Ο οφθαλμός μας, ως μια βιονική φωτογραφική κάμερα, αποτελείται από ένα σύστημα διαυγών και μη ιστών που στόχο έχουν την καθαρή αποτύπωση της εικόνας στον αισθητήρα του οφθαλμού, τον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Στα διαυγή αυτά μέρη συμπεριλαμβάνεται και ο κρυσταλλοειδής φακός, που βρίσκεται πίσω από την ίριδα του οφθαλμού.
Ο κρυσταλλοειδής φακός μοιάζει με μια χάντρα διαμέτρου 10 χιλιοστών και βοηθά να εστιάζουμε ευκρινώς σε διαφορετικές αποστάσεις. Ο καταρράκτης είναι η πάθηση κατά την οποία αυτός ο φακός χάνει τη διαφάνειά του και θολώνει. Η θόλωση αυτή έχει ως αποτέλεσμα την προοδευτική μείωση της όρασης.
Ο καταρράκτης παρουσιάζεται συνήθως στην τρίτη ηλικία. Τα τελευταία χρόνια, όμως, ο εμφανίζεται σε όλο και νεότερες ηλικίες. Μια από τις αιτίες που ενοχοποιούνται για την αλλαγή αυτή είναι η αυξημένη έκθεση σε βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία λόγω της λέπτυνσης της στιβάδας του όζοντος. Μερικές φορές, ο καταρράκτης μπορεί να προκληθεί μετά από τραυματισμό του οφθαλμού, από ορισμένες φλεγμονές ή και από λήψη φαρμακευτικών ουσιών. Η λήψη κορτιζόνης για μεγάλο διάστημα από το στόμα ή συχνότερα η ενστάλαξη κολλυρίων κορτιζόνης μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση καταρράκτη σε νεότερες ηλικίες.
Καταρράκτης μπορεί να εμφανιστεί επίσης μετά από ενδοφθάλμιες επεμβάσεις, όπως μετά από μια αντιγλαυκωματική επέμβαση ή μια υαλοειδεκτομή σε μάτια που έχουν πάθει αποκόλληση αμφιβληστροειδούς. Ατομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και άτομα με υψηλή μυωπία εμφανίζουν καταρράκτη νωρίτερα. Σε άλλες, σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστεί στη νεογνική, βρεφική ή παιδική ηλικία (συγγενής καταρράκτης), αν η μητέρα έχει νοσήσει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης από κάποια μολυσματική ασθένεια (π.χ., από ερυθρά).
Τα συμπτώματα
Τα πρώτα συμπτώματα του καταρράκτη είναι η προοδευτική μείωση της όρασης, το έντονο θάμβος στο φως, η συχνή αλλαγή των βαθμών των γυαλιών όρασης, η ομιχλώδης όραση, η δυσκολία στην οδήγηση τη νύχτα λόγω πολλών αντανακλάσεων από τα φώτα των αυτοκινήτων και η εξασθένηση της αντίληψης των χρωμάτων. Ορισμένες φορές, οι ασθενείς αρχίζουν και διαβάζουν καλύτερα κοντά, λόγω της μυωπίας που προκαλεί ένας συγκεκριμένος τύπος καταρράκτη, ο πυρηνικός. Η βελτίωση είναι πρόσκαιρη και συνήθως συνοδεύεται από σημαντική μείωση της μακρινής οράσεως.
Ολα τα ανωτέρω επηρεάζουν τις καθημερινές λειτουργίες του ατόμου, προκαλώντας δυσκολίες στο διάβασμα, στο γράψιμο, στην παρακολούθηση τηλεόρασης, στο ράψιμο, στην οδήγηση και σε προχωρημένους καταρράκτες ακόμα και στο βάδισμα. Αρκετά συχνά, ηλικιωμένα άτομα με καταρράκτη τραυματίζονται σοβαρά μετά από πτώσεις λόγω κακής όρασης. Είναι πολύ συχνά τα κατάγματα που προκαλούνται από λανθασμένη εκτίμηση του ύψους σε λευκά μαρμάρινα σκαλοπάτια.
Διάγνωση και αντιμετώπιση
Η διάγνωση του καταρράκτη γίνεται μετά από εξέταση από τον οφθαλμίατρο. Η αντιμετώπιση του καταρράκτη είναι μόνο χειρουργική. Η απόφαση για το πότε θα πραγματοποιηθεί το χειρουργείο εξαρτάται από τον βαθμό μείωσης της οπτικής οξύτητας, τη σκληρότητα του καταρράκτη, τις ανάγκες και τη γενική κατάσταση του ατόμου. Στο παρελθόν είχε επικρατήσει η άποψη ότι ο καταρράκτης θα πρέπει να χειρουργείται όταν είναι πολύ προχωρημένος (ώριμος). Εδώ και πολλά χρόνια, λόγω αλλαγής της χειρουργικής τεχνικής, ο καταρράκτης δεν θα πρέπει να είναι πολύ προχωρημένος ή σκληρός, διότι σε διαφορετική περίπτωση αυξάνεται η πιθανότητα επιπλοκών και ο μετεγχειρητικός χρόνος αποκατάστασης.
Την τελευταία εικοσαετία, η επέμβαση του καταρράκτη έχει εξελιχθεί από απλή αφαίρεση του καταρρακτικού φακού σε μια διαθλαστική επέμβαση κατά την οποία ο χειρουργός οφθαλμίατρος έχει τη δυνατότητα να διορθώσει μερικά ή και όλα τα διαθλαστικά σφάλματα του ματιού. Μπορεί δηλαδή να διορθώσει τη μυωπία, την υπερμετρωπία, τον αστιγματισμό και την πρεσβυωπία, ταυτόχρονα με την αφαίρεση του καταρράκτη. Αυτό επιτυγχάνεται με την εμφύτευση ενός μικροσκοπικού τεχνητού φακού, του ενδοφακού, στη θέση του καταρρακτικού φακού που έχει αφαιρεθεί. Οι ενδοφακοί διακρίνονται σε μονοεστιακούς και πολυεστιακούς. Και οι δύο κατηγορίες μπορούν να συνοδεύονται με τροποποιήσεις στην επιφάνειά τους που διορθώνουν και τον αστιγματισμό.
Οι μονοεστιακοί ενδοφακοί εστιάζουν σε μόνο μία από τις τρεις αποστάσεις που βλέπουμε (μακριά, μεσαία ή κοντά). Προσφέρουν δηλαδή όραση χωρίς γυαλιά είτε μακριά (οδήγηση, τηλεόραση κ.λπ.), είτε στη μεσαία απόσταση (υπολογιστής, χειρωνακτικές εργασίες), είτε στην κοντινή (διάβασμα, κινητό). Το άτομο θα πρέπει να χρησιμοποιήσει γυαλιά για να δει στις άλλες δύο αποστάσεις, εκτός αν τοποθετηθεί ενδοφακός για διαφορετική απόσταση στο κάθε μάτι (μέθοδος Monovision). Αν όμως, χρησιμοποιηθεί πολυεστιακός ενδοφακός τότε, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν θα χρειαστεί καθόλου τα γυαλιά.
Απαραίτητη προϋπόθεση για χρήση πολυεστιακού ενδοφακού είναι η καλή γενική κατάσταση του ματιού και η ταυτόχρονη διόρθωση του αστιγματισμού, αν υπάρχει, με αστιγματικούς πολυεστιακούς ενδοφακούς. Τα τελευταία χρόνια έχουμε στη διάθεσή μας μια ειδική κατηγορία πολυεστιακών ενδοφακών, τους ενδοφακούς αυξημένου βάθους εστίασης (EDOF), οι οποίοι προσφέρουν καλή όραση στη μέση απόσταση χωρίς να έχουν πολλές παραθλάσεις στη νυχτερινή οδήγηση.
Η επιλογή του καταλληλότερου ενδοφακού γίνεται με βάση τις ανάγκες του ασθενή. Ο πολυεστιακός ενδοφακός δεν ενδείκνυται σε μάτια με αλλοιώσεις στην ωχρά κηλίδα στον βυθό του ματιού, σε μάτια με προβλήματα στον κερατοειδή, σε άτομα πολύ προχωρημένης ηλικίας και γενικότερα σε οφθαλμούς με παθολογικές καταστάσεις. Δεν ενδείκνυται επίσης σε άτομα με νευρωσική ψυχοσύνθεση και σε άτομα που ενοχλούνται εύκολα από φωτεινές παραθλάσεις κατά τη νυκτερινή οδήγηση.
Η μέθοδος FLACS
Πριν από περίπου σαράντα χρόνια, η επέμβαση του καταρράκτη άρχισε να γίνεται με τη μέθοδο της φακοθρυψίας με υπερήχους, η οποία είναι μέχρι σήμερα η συμβατική μέθοδος που χρησιμοποιείται από την πλειοψηφία των οφθαλμίατρων στην Ελλάδα. Η σύγχρονη επέμβαση καταρράκτη στις μέρες μας ονομάζεται Femtosecond Laser-Assisted Cataract Surgery (FLACS ) και πραγματοποιείται με τη χρήση του Femtosecond Laser και των υπερήχων. Tο Femtosecond laser, με ακρίβεια δέκατου του χιλιοστού, τελειοποιεί τα πρώτα στάδια της διαθλαστικής επέμβασης καταρράκτη, διευκολύνοντας τον χειρουργό στα επόμενα, τα οποία πραγματοποιούνται με τη χρήση υπερήχων.
Μέσα σε 30 δευτερόλεπτα, τo Femtolaser δημιουργεί τις μικροσκοπικές τομές χωρίς νυστέρι, ανοίγει μια κυκλική οπή στην επιφάνεια του φακού και στη συνέχεια τον κόβει σε 4 ή 6 τεμάχια. Αυτή η πρώτη φάση της επέμβασης ελέγχεται αποκλειστικά με joystick και trackball μέσω οθονών και χωρίς επαφή του χειρουργού με το μάτι. Η μικροσκοπική τομή παρέχει μεγάλη ασφάλεια και ταχύτατη επούλωση κατά την επέμβαση χωρίς να προκαλείται μετεγχειρητικός αστιγματισμός. Στη συνέχεια, ο κατακερματισμένος φακός αναρροφάται με τη βοήθεια ειδικού μηχανήματος υπερήχων μέσα από την ίδια μικρή παρακέντηση.
Το περίβλημα (ή ο σάκος) του καταρράκτη καθαρίζεται και μέσα στον σάκο αυτό, τοποθετείται ο ενδοφακός, αφού πρώτα διπλωθεί με ειδικό εργαλείο έτσι ώστε να μπορεί να χωρέσει μέσα από τη μικρή τομή. Η εγχείρηση γίνεται με ειδικές αναισθητικές σταγόνες, χωρίς ενέσεις στο μάτι και ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει αμέσως μετά στο σπίτι του. Η όλη επέμβαση είναι ανώδυνη και αναίμακτη. Τις περισσότερες φορές δεν χρειάζονται ράμματα. Η διάρκεια της επέμβασης είναι περίπου 8 με 12 λεπτά. Η μέθοδος FLACS θεωρείται η πιο σύγχρονη μέθοδος παγκοσμίως για την αντιμετώπιση του καταρράκτη.
ΠΗΓΗ: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Τον τσάκωσαν «φτιαγμένο»: Οδηγούσε και χωρίς άδεια οδηγού - Συνελήφθη 34χρονος
• Αντίστροφη μέτρηση για το e-kalathi: Πότε θα λειτουργήσει σε δοκιμαστική μορφή
• Σοφία Βεργκάρα: Δίχνει πώς λικνίζονται οι Λατινοαμερικάνοι για το Thanksgiving - Βίντεο
Αίολη η αισιοδοξία για τη «διπλωματία του καφέ» -«Ναρκοθετεί» τα «ήρεμα νερά» η Άγκυρα
Ενώ η Λευκωσία αναμένει στο ακουστικό για τα επόμενα βήματα στο κυπριακό και για τη σύγκληση της πενταμερούς συνάντησης, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, καταρρίπτει όλα όσα προσπαθεί η Αθήνα να παρουσιάσει το τελευταίο διάστημα μέσω του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη περί ήρεμων νερών στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι οποίες περνούν μέσα από το κυπριακό.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
