Λευκωσία και Μόσχα έχουν διαχρονικά πολύ καλές σχέσεις σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Το 1960 η τότε Σοβιετική Ένωση ήταν από τις πρώτες χώρες με τις οποίες η Κυπριακή Δημοκρατία εγκαθίδρυσε διπλωματικές σχέσεις, κατά την πολύ δύσκολη περίοδο του ψυχρού πολέμου. Ανάμεσα στο δίπολο Ανατολή-Δύση, η Κύπρος επέλεξε τον δρόμο του Κινήματος των Αδεσμεύτων και διατηρούσε σχέσεις τόσο με την ΕΣΣΔ όσο και με τις ΗΠΑ. Στην πορεία του χρόνου Λευκωσία και Μόσχα ανέπτυξαν πολύτιμες εμπορικές σχέσεις καθώς και συνεργασία σε διάφορους τομείς.
Η Κύπρος στην ΕΕ
Τα δεδομένα άλλαξαν στο τέλος της δεκαετίας του ᾽90 μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Ηταν τότε που άρχισε η κάθοδος στην Κύπρο ομογενών από διάφορες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες καθώς και ευκατάστατων Ρώσων, Ουκρανών και άλλων υπηκόων από διάφορες χώρες της τότε ΕΣΣΔ. Το σκηνικό άλλαξε άρδην τη δεκαετία του 2000 όταν η Κύπρος έπαιρνε οριστικά πλέον τον ευρωπαϊκό δρόμο. Η ένταξή της στην ΕΕ το 2004 και στην Ευρωζώνη τέσσερα χρόνια αργότερα ήταν το ορόσημο που διαφοροποίησε σε μεγάλο βαθμό και την οικονομική της πορεία. Η Κύπρος έγινε η προσωπική βάση για εκατομμυριούχους πρώην σοβιετικούς πολίτες καθώς και η επαγγελματική έδρα για πολλές εταιρείες από την αχανή χώρα. Κύπρος και Ρωσία είχαν αναπτύξει μεγάλους εμπορικούς και οικονομικούς δεσμούς, με αποκορύφωμα τις τεράστιες καταθέσεις και επενδύσεις σε κυπριακές τράπεζες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: LIVE: Ρωσικό σφυροκόπημα στις ουκρανικές πόλεις, ενώ λιγοστεύουν οι ελπίδες για ειρήνη
Το «κούρεμα»
Οι πολύ καλές οικονομικές σχέσεις αναπτύσσονταν συνεχώς και παράλληλα σε εξαίρετο σημείο βρίσκονταν και οι πολιτικές σχέσεις. Ωστόσο, τα πράγματα δεν ήταν ιδανικά. Τα τεράστια κεφάλαια που διοχετεύτηκαν στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα κυρίως από τη Ρωσία αλλά και την Ουκρανία, και άλλες χώρες, δημιούργησαν μια σχέση εξάρτησης των κυπριακών τραπεζών. Η Κύπρος απέκτησε τη φήμη του πλυντηρίου ξεπλύματος χρήματος και οι έντονες πιέσεις για να απαλλαγεί τα κεφάλαια με αδιευκρίνιστη ή ύποπτη προέλευση άρχισαν να γίνονται ασφυκτικές. Η ιστορία είχε πολύ άσχημο τέλος το 2013 όταν η Κύπρος βρέθηκε με το μαχαίρι στο λαιμό ή αν θέλετε, «με το πιστόλι στον κρόταφο» όπως ήταν η χαρακτηριστική φράση που είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, όταν περιέγραψε τις δραματικές πρώτες μέρες της θητείας του. Οι εταίροι μας ζητούσαν το κούρεμα των καταθέσεων και την εξυγίανση των δύο μεγάλων τραπεζών (Τράπεζα Κύπρου και Λαΐκή). Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ζήτησε οικονομική βοήθεια από τη Ρωσία, από την οποία η Κύπρος είχε ήδη δανειστεί 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν απάντησε αρνητικά, ή καλύτερα μας είπε ότι δεν πρόκειται να μας δανείσει εάν δεν υπάρχει η σύμφωνη γνώμη των εταίρων μας. Τελικά η Λαϊκή Τράπεζα δεν ξανάνοιξε ποτέ. Από τότε μέχρι σήμερα το τραπεζικό σκηνικό άλλαξε εντελώς. Η εξάρτηση από τα ρωσικά κεφάλαια εξέλιπε. Το κυπριακό τραπεζικό σύστημα σε μεγάλο βαθμό «καθάρισε» από τις καταθέσεις αλλά οι σχέσεις Ρωσίας-Κύπρου πέρασαν από μια μεγάλη δοκιμασία. Η Κύπρος αναζητούσε τρόπους να αποζημιώσει ή έστω να περιορίσει τη ζημιά που υπέστησαν οι ξένοι καταθέτες και επενδυτές αλλά η επιστροφή χρημάτων ήταν ένα άπιαστο όνειρο. Εγιναν σκέψεις για έκδοση ομολόγων με μακροπρόθεσμη απόσβεση για κάλυψη των ζημιών από το κούρεμα αλλά ούτε και αυτό ήταν εφικτό.
Τα «χρυσά διαβατήρια»
Όταν η Κύπρος έψαχνε τρόπους για να μπορέσει να ορθοποδήσει οικονομικά, η πρώτη έγνοια ήταν η ανακοπή της πτώσης του τραπεζικού τομέα ο οποίος λόγω του τεράστιου όγκου του απειλούσε να συμπαρασύρει το σύνολο της οικονομίας. Η στήριξη ήρθε μέσω της κατ᾽εξαίρεση πολιτογράφησης ξένων υπηκόων που θα άφηναν τα χρήματά τους στην Κύπρο ή θα έφερναν νέα κεφάλαια. Σιγά σιγά το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα έγινε το ανάχωμα για τη στήριξη της βιομηχανίας των κατασκευών, πάνω στην οποία στηρίζονταν οι τράπεζες. Στη συνέχεια όμως το πρόγραμμα έγινε η κότα που γεννούσε χρυσά αυγά, αλλά για μια ακόμη φορά η διαχείριση που έγινε, μας εξέθεσε στα μάτια των εταίρων μας και της διεθνούς κοινής γνώμης. Η Κύπρος απέκτησε τη φήμη ότι πωλεί διαβατήρια ευκαιρίας σε Ρώσους ολιγάρχες και σε άλλους επενδυτές με απροσδιόριστο ή και ύποπτο παρελθόν. Η συνέχεια είναι γνωστή.
Επαγγελματικές υπηρεσίες
Ενας πολύ μεγάλος αριθμός εταιρειών που εδρεύουν στην Κύπρο είναι ρωσικών συμφερόντων, δηλαδή διατηρούν επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις στη Ρωσία ή είναι εταιρείες διαχείρισης επενδύσεων ρωσικών εταιρειών. Συνεπώς, οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί θα επηρεάσουν τις δραστηριότητες των εν λόγω εταιρειών. Η εμπειρία του 2013 καθώς και άλλες κρίσεις, δείχνει ότι ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών στην Κύπρο είναι θεμελιωμένος σε στέρεες βάσεις και έχει αντοχές. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει μια δύσκολη περίοδος, η οποία θα εξαρτηθεί από τη χρονική διάρκεια του πολέμου, των κυρώσεων και των αντίμετρων που έλαβε η Μόσχα ως απάντηση στις απαγορεύσεις που επέβαλε η Δύση.
Ο τουρισμός
Τα τελευταία χρόνια η Ρωσία εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες τουριστικές αγορές για την Ευρώπη. Εκατομμύρια Ρώσοι τουρίστες κατακλύζουν τη γηραιά ήπειρο γεγονός που της αποφέρει τεράστια οικονομικά οφέλη. Στην Κύπρο οι τουρίστες από τη Ρωσία αποτελούν το 25% των αφίξεων, ποσοστό ιδιαίτερα σημαντικό για την τουριστική βιομηχανία της χώρας.
Το 2021 οι συνολικές αφίξεις τουριστών ανήλθαν σε 1.936.931 σε σύγκριση με 3.976.777 το 2019 (μείωση 51,3%). Το 2019 που ήταν μια εντυπωσιακή χρονιά για τον τουρισμό, οι Ρώσοι τουρίστες στην Κύπρο ήταν 782 χιλιάδες. Από την Ουκρανία οι τουρίστες ήταν 95 χιλιάδες. Συνεπώς, η Ρωσία, μαζί με την Μεγάλη Βρετανία, αποτελούν τις δύο μεγάλες αγορές από την οποία ζει η τουριστική βιομηχανία της Κύπρου. Γι᾽αυτό και η απόφαση της Κύπρου να συναινέσει σε κλείσιμο των αεροδρομίων της για τις ρωσικές πτήσεις δεν ελήφθη ελαφρά τη καρδία. Η Κύπρος δεν μπορούσε να πάει κόντρα στη συλλογική απόφαση των εταίρων μας αλλά την ίδια ώρα γνώριζε τις σοβαρές επιπτώσεις που θα έχει αυτή της η απόφαση στον πολύ ζωτικό τομέα του τουρισμού. Ιδιαίτερες ανησυχίες προκαλεί ο φόβος ότι η Τουρκία θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να στρέψει ρωσικές πτήσεις στα κατεχόμενα.
Η πολιτική διάσταση
Σε πολιτικό επίπεδο η Κύπρος από τότε που εντάχθηκε στην ΕΕ η Κύπρος ουσιαστικά βρίσκεται στο άρμα της Δύσης. Παρόλα αυτά διατήρησε πολύ καλές σχέσεις με τη Μόσχα, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία για την Κύπρο λόγω της ιδιότητας του Μόνιμου Μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η Μόσχα (και συνήθως η πιο ουδέτερη Κίνα) κατανοούσε τις ευαισθησίες της Λευκωσίας στο Κυπριακό και στήριζε τις θέσεις της, ιδιαίτερα όταν βρίσκονταν απέναντι στον άξονα Λονδίνο-Ουάσιγκτον. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο όταν η Μόσχα βρισκόταν σε σύγκρουση με την ΕΕ (πρόσφατο παράδειγμα η Κριμαία, και η Γεωργία), η Λευκωσία συνταυτιζόταν με τους εταίρους της αλλά χωρίς να δίδει την εντύπωση ότι προδίδει τη συνεργασία της με τη Ρωσία. Ζητούμενο τώρα είναι η νέα μέρα που θα ξημερώσει στις σχέσεις της Λευκωσίας με τη Μόσχα, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτηθούν από τις σχέσεις της Ρωσίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρόσφατη δήλωση του Ρώσου ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, με την οποία αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην ''Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου'', προκάλεσε αίσθηση (και ανησυχία) στη Λευκωσία. Όλοι συμφωνούν ότι η νέα κατάσταση πραγμάτων που δημιουργεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, εκ των πραγμάτων σηματοδοτεί μια νέα εποχή στις σχέσεις Μόσχας-Λευκωσίας. Όχι μόνο σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο κοινωνίας, μιας και στα μάτια των Κυπρίων η εισβολή στην Ουκρανία έχει πολλά κοινά με την τουρκική εισβολή. Ο χρόνος θα δείξει τις αντοχές των σχέσεων των δύο χωρών, αφού για πολλούς Ρώσους η Κύπρος είναι η δεύτερη τους πατρίδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο στη Λεμεσό ζουν μόνιμα πέραν των 70 χιλιάδων Ρώσοι, Ουκρανοί και άλλοι ρωσόφωνοι.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Σοβαρός τραυματισμός 84χρονου μοτοσικλετιστή μετά από τροχαίο - Ο οδηγός εγκατέλειψε την σκηνή
• Θρήνος: Πέθανε γνωστός Έλληνας Youtuber από ανακοπή - Ήταν μόλις 35 χρονών
• Χριστίνα Παυλίδου: Η υπόσχεση που έδωσε στην κόρη της Μαρία και η αναφορά στην Άλκηστη
• Netflix: Αυξήσεις στις τιμές σε Κύπρο και Ελλάδα - Δείτε το κόστος στα νέα πακέτα
ΠτΔ: Περήφανος για την διοργάνωση του Eurobasket 2025 στην Κύπρο - Παρέλαβε το τρόπαιο
Η διοργάνωση του Eurobasket που θα γίνει στην Κύπρο το 2025 θα είναι εξαιρετική δήλωσε απόψε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
