Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας (ΚΤΜ), οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην δράση του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και αποτελεί σήμερα τoν τέταρτο συχνότερο γυναικείο καρκίνο παγκοσμίως και τον δεύτερο συχνότερο καρκίνο σε νέες γυναίκες 15-44 ετών.
Κατά το έτος 2018 πιστοποιήθηκαν 570.000 περιπτώσεις ΚΤΜ και 311.000 θάνατοι από ΚΤΜ παγκοσμίως, αντίστοιχα 61.000 και 26.000 στην Ευρώπη και 696 και 271 στην Ελλάδα. Η παγκόσμια επίπτωση της νόσου (13,1 περιπτώσεις/100.000 γυναίκες/έτος) διαφοροποιείται ανάλογα με το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο κάθε χώρας. Στην Ευρώπη το 2018 η επίπτωση του ΚΤΜ ανήλθε σε 11,2/100.000 γυναίκες και η θνησιμότητα σε 3,8/100.000 γυναίκες (στην Ελλάδα 8,1/100.000 γυναίκες και 2,1/100.000 γυναίκες αντίστοιχα), ενώ διαγνώστηκαν 413.977 περιπτώσεις προκαρκινικών αλλοιώσεων.
Η ανακάλυψη της αιτιολογικής σχέσης μεταξύ HPV και KTM οδήγησε στην ανάπτυξη ενός εμβολίου εναντίον της HPV-μόλυνσης και ενός μοριακού test (“HPV DNA test”), με το οποίο ανιχνεύεται ο ιός, ο δε συνδυασμός τους αποδεικνύεται ικανός να εξαλείψει την νόσο.
Έτσι, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εγκαινίασε το 2020 την Παγκόσμια Στρατηγική για την Εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου ως Προβλήματος Δημόσιας Υγείας, με στόχους μέχρι το 2030:
α) το 90% των κοριτσιών <15 ετών να έχουν εμβολιαστεί πλήρως,
β) το 70% των γυναικών να εξετασθούν προληπτικά με HPV τεστ σε ηλικία 35 και 45 ετών
γ) το 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου να τύχουν ενδεδειγμένης θεραπείας.
Το 2021 ο ΠΟΥ εξέδωσε Νέες Κατευθυντήριες Οδηγίες Προσυμπτωματικού Ελέγχου για ΚΤΜ, σύμφωνα με τις οποίες οι γυναίκες πρέπει να ελέγχονται με HPV DNA test, από την ηλικία των 30 ετών και κάθε 5-10 χρόνια.Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει την Στρατηγική του ΠΟΥ και μέσω του «Ευρωπαϊκού Σχεδίου Καταπολέμησης του Καρκίνου» προωθεί τον HPV εμβολιασμό κοριτσιών [>90%] και αγοριών και απαιτεί νέα Εθνικά Προγράμματα Προσυμπτωματικού Ελέγχου για ΚΤΜ. Σε χώρες με υψηλή εμβολιαστική κάλυψη (>75%) έχει ήδη σημειωθεί σημαντικότατη ελάττωση των προκαρκινικών αλλοιώσεων αλλά και του διηθητικού ΚΤΜ, πολλές δε προηγμένες χώρες (Αυστραλία, ΗΠΑ, ΗΒ, ΕΕ) άλλαξαν ήδη τα υπάρχοντα Προγράμματα τους αντικαθιστώντας το τεστ Παπανικολάου με το πιο αποτελεσματικό HPV DNA test. Η ηλικία έναρξης του ελέγχου είναι τα 25 ή 30 έτη, τα μεσοδιαστήματα ελέγχου τα 5-10 έτη και σε ορισμένες χώρες προτείνεται και η αυτολήψη κολποτραχηλικού δείγματος (self-sampling).
Από οικονομικής πλευράς, είναι σαφές ότι η Στρατηγική του ΠΟΥ και η υιοθέτηση του HPV DNA testing ως κύριας μεθόδου Προσυμπτωματικού Ελέγχου αποτελεί οικονομικά αποδοτική (cost-effective) και εξοικονομητική (cost-saving) επιλογή, σε σύγκριση με την κυτταρολογία. Σε ελληνική μελέτη βεβαιώνεται ότι στρατηγική HPV DNA test (με μερική γονοτύπηση) ανά 3ετία σε γυναίκες 25-65 ετών αποδεικνύεται η πλέον οικονομικά αποδοτική επιλογή (μεγαλύτερη βελτίωση εκβάσεων υγείας και εξοικονόμηση 1.050.000 ευρώ ετησίως). Η στρατηγική αυτή εφαρμοζόμενη ανά 5ετία υπολείπεται ελαφρώς σε εκβάσεις υγείας, προσφέρει ωστόσο την μέγιστη εξοικονόμηση χρημάτων (162.843 €/QALY).
Στην Ελλάδα ο HPV-εμβολιασμός των κοριτσιών παρουσιάζει πολύ χαμηλή κάλυψη (<44%). Παράλληλα, δεν υπάρχει οργανωμένο Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου για ΚΤΜ και ο έλεγχος διενεργείται με τεστ Παπανικολάου, ευκαιριακά και με πλημμελή συμμετοχή των γυναικών. Έτσι, η επίπτωση και θνησιμότητα του ΚΤΜ στην Ελλάδα δεν ελαττώθηκαν κατά την διάρκεια της τελευταίας 40ετίας -σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες-, παραμένοντας σταθερές, με πολύ μικρές μεταβολές και τελευταία αυξητικές τάσεις.
Ως εκ τούτου, προς εναρμόνιση προς τον ΠΟΥ, την ΕΕ και πολλούς άλλους διεθνείς οργανισμούς, 125 επιστημονικοί, επαγγελματικοί, ερευνητικοί Φορείς και Σύλλογοι ασθενών με αίτημα τους προς την Ελληνική Πολιτεία ζητούν να ληφθούν τα εξής μέτρα:
Ι. Ως προς τον HPVεμβολιασμό: α) εκστρατεία ενημέρωσης του ευρέος κοινού από την ίδια την Πολιτεία β) επέκταση της ένδειξης εμβολιασμού και στα αγόρια και σε άτομα άνω των 18 ετών
ΙΙ. Ως προς τον Προσυμπτωματικό Έλεγχο: α) οργάνωση Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου β) έλεγχος των γυναικών 25-65 ετών, με HPV DNA test, κάθε 5 χρόνια.
Η διάγνωση προκαρκινικών αλλοιώσεων ή ΚΤΜ σε νέες, συνήθως, γυναίκες έχει ως αποτέλεσμα σημαντικά προβλήματα γονιμότητας, αναπαραγωγής και κατ’ επέκτασιν οικογενειακής και κοινωνικής ζωής, συνοδεύεται δε συχνά από σοβαρές ψυχολογικές και οικονομικές επιπτώσεις.
Όπως αναφέρει και ο ΠΟΥ, παρόλο που η πανδημία COVID 19 έχει βαρύ τίμημα για τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο, η διασφάλιση ότι οι γυναίκες και οι έφηβες θα συνεχίσουν για να λαμβάνουν τις υπηρεσίες υγείας που χρειάζονται, είναι ηθική επιταγή. Έχουμε τις γνώσεις και τα εργαλεία για να σταματήσουμε το να υποφέρουν και να πεθαίνουν γυναίκες από μια νόσο που μπορεί να προληφθεί. Η εξάλειψη του ΚΤΜ είναι δυνατή σε όλες τις χώρες, έτσι ώστε τα κορίτσια που γεννιούνται σήμερα να ζήσουν σε έναν κόσμο απαλλαγμένο από αυτή την ασθένεια.
*Ο κ. Θεόδωρος Αγοραστός είναι Καθηγητής Μαιευτικής- Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Απόφαση-Σοκ από το Ηνωμένο Βασίλειο: Με ηλεκτρονική Visa η είσοδος στη χώρα
• Τέσσερα πράγματα που ποτέ δεν πρέπει να αναζητήσεις στην Google - Ο λόγος
Δημογραφικό: Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την υπογεννητικότητα ο ΠτΔ - Αυτά είναι τα νέα μέτρα που εξήγγειλε - Δείτε βίντεο
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η Κυβέρνηση αναφορικά με το θέμα της υπογεννητικότητας, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη να ανακοινώνει νέα μέτρα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού ζητήματος.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
