τέσσερις σελίδες μελέτη και τρία σχέδια, μόνο τρία σχέδια, αυτή ήταν η Μελέτη που συντάχθηκε για το κορυφαίο μνημείο της χώρας.
Την αρχιτεκτονική αυτή μελέτη, που είναι κάτω από το επίπεδο της προμελέτης, την υπογράφουν δύο τοπογράφοι και ένας πολιτικός μηχανικός!
Παρότι είναι Μελέτη για άτομα με δυσκολία στην κίνηση, τα όσα περιγράφει δεν αντιστοιχούν στις νόμιμες προδιαγραφές του ελληνικού κράτους για την προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρία.
Αντιθέτως, παραδέχεται ότι οι διαδρομές που διαμορφώνει έχουν κλίσεις μεγαλύτερες του 6%, άρα δεν προσφέρονται για αυτόνομη κίνηση αμαξιδίων!
Πρόκειται για μέγιστη παραπλάνηση του Συμβουλίου: διαδρομές που εγκρίθηκαν ως «διαδρομές για ΑΜΕΑ» δεν έχουν προδιαγραφές για ΑΜΕΑ!
-Είδαμε εικόνες πρωτόγνωρες στο βράχο μετά τα εν λόγω έργα, πάντως: την Ακρόπολη να πλημμυρίζει! Συνέβη πράγματι; Γιατί όμως;
Η εγκριτική απόφαση έβαζε ως προϋπόθεση το να γίνει μελέτη αποστράγγισης των υδάτων. Μόνο που οι τσιμεντένιοι διάδρομοι στρώθηκαν χωρίς καμία τέτοια Μελέτη, η οποία ξεκίνησε να εκπονείται αφότου έγινε η πλημμύρα στην Ακρόπολη και το θέμα συζητήθηκε μέσα στην ελληνική Βουλή!
Σας λέω μερικά μόνο παραδείγματα από τη σκανδαλώδη πορεία του έργου αυτού: το σύνολο των παραλείψεων και των θεσμικών ατοπημάτων θα παρουσιαστεί σύντομα από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Η προώθηση, έγκριση και εφαρμογή αυτής της Μελέτης είναι μια μελανή σελίδα στην ιστορία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και δεν πρέπει να αφήσουμε να ξανασυμβεί ποτέ κάτι τέτοιο, για κανέναν λόγο.
Η σύμβαση του έργου δεν έχει κυρωθεί από την ελληνική Βουλή
-Γιατί ανέλαβε τη χρηματοδότηση των επεμβάσεων και του ανελκυστήρα το Ίδρυμα Ωνάση; Δεν είχε λεφτά το ελληνικό δημόσιο για έναν ανελκυστήρα; Η Μελίνα Μερκούρη είχε καθιερώσει οι ιδιώτες να μην μπορούν να περάσουν τα τείχη του μνημείου, ούτε με μισό ευρώ χορηγία. Τι άλλαξε;
Αυτό το γνωρίζει μόνο η κα Μενδώνη, που ζήτησε τη χορηγία! Δεν μπορεί κανείς να θεωρήσει ότι το ελληνικό δημόσιο δεν είχε τα χρήματα που χρειάζονταν για την Ακρόπολη, αυτό θα ήταν όχι μόνο ψέμα αλλά και ύβρις να το πει κανείς.
Η υπουργός επέλεξε να ζητήσει μια δωρεά από το Ίδρυμα, να υπογράψει Σύμβαση με το Ίδρυμα ο ίδιος ο πρωθυπουργός και η Σύμβαση αυτή, που θα έπρεπε να έχει συνυπογραφεί από το Υπουργείο Οικονομικών, δεν έχει κυρωθεί ποτέ από την ελληνική Βουλή, δεν έχει εμφανιστεί στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει τι περιέχει.
Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι τα χρήματα του χορηγού, αφού είναι ιδιωτικά, βοηθούν στο να «παρακάμπτονται» οι νόμιμες διαδικασίες, λ.χ., ανοιχτών διαγωνισμών για το έργο. Κι αυτό είναι μια ύβρις και μια υποτίμηση σε όλο τον τεχνικό κόσμο της χώρας και σε όλους τους ειδικούς επί των μνημείων.
Τμήματα του βράχου-παγίδες για τον αναβάτη, ως "εκθέματα" μέσα στο χυτό σκυρόδεμα
-Ποιος θα έπρεπε να αναλάβει το έργο;
Τη μελέτη για τις διαδρομές στην Ακρόπολη μπορούσε να την εκπονήσει η ίδια η ΥΣΜΑ (Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης) με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών.
Αν υπήρχε χρεία μελέτης από εξωτερικό συνεργάτη, θα έπρεπε να γίνει ανοιχτός διαγωνισμός ιδεών, για να επιλεγεί η καλύτερη μελέτη – μιλάμε για το κορυφαίο μνημείο της χώρας.
Αντί αυτού, δόθηκε σε εξωτερικό συνεργάτη του Ιδρύματος, με απευθείας ανάθεση από το Ίδρυμα. Τα αποτελέσματα είναι αυτά που όλοι βλέπουμε και προσβάλλουν το μνημείο!
-Αληθεύει ότι δεν σας επέτρεπε η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ τόσο καιρό να ανεβείτε για αυτοψία;
Από την πρώτη στιγμή ζητήσαμε να δούμε το έργο, όσο ήταν σε εξέλιξη. Καταρχάς για να δούμε αν εφαρμόζονταν οι όροι της εγκριτικής απόφασης, που δεν εφαρμόζονταν, όπως διαπιστώσαμε τώρα.
Στις 13 Δεκεμβρίου είχαμε κανονισμένη επίσκεψη στον χώρο με άδεια από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών. Φτάσαμε στην είσοδο, αλλά δεν μπήκαμε ποτέ.
Εκ των υστέρων μάθαμε ότι είχε ανέβει στο χώρο η υπουργός. Άραγε για να σιγουρευτεί ότι δεν θα πάμε;
Εν συνεχεία ξεκίνησε μια διελκυστίνδα μηνών, που άλλοτε μας έλεγαν ότι δεν επιτρέπεται λόγω COVID (σε ανοιχτό αρχαιολογικό χώρο, όπου θα πηγαίναμε τρία μέλη του ΔΣ!) και άλλοτε απλώς μας ανέβαλλαν την ημερομηνία επίσκεψης χωρίς αιτιολογία.
Στο τέλος μας είπαν ότι για να ανέβουμε στην Ακρόπολη, όντας μέλη του ΔΑ του ΣΕΑ και υπάλληλοι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, θα έπρεπε να επικοινωνήσουμε με το Γραφείο του Γενικού Γραμματέα! Ε τότε δημοσιοποιήσαμε το θέμα.
Τελικά ανεβήκαμε την πρώτη μέρα που άνοιξε ο χώρος, μαζί με τους τουρίστες. Δεν ήμασταν οι μόνοι. Και οι ειδικοί επιστήμονες του ICOMOS, του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών, ζήτησαν να δουν τα έργα από κοντά και δεν τους επετράπηκε.
Ίσως είχε δίκιο βέβαια η πολιτική ηγεσία που δεν ήθελε να δούμε το έργο σε εξέλιξη, γιατί απ' ό,τι φαίνεται, είχε πολλά μεμπτά να κρύψει!
-Εκ των υστέρων ο σε διαστάσεις εθνικής οδού τσιμεντόδρομος που περιβάλλει το μνημείο μπορεί να αποκολληθεί χωρίς ζημιά; Μπορεί το μνημείο να επανέλθει στην προηγούμενη όψη του;
Παρότι τα μέλη της ΕΣΜΑ (Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης) λένε ότι οι επεμβάσεις είναι απόλυτα αντιστρέψιμες (έχουν βάλει διαχωριστικό μεταξύ του μπετόν και του βράχου), και βεβαίως θα όφειλαν να είναι, στην πραγματικότητα ισχύει κάτι άλλο.
Είναι τόσο χοντρό το χυτό σκυρόδεμα, και μάλιστα σε σημεία με οπλισμό, που μόνο με κομπρεσέρ μπορεί να φύγει από εκεί. Κατά τη γνώμη μου, είναι αδύνατο να μπουν κομπρεσέρ σε όλο αυτό το μήκος και να μην προκληθεί ζημιά στα υποκείμενα στρώματα και στον βράχο που βρίσκεται από κάτω!
Η διάστρωση στην ανατολική πλευρά του Παρθενώνα, που παραπέμπει σε λεωφορειόδρομο
-Τι ζητά σήμερα, σε αυτή τη φάση του έργου, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) και τι προτίθεται να κάνει;
Ο ΣΕΑ ζήταγε από τον Δεκέμβρη να σταματήσει η εκτέλεση αυτών των εργασιών και να γίνει μια σοβαρή μελέτη για τη βελτίωση της πρόσβασης των επισκεπτών στην Ακρόπολη, από τις αρμόδιες Υπηρεσίες που έχουν το εξειδικευμένο και κατάλληλο προσωπικό για να τις εκπονήσουν και μάλιστα χωρίς κανένα κόστος!
Ζητάμε την εφαρμογή της νομιμότητας και των διεθνών κανόνων για τις αποκαταστάσεις στα μνημεία, για τα οποία μέχρι τώρα η χώρα μας αποτελούσε πρότυπο διεθνώς!
Ζητάμε να μην ξαναγίνει καμία επέμβαση σε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς χωρίς να έχει προηγηθεί όχι μόνο πλήρης μελέτη και τεκμηρίωση της επέμβασης αλλά και παρουσίασή της στην επιστημονική κοινότητα και το ενδιαφερόμενο κοινό.
Αλήθεια, γιατί συνέβη αυτό σήμερα στην Ακρόπολη; Υπάρχει κάποιο κίνητρο, κάποιο αίτιο πίσω από το έργο τσιμεντόστρωσης; Είναι όντως πάνω από όλα η ανάγκη να διευκολυνθούν τα άτομα με κινητικά προβλήματα;
Είναι προφανές ότι οι δρόμοι από σκυρόδεμα, όπως και το σχέδιο που είναι στα σκαριά για να ανακατασκευαστεί εξ ολοκλήρου η κλίμακα στα Προπύλαια, δεν έχουν καμία σχέση ούτε με την κίνηση των ατόμων με αναπηρία, ούτε με το σεβασμό στα μνημεία και την αποκατάστασή τους. Μόνος στόχος είναι η εξυπηρέτηση του μαζικού τουρισμού.
Το πλήθος των επισκεπτών που συρρέει κάθε χρόνο στην Ακρόπολη είναι πολύ μεγάλο και είμαστε χαρούμενοι για αυτό. Όμως, τα μνημεία της Ακρόπολης χτίστηκαν σε εποχές που τα πληθυσμιακά μεγέθη ήταν εντελώς διαφορετικά.
Η Ακρόπολη ως αρχαιολογικός χώρος έχει ένα συγκεκριμένο αριθμό επισκεπτών που μπορεί να δέχεται ανά ώρα, αν θέλουμε όντως οι επισκέπτες να χαρούν το μνημείο κι όχι να είναι παστωμένοι λες και μπήκαν στο Μετρό!
Σε μια πολιτισμένη χώρα, όπως θα θέλαμε να είμαστε, το ζήτημα αυτό θα λυνόταν με τον καθορισμό ραντεβού για την επίσκεψη ομάδων τουριστών. Πόσοι από μας έχουμε επισκεφτεί Μουσεία του εξωτερικού με βάση καθορισμένη ώρα ραντεβού, η οποία μάλιστα αναγραφόταν πάνω στο εισιτήριο;
Γιατί δεν επιλέγεται αυτή η λύση και για την Ακρόπολη; Στη δική μας χώρα, όμως, φαίνεται ότι οι μεγάλοι τουριστικοί πράκτορες έχουν περισσότερα δικαιώματα από το ίδιο το μνημείο.
Κι έτσι φτάσαμε στο τσιμέντωμα και της ίδιας της Ακρόπολης! Η ντροπή αυτή πρέπει να σταματήσει εδώ».
Η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων περιγράφει τις "καταστροφές που έχουν συντελεστεί στον βράχο" και την "απαράδεκτη προχειρότητα και παραπλάνηση σε κάθε στάδιο", του έργου, αλλά και την αδιαφάνεια στη δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση, η οποία παραδόξως "δεν έχει κυρωθεί ποτέ από την ελληνική Βουλή".
«Στη δική μας χώρα, όμως, φαίνεται ότι οι μεγάλοι τουριστικοί πράκτορες έχουν περισσότερα δικαιώματα από το ίδιο το μνημείο. Κι έτσι φτάσαμε στο τσιμέντωμα και της ίδιας της Ακρόπολης! Η ντροπή αυτή πρέπει να σταματήσει εδώ» λέει η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα στο Sputnik.
Μάλιστα, δηλώνει σοκαρισμένη με την εικόνα που αντίκρυσε στον Ιερό Βράχο, μετά τις πρόσφατες εν εξελίξει επεμβάσεις τσιμεντόστρωσης, που έχουν προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων, αποκαλύπτοντάς μας, παράλληλα, ότι δεν ήταν πωρόλιθος αυτός που αποκόπηκε βίαια με κομπρεσέρ, προκειμένου να τοποθετηθεί ο ανελκυστήρας, αλλά τρεις αρχαίοι πωρόλιθοι που περιεκόπησαν -όπως ανέφερε- με εντολή της υπουργού Πολιτισμού!
«Η ενασχόληση με τα μνημεία προϋποθέτει πάντα να υπάρχει ταπεινότητα, γιατί τα μνημεία ήταν εκεί πριν από μας και θα είναι και πολύ μετά από μας. Επίσης, προϋποθέτει να κατανοούμε ότι τα μνημεία είναι πολύ πιο σημαντικά από εφήμερες οικονομικές ή πολιτικές επιδιώξεις. Κι αυτό φαίνεται να το καταλαβαίνουν όλοι εκτός από την υπουργό Πολιτισμού. Καλώ όλους τους πολίτες να ανέβουν στην Ακρόπολη και να έχουν ιδία γνώμη για το τι έχει συμβεί, ώστε να παλέψουμε όλοι από κοινού γιατί τα μνημεία ανήκουν σε όλους και όλες» μας παρότρυνε στο τέλος της συνέντευξης η κα Κουτσούμπα.
Η τσιμεντοστρωμένη διαδρομή βόρεια του Παρθενώνα (φωτό από δυτικά)
© Φωτογραφία : Προσωπικό αρχείο της Δέσποινας Κουτσούμπα
-Είπατε βγαίνοντας, κα Κουτσούμπα, από την αυτοψία σας στην Ακρόπολη, την ημέρα που άνοιξε για το κοινό ξανά ο αρχαιολογικός χώρος: «Η εικόνα που αντικρίσαμε δυστυχώς είναι πολύ χειρότερη από αυτή που μέχρι τώρα έδειχναν οι φωτογραφίες». Δηλαδή;
Οι φωτογραφίες που είδαν το φως της δημοσιότητας τον Νοέμβριο έδειχναν την τσιμεντόστρωση μπροστά από τα Προπύλαια. Όμως, οι διαδρομές που έχουν στρωθεί είναι πολύ μεγαλύτερες, περιτριγυρίζουν τον Παρθενώνα στη βόρεια και την ανατολική μεριά, μέχρι το παλαιό Μουσείο.
Πρόκειται για νέους τσιμεντοστρωμένους δρόμους με πλάτος έως 9,5 μέτρα και ύψος που ξεπερνάει τα 30 εκ.
Είναι μια επέμβαση που επιβάλλεται στην εικόνα της Ακρόπολης: απομονώνει τον Παρθενώνα από τα άλλα μνημεία του Βράχου λειτουργικά και αισθητικά, εξαφανίζει τον Βράχο στα σημεία που έχει στρωθεί, αλλάζει την εικόνα του μνημείου. Μοιάζει σαν να ανεβάζει την εικόνα της τσιμεντούπολης πάνω στον Βράχο της Ακρόπολης!
Υπάρχουν σημεία στα οποία κάθεσαι και δεν καταλαβαίνεις ότι είσαι σε έναν αρχαιολογικό χώρο, κι όχι σε μια πλατεία που τυχαίνει να έχει και διάσπαρτες αρχαιότητες. Μιλάμε για το κορυφαίο μνημείο της χώρας, για έναν αρχαιολογικό χώρο που είναι στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Για έναν χώρο που φέρει ανεκτίμητες αξίες, όχι μόνο ιστορικές, αρχαιολογικές και καλλιτεχνικές αλλά και συναισθηματικές, συμβολικές, λειτουργεί ως τοπόσημο για την Αθήνα και για όλη τη χώρα.
Κι αυτό που λέω δεν είναι κάποιου είδους «ρομαντισμός», όπως έσπευσαν κάποιοι να πουν, είναι ο τρόπος να βλέπουμε ολιστικά τα μνημεία σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις για την αποκατάσταση των μνημείων και τις επεμβάσεις σε αυτά.
-Υπήρξε όντως αποκοπή τριών πωρόλιθων από αρχαίο τοίχο για να χωρέσουν τα πέδιλα του ανελκυστήρα; Πώς επετράπη κάτι τέτοιο κι από ποιον; Δόθηκε έγκριση ή πρόκειται περί λάθους πάνω στη διαδικασία;
Κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί το συμβάν, καθώς δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες από το σημείο, που δείχνουν εργάτες να επιχειρούν με κομπρεσέρ πάνω σε αρχαίο τοίχο!
«Την εντολή για την καταστροφή έδωσε η Υπουργός»
-Κομπρεσέρ;
Τελικά δεν ήταν ένας πωρόλιθος που αποκόπηκε, ήταν τρεις αρχαίοι πωρόλιθοι που περιεκόπησαν (δανείζομαι τη λέξη από τον Θουκυδίδη).
Πρόκειται για έναν τοίχο του 8ου αι. μ.Χ. που «εμπόδιζαν» στο σημείο όπου θα έμπαιναν τα πέδιλα του ανελκυστήρα. Αντί να διορθωθεί η έδραση του σύγχρονου ανελκυστήρα, προτιμήθηκε να κοπούν οι αρχαίοι λιθόπλινθοι, και μάλιστα χωρίς καν αυτό να περάσει από το Συμβούλιο, όπως λέει ο νόμος!
Μας ειπώθηκε ότι την εντολή για την καταστροφή την έδωσε η υπουργός Πολιτισμού. Μόνο που είναι αναρμόδια να δώσει μια τέτοια εντολή!
Σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο, το θέμα αυτό θα έπρεπε να εισαχθεί στο Συμβούλιο, θα έπρεπε να έχουν εξεταστεί εναλλακτικές, κι αν δεν υπήρχε εναλλακτική, η απόφαση θα εκδιδόταν από την Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων, με βάση το νόμο για το «επιτελικό κράτος».
Η υπουργός έδωσε ξεκάθαρα μια παράνομη απόφαση! Το ερώτημα είναι: γιατί τόση βιασύνη, που οδηγεί ακόμη και σε καταστροφή αρχαιοτήτων στο σημαντικότερο μνημείο της χώρας;
Δεν υπάρχει ούτε το επιχείρημα ότι βιάζονταν να εξυπηρετήσουν τα άτομα με κινητικά προβλήματα, αφού η Ακρόπολη τότε ήταν κλειστή και άνοιξε μόλις την περασμένη Δευτέρα!
Η έδραση του ανελκυστήρα. Για να κατασκευαστεί αποκόπηκαν τρεις αρχαίοι λιθόπλινθοι!
-Όντως, τα εγκαίνια του ανελκυστήρα έγιναν στα 3 Δεκεμβρίου 2020, ενώ ο αρχαιολογικός χώρος ήταν κλειστός. Γεγονός που είχε προκαλέσει απορίες.
Και δεν έκαναν καν τον κόπο να καλέσουν ένα άτομο με αμαξίδιο! Γιατί δεν ανέβαλαν τα εγκαίνια, που δεν είχε και κανένα νόημα να γίνουν τότε;
Υποψιάζομαι ότι ο πραγματικός λόγος που «θυσιάστηκαν» οι αρχαίοι λιθόπλινθοι, με εντολή της υπουργού, ήταν για να γίνουν τα εγκαίνια του ανελκυστήρα στην ημερομηνία που η υπουργός είχε υποσχεθεί στο Ίδρυμα Ωνάση!
Για ένα πουκάμισο αδειανό, δηλαδή, για την ματαιοπονία της υπουργού να γαντζωθεί στην καρέκλα της. Δεν θυμάμαι άλλη περίπτωση στη μεταπολίτευση που να έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Απορώ μάλιστα αν το Ίδρυμα Ωνάση γνώριζε ή γνωρίζει τι έχει συμβεί.
-Υπάρχει η έγκριση για το σύνολο των επεμβάσεων που το βράχο που έχουν ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων;
Τον Μάιο το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, μέσω τηλεδιάσκεψης, ενέκρινε μια Μελέτη υπό όρους και τον Σεπτέμβριο βγήκε η απόφαση των Γενικών Διευθύνσεων για την εκτέλεση των έργων.
Το ότι υπήρχε μια τυπική έγκριση, δεν σημαίνει ότι τα έργα είναι νόμιμα, γιατί υπάρχει σειρά διαδικασιών που δεν έχουν τηρηθεί. Αντιθέτως, για πρώτη φορά σε έργο που γίνεται στην Ακρόπολη, υπήρξε απαράδεκτη προχειρότητα και παραπλάνηση σε κάθε στάδιο!
-Δηλαδή;
Καταρχάς το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε για μια Μελέτη με τίτλο «Μελέτη Διαμόρφωσης Διαδρομών στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης για άτομα με δυσκολία στην κίνηση».
Ωστόσο αυτή η Μελέτη, την οποία πήραμε εκ των υστέρων στα χέρια μας, είναι όλη κι όλη τέσσερις σελίδες!
Η μελέτη με την οριζοντογραφία, που δείχνει το μέγεθος της επέμβασης στο βράχο της Ακρόπολης.
-Τέσσερις για τέτοιας έκτασης επέμβαση σε τόσο σπουδαίο μνημείο; Δικαιολογείται αυτό;
Κι εγώ η ίδια που σας το λέω δεν μπορώ να το πιστέψω: τέσσερις σελίδες μελέτη και τρία σχέδια, μόνο τρία σχέδια, αυτή ήταν η Μελέτη που συντάχθηκε για το κορυφαίο μνημείο της χώρας.
Την αρχιτεκτονική αυτή μελέτη, που είναι κάτω από το επίπεδο της προμελέτης, την υπογράφουν δύο τοπογράφοι και ένας πολιτικός μηχανικός!
Παρότι είναι Μελέτη για άτομα με δυσκολία στην κίνηση, τα όσα περιγράφει δεν αντιστοιχούν στις νόμιμες προδιαγραφές του ελληνικού κράτους για την προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρία.
Αντιθέτως, παραδέχεται ότι οι διαδρομές που διαμορφώνει έχουν κλίσεις μεγαλύτερες του 6%, άρα δεν προσφέρονται για αυτόνομη κίνηση αμαξιδίων!
Πρόκειται για μέγιστη παραπλάνηση του Συμβουλίου: διαδρομές που εγκρίθηκαν ως «διαδρομές για ΑΜΕΑ» δεν έχουν προδιαγραφές για ΑΜΕΑ!
-Είδαμε εικόνες πρωτόγνωρες στο βράχο μετά τα εν λόγω έργα, πάντως: την Ακρόπολη να πλημμυρίζει! Συνέβη πράγματι; Γιατί όμως;
Η εγκριτική απόφαση έβαζε ως προϋπόθεση το να γίνει μελέτη αποστράγγισης των υδάτων. Μόνο που οι τσιμεντένιοι διάδρομοι στρώθηκαν χωρίς καμία τέτοια Μελέτη, η οποία ξεκίνησε να εκπονείται αφότου έγινε η πλημμύρα στην Ακρόπολη και το θέμα συζητήθηκε μέσα στην ελληνική Βουλή!
Σας λέω μερικά μόνο παραδείγματα από τη σκανδαλώδη πορεία του έργου αυτού: το σύνολο των παραλείψεων και των θεσμικών ατοπημάτων θα παρουσιαστεί σύντομα από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Η προώθηση, έγκριση και εφαρμογή αυτής της Μελέτης είναι μια μελανή σελίδα στην ιστορία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και δεν πρέπει να αφήσουμε να ξανασυμβεί ποτέ κάτι τέτοιο, για κανέναν λόγο.
Η σύμβαση του έργου δεν έχει κυρωθεί από την ελληνική Βουλή
-Γιατί ανέλαβε τη χρηματοδότηση των επεμβάσεων και του ανελκυστήρα το Ίδρυμα Ωνάση; Δεν είχε λεφτά το ελληνικό δημόσιο για έναν ανελκυστήρα; Η Μελίνα Μερκούρη είχε καθιερώσει οι ιδιώτες να μην μπορούν να περάσουν τα τείχη του μνημείου, ούτε με μισό ευρώ χορηγία. Τι άλλαξε;
Αυτό το γνωρίζει μόνο η κα Μενδώνη, που ζήτησε τη χορηγία! Δεν μπορεί κανείς να θεωρήσει ότι το ελληνικό δημόσιο δεν είχε τα χρήματα που χρειάζονταν για την Ακρόπολη, αυτό θα ήταν όχι μόνο ψέμα αλλά και ύβρις να το πει κανείς.
Η υπουργός επέλεξε να ζητήσει μια δωρεά από το Ίδρυμα, να υπογράψει Σύμβαση με το Ίδρυμα ο ίδιος ο πρωθυπουργός και η Σύμβαση αυτή, που θα έπρεπε να έχει συνυπογραφεί από το Υπουργείο Οικονομικών, δεν έχει κυρωθεί ποτέ από την ελληνική Βουλή, δεν έχει εμφανιστεί στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει τι περιέχει.
Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι τα χρήματα του χορηγού, αφού είναι ιδιωτικά, βοηθούν στο να «παρακάμπτονται» οι νόμιμες διαδικασίες, λ.χ., ανοιχτών διαγωνισμών για το έργο. Κι αυτό είναι μια ύβρις και μια υποτίμηση σε όλο τον τεχνικό κόσμο της χώρας και σε όλους τους ειδικούς επί των μνημείων.
Τμήματα του βράχου-παγίδες για τον αναβάτη, ως "εκθέματα" μέσα στο χυτό σκυρόδεμα
-Ποιος θα έπρεπε να αναλάβει το έργο;
Τη μελέτη για τις διαδρομές στην Ακρόπολη μπορούσε να την εκπονήσει η ίδια η ΥΣΜΑ (Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης) με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών.
Αν υπήρχε χρεία μελέτης από εξωτερικό συνεργάτη, θα έπρεπε να γίνει ανοιχτός διαγωνισμός ιδεών, για να επιλεγεί η καλύτερη μελέτη – μιλάμε για το κορυφαίο μνημείο της χώρας.
Αντί αυτού, δόθηκε σε εξωτερικό συνεργάτη του Ιδρύματος, με απευθείας ανάθεση από το Ίδρυμα. Τα αποτελέσματα είναι αυτά που όλοι βλέπουμε και προσβάλλουν το μνημείο!
-Αληθεύει ότι δεν σας επέτρεπε η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ τόσο καιρό να ανεβείτε για αυτοψία;
Από την πρώτη στιγμή ζητήσαμε να δούμε το έργο, όσο ήταν σε εξέλιξη. Καταρχάς για να δούμε αν εφαρμόζονταν οι όροι της εγκριτικής απόφασης, που δεν εφαρμόζονταν, όπως διαπιστώσαμε τώρα.
Στις 13 Δεκεμβρίου είχαμε κανονισμένη επίσκεψη στον χώρο με άδεια από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών. Φτάσαμε στην είσοδο, αλλά δεν μπήκαμε ποτέ.
Εκ των υστέρων μάθαμε ότι είχε ανέβει στο χώρο η υπουργός. Άραγε για να σιγουρευτεί ότι δεν θα πάμε;
Εν συνεχεία ξεκίνησε μια διελκυστίνδα μηνών, που άλλοτε μας έλεγαν ότι δεν επιτρέπεται λόγω COVID (σε ανοιχτό αρχαιολογικό χώρο, όπου θα πηγαίναμε τρία μέλη του ΔΣ!) και άλλοτε απλώς μας ανέβαλλαν την ημερομηνία επίσκεψης χωρίς αιτιολογία.
Στο τέλος μας είπαν ότι για να ανέβουμε στην Ακρόπολη, όντας μέλη του ΔΑ του ΣΕΑ και υπάλληλοι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, θα έπρεπε να επικοινωνήσουμε με το Γραφείο του Γενικού Γραμματέα! Ε τότε δημοσιοποιήσαμε το θέμα.
Τελικά ανεβήκαμε την πρώτη μέρα που άνοιξε ο χώρος, μαζί με τους τουρίστες. Δεν ήμασταν οι μόνοι. Και οι ειδικοί επιστήμονες του ICOMOS, του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών, ζήτησαν να δουν τα έργα από κοντά και δεν τους επετράπηκε.
Ίσως είχε δίκιο βέβαια η πολιτική ηγεσία που δεν ήθελε να δούμε το έργο σε εξέλιξη, γιατί απ' ό,τι φαίνεται, είχε πολλά μεμπτά να κρύψει!
-Εκ των υστέρων ο σε διαστάσεις εθνικής οδού τσιμεντόδρομος που περιβάλλει το μνημείο μπορεί να αποκολληθεί χωρίς ζημιά; Μπορεί το μνημείο να επανέλθει στην προηγούμενη όψη του;
Παρότι τα μέλη της ΕΣΜΑ (Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης) λένε ότι οι επεμβάσεις είναι απόλυτα αντιστρέψιμες (έχουν βάλει διαχωριστικό μεταξύ του μπετόν και του βράχου), και βεβαίως θα όφειλαν να είναι, στην πραγματικότητα ισχύει κάτι άλλο.
Είναι τόσο χοντρό το χυτό σκυρόδεμα, και μάλιστα σε σημεία με οπλισμό, που μόνο με κομπρεσέρ μπορεί να φύγει από εκεί. Κατά τη γνώμη μου, είναι αδύνατο να μπουν κομπρεσέρ σε όλο αυτό το μήκος και να μην προκληθεί ζημιά στα υποκείμενα στρώματα και στον βράχο που βρίσκεται από κάτω!
Η διάστρωση στην ανατολική πλευρά του Παρθενώνα, που παραπέμπει σε λεωφορειόδρομο
-Τι ζητά σήμερα, σε αυτή τη φάση του έργου, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) και τι προτίθεται να κάνει;
Ο ΣΕΑ ζήταγε από τον Δεκέμβρη να σταματήσει η εκτέλεση αυτών των εργασιών και να γίνει μια σοβαρή μελέτη για τη βελτίωση της πρόσβασης των επισκεπτών στην Ακρόπολη, από τις αρμόδιες Υπηρεσίες που έχουν το εξειδικευμένο και κατάλληλο προσωπικό για να τις εκπονήσουν και μάλιστα χωρίς κανένα κόστος!
Ζητάμε την εφαρμογή της νομιμότητας και των διεθνών κανόνων για τις αποκαταστάσεις στα μνημεία, για τα οποία μέχρι τώρα η χώρα μας αποτελούσε πρότυπο διεθνώς!
Ζητάμε να μην ξαναγίνει καμία επέμβαση σε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς χωρίς να έχει προηγηθεί όχι μόνο πλήρης μελέτη και τεκμηρίωση της επέμβασης αλλά και παρουσίασή της στην επιστημονική κοινότητα και το ενδιαφερόμενο κοινό.
Αλήθεια, γιατί συνέβη αυτό σήμερα στην Ακρόπολη; Υπάρχει κάποιο κίνητρο, κάποιο αίτιο πίσω από το έργο τσιμεντόστρωσης; Είναι όντως πάνω από όλα η ανάγκη να διευκολυνθούν τα άτομα με κινητικά προβλήματα;
Είναι προφανές ότι οι δρόμοι από σκυρόδεμα, όπως και το σχέδιο που είναι στα σκαριά για να ανακατασκευαστεί εξ ολοκλήρου η κλίμακα στα Προπύλαια, δεν έχουν καμία σχέση ούτε με την κίνηση των ατόμων με αναπηρία, ούτε με το σεβασμό στα μνημεία και την αποκατάστασή τους. Μόνος στόχος είναι η εξυπηρέτηση του μαζικού τουρισμού.
Το πλήθος των επισκεπτών που συρρέει κάθε χρόνο στην Ακρόπολη είναι πολύ μεγάλο και είμαστε χαρούμενοι για αυτό. Όμως, τα μνημεία της Ακρόπολης χτίστηκαν σε εποχές που τα πληθυσμιακά μεγέθη ήταν εντελώς διαφορετικά.
Η Ακρόπολη ως αρχαιολογικός χώρος έχει ένα συγκεκριμένο αριθμό επισκεπτών που μπορεί να δέχεται ανά ώρα, αν θέλουμε όντως οι επισκέπτες να χαρούν το μνημείο κι όχι να είναι παστωμένοι λες και μπήκαν στο Μετρό!
Σε μια πολιτισμένη χώρα, όπως θα θέλαμε να είμαστε, το ζήτημα αυτό θα λυνόταν με τον καθορισμό ραντεβού για την επίσκεψη ομάδων τουριστών. Πόσοι από μας έχουμε επισκεφτεί Μουσεία του εξωτερικού με βάση καθορισμένη ώρα ραντεβού, η οποία μάλιστα αναγραφόταν πάνω στο εισιτήριο;
Γιατί δεν επιλέγεται αυτή η λύση και για την Ακρόπολη; Στη δική μας χώρα, όμως, φαίνεται ότι οι μεγάλοι τουριστικοί πράκτορες έχουν περισσότερα δικαιώματα από το ίδιο το μνημείο.
Κι έτσι φτάσαμε στο τσιμέντωμα και της ίδιας της Ακρόπολης! Η ντροπή αυτή πρέπει να σταματήσει εδώ».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Χριστούγεννα στα κελιά για τον Hans Jonny Uven – Προφυλακίστηκε για εφτά μέρες
• Παιχνίδια Vs ηλεκτρονικά: Η τάση των δώρων φέτος και πότε αναμένεται να ξεκινήσουν τα ξεπουλήματα
• Γλυκά Χριστούγεννα: «Χρυσό» το φλουρί - Πόσα κοστίζει το Christmas cake και η βασιλόπιτα
• Περιπέτεια υγείας για τη Σοφία Μουτίδου: «Πέρασα δεινά ένα εικοσιτετράωρο»
• «Τυλίχθηκε» στις φλόγες δομή ανηλίκων στη Λάρνακα - Τρόφιμοι και προσωπικό εκκένωσαν το κτίριο
Κυπριακό: Οι κόκκινες γραμμές της Λευκωσίας εν αναμονή της ανταπόκρισης Τατάρ για συνάντηση με Χριστοδουλίδη
Στο περίμενε βρίσκεται ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, για την συνάντηση με τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, ώστε να γίνει το πρώτο βήμα για συζήτηση περί ανοίγματος νέων σημείων διέλευσης.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
