Ερ: Θα θέλαμε να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας, από το κυπριακό. Συμμετείχατε σε αρκετές διασκέψεις από τη θέση σας ως Αναπληρωτής Πρόεδρος του ΔΗΚΟ, καθώς και στην τελευταία διάσκεψη του Κραν Μοντανά, ως μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας του τέως Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη. Σήμερα, έχουμε μια νέα κινητικότητα. Πώς σχολιάζετε τις τελευταίες εξελίξεις;
Απ: Είναι αλήθεια, ότι η συσσωρευμένη εμπειρία μπορεί εν μέρει να με βοηθά να δω πιο ρεαλιστικά, τα πράγματα. Είναι από το 2000, ΓΓ των ΗΕ ήταν ο Κόφι Ανάν, όταν στη Γενεύη είχα εκπροσωπήσει το ΔΗΚΟ, ως Αρχηγός. Έκτοτε, δεν έλειψα από καμία Σύνοδο εντός και εκτός της Κύπρου.
Είναι γεγονός ότι η τελευταία προσπάθεια στο Κραν Μοντανά, την χαρακτήριζε ένα διαφορετικό πνεύμα, το οποίο οφείλεται στην παρουσία του τότε ΥΠΕΞ της Ελλάδας Νίκου Κοτζιά, ο οποίος πραγματικά επειδή ήταν καλός γνώστης του κυπριακού, επεδίωξε να συζητήσουμε στην Ελβετία, το κεφαλαιώδες ζήτημα της ασφάλειας, που ήταν οι εγγυήσεις και αποχώρηση των στρατευμάτων. Αυτό από μόνο του σήμαινε, πρώτο: Σπάσιμο ενός αδιεξόδου, να συζητάμε δηλαδή τετριμμένα, τι ήθελε η τ/κ πλευρά και τι δισταγμούς είχε η δική μας πλευρά και να συζητάμε άσκοπα. Εκεί αγγίξαμε την ουσία του κυπριακού. Είναι γεγονός ότι πέτυχε να πραγματοποιηθεί εκείνη η πενταμερής διάσκεψη, πάνω σε αυτά τα θέματα και μπορώ να πω ότι υπήρξε ένα θετικό κεκτημένο, παρά την τελική κακή κατάληξη στο δείπνο, στο Κραν Μοντανά. Δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε ευθύνες, γιατί ούτε εμείς είμαστε άμοιροι ευθυνών.
Ερ: Τι αφήσαμε πίσω μας στην τελευταία διάσκεψη, ως κεκτημένο εκτός από τα θέματα ασφάλειας;
Απ: Δεν είχαμε διαπράξει λάθη ή είμαστε παράλογοι στα θέματα που θέταμε. Ωστόσο, όταν η Τουρκία, παρά τις διαπιστώσεις του ΓΓ των ΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επιχείρησε να υπαναχωρήσει και ασφαλώς ενόχλησε τον ΓΓ, εκείνη ήταν η στιγμή λέω εγώ, που θα μπορούσε να μείνουμε εκεί, να επιμένουμε, μέχρι τουλάχιστον να καταδειχθεί και να καταλογιστεί η ευθύνη στην Τουρκία. Γιατί αυτό, θα καταγραφόταν και ως σημείο αναφοράς, για την οποιαδήποτε νέα προσπάθεια. Δυστυχώς, έστω και αν ήταν η Τουρκία που υπαναχώρησε, φεύγοντας αμέσως χωρίς να συζητήσουμε αυτή τη στάση, εύκολα επιρρίφθηκαν και σε εμάς ευθύνες, όπως συνηθίζεται. Από τότε, πάγωσε η ατμόσφαιρα και δυστυχώς, δεν αντιληφθήκαμε τη ζημιά, που συντελείτο. Ήρθαμε στο σήμερα και καλό είναι και θετικό, ότι υπήρξε κινητικότητα. Όμως αυτή η κινητικότητα δεν συνοδεύτηκε από την απαραίτητη προετοιμασία και όταν λέω προετοιμασία, εννοώ στρατηγικό σχεδιασμό, από κοινού με την Ελλάδα.
Το γεγονός ότι έδειξαν υπερευαισθησία στο θέμα της Ουκρανίας για την εισβολή και εμείς να μην το αξιοποιούμε, να μην βλέπουμε ότι έχουμε μια μεγαλύτερη αξία γεωπολιτική σήμερα, να μην απαιτούμε και στο τέλος γιατί να μετακινηθεί η Τουρκία και να είμαστε σε αυτό το δίλημμα. Να πάμε για να συζητήσουμε τελικά τι, αν πάμε και αν ξεκινήσει η διαδικασία τελικά.
Ερ: Σήμερα βρισκόμαστε σε μια διαδικασία για το ζήτημα της διάνοιξης οδοφραγμάτων, που δεν γνωρίζουμε εάν θα υπάρξει συμφωνία, η οποία δεν είναι προϋπόθεση για την άτυπη πενταμερή. Αν φτάσουμε σε εκείνο το σημείο. Τί θα συζητήσουμε;
Απ: Το κυπριακό είναι η ουσία και όχι η διάνοιξη και νέων οδοφραγμάτων. Όμως, να συζητηθεί τί; Διότι υπάρχει και ένας σαφής κίνδυνος, πηγαίνοντας να συζητήσουμε και εμμένοντας και επιμένοντας και συζητώντας στο τραπέζι την απαίτηση της άλλης πλευράς για λύση δύο κρατών, είτε θα φύγουμε απορρίπτοντας κακήν κακώς, είτε θα αρχίσουμε να συζητάμε για να βρούμε μέση λύση, που δεν μπορεί να υπάρξει μεταξύ δύο κρατών και της λύσης της Ομοσπονδίας.
Ερ: Το τελευταίο διάστημα ωστόσο ακούγονται διάφορες <ιδέες> μια από τις οποίες είναι και η χαλαρή Ομοσπονδία.
Απ: Η χαλαρή Ομοσπονδία είναι το χρυσό επικάλυμμα αυτού που επιδιώκει η τουρκική πλευρά για χωριστή κυριαρχία και όχι μόνο αυτό, αλλά στο τέλος της ημέρας πάλι θα είναι διχοτόμηση και βεβαίως οδεύουμε για τα δύο κράτη, για να έρθουμε να συζητάμε δήθεν για καλές σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών και το καλύτερο, η Συνομοσπονδία.
Ερ: Μιλήσατε για προετοιμασία. Εξηγείστε μας τι ακριβώς εννοείτε
Aπ: Δεν είναι θέμα μόνο προετοιμασίας. Είναι πολιτική, εθνική βούληση, η οποία ελλείπει. Να το εξηγήσω. Τι κάνει η Ελλάδα; Βρίσκεται σε ένα διάλογο με την Τουρκία, με το κυπριακό στην πραγματικότητα στο ράφι, αντί να επιμείνουν πρωτίστως στο κυπριακό, την ίδια ώρα που ο Ερντογάν αναβάθμισε, εμπέδωσε από το πιο επίσημο βήμα της Γενικής Συνέλευσης των ΗΕ, ακούσατε τι είπε. Είπε για τη Γαλάζια πατρίδα, είπε για τα δύο κράτη ως λύση στην Κύπρο και κάλεσε μάλιστα και τη διεθνή κοινότητα να έρθει να αναγνωρίσει το ψευδοκράτος. Ακούσατε εσείς να χαλάσει το κλίμα του ελληνοτουρκικού διαλόγου; Η έγνοια ήταν να διατηρείται ο ελληνοτουρκικός διάλογος και το κλίμα. Την ίδια ώρα, η Κύπρος παρακολουθεί άβουλη και εξελίσσονται όλα αυτά, εις βάρος μιας προσπάθειας, που ελλείπει. Δηλαδή δεν υπάρχει στρατηγική, δεν υπάρχει σχεδιασμός να απαιτήσουμε κυρώσεις. Να απαιτήσουμε να υπάρξουν πιέσεις προς την Τουρκία. Τι τους θέλουμε τους συμμάχους; Για να είμαστε μόνο υπηρέτες;
Ερ: Αναφέρεστε φυσικά και στις σχέσεις που αναπτύξαμε με τις ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα;
Απ: Αναφέρουμε και στις ΗΠΑ, στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μα δεν έχουν νόημα οι σχέσεις, όταν το βασικό ζήτημα, το υπαρξιακό της Κύπρου, είναι μια σωστή λύση, για να ελευθερώσουμε και να επανενώσουμε τον τόπο μας. Όταν σε αυτά, είναι αντίστροφη η εξέλιξη, τι μας ενδιαφέρουν οι σχέσεις. Μήπως οι σχέσεις μεταξύ των Ευρωπαϊκών κρατών, είναι καλές;
Ερ: Να έρθουμε στο ΔΗΚΟ, όπου διατελέσατε Αναπληρωτής Πρόεδρος. Ποιες είναι οι σχέσεις σας σήμερα;
Απ: Δεν σταμάτησα να προειδοποιώ και να καταντώ και γραφικός και για κάποιους ενοχλητικός, όμως παρέμεινα στο κόμμα μου. Παρέδωσα ένα κόμμα 18% και όχι μόνο έχει διχοτομηθεί-τριχοτομηθεί, έχει φτάσει σε επίπεδα συρρίκνωσης πραγματικής, μονοψήφιου μικρού αριθμού και μίας αξιοπιστίας και ανυποληψίας που ανέβηκε στο ζενίθ. Σίγουρα, εγώ ποτέ μου δεν εγκατέλειψα το κόμμα μου, ούτε αναζήτησα μια νέα στέγη. Δυστυχώς όμως, αυτοί που στεγάζονται τώρα στο ΔΗΚΟ, δεν εκφράζουν ούτε το ΔΗΚΟ ούτε τις αρχές του και δείχνουν να αγνοούν και την ιστορία του. Στην πραγματικότητα, εξευτελίζουν την ιστορία δύο ιστορικών ηγετών, όπως ήταν ο Σπύρος Κυπριανού και ο Τάσος Παπαδόπουλος. Τι σχέση έχουν αυτοί οι δύο ιστορικοί ηγέτες με το σημερινό κατάντημα; Και να σας πω τι εννοώ με το κατάντημα. Έχουν στηρίξει τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, τον υποστηρίζουν και ο κ. Χριστοδουλίδης διακηρύσσει και το φανερώνει καθημερινά, ότι εφαρμόζει την πολιτική του ΔΗΣΥ. Ερωτώ, τι τους ενώνει. Μήπως τα υπουργεία, που πήραν; Αυτό είναι ΔΗΚΟ για να συμμετέχεις ακόμα και να κληθείς; Να κάνω τί;
Ερ: Αυτά τα οποία λέτε, τα έχετε μεταφέρει στο κόμμα;
Απ: Αν υπάρχει ένας άνθρωπος ο οποίος εκδηλώνει με κάθε τρόπο και συνεχώς αυτά τα αισθήματα και αυτές τις θέσεις, είμαι εγώ. Είτε μέσα από συνεντεύξεις, ή και παρεμβάσεις και οφείλω να πω ότι με ακούνε σιωπηλοί, αποσβολωμένοι, πολλοί τολμώ να πω ότι ξεθαρρεύουν και υποστηρίζουν, αλλά είναι εκεί. Οι καρέκλες είναι κολλημένες.
Ερ: Ποια η άποψή σας για τη διακυβέρνηση Χριστοδουλίδη;
Απ: Επελέγη ένας άνθρωπος, με τον οποίο δεν έχω κάτι προσωπικά, μπορώ να πω ότι διάκειμαι φιλικά, αλλά με πολιτικούς όρους, είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος ήταν ο στενότερος συνεργάτης του Νίκου Αναστασιάδη, κατηγορούσε από το πρωί μέχρι το βράδυ, όλα τούτα τα κόμματα που τον στηρίζουν σήμερα και τον εξέλεξαν. Δηλαδή, ένας που είναι υπουργός και δεξί χέρι σε μια κυβέρνηση που κατηγορείς, είναι ακέραιος, άμεμπτος και ο καταλληλότερος; Αυτή είναι γελοιότητα. Και όχι μόνο τούτο. Ερωτώ: Πώς είναι δυνατόν το ΔΗΚΟ και τα άλλα δύο κόμματα που στηρίζουν, να ακούνε ότι εφαρμόζεται η πολιτική του ΔΗΣΥ, να το βλέπουν καθημερινά και να μην τρέχει τίποτα. Θα τρέξει, εάν χάσουν κάποιο υπουργείο;
Ερ: Σας ακούσαμε τις προάλλες να είστε πολύ έντονος στο θέμα του λιμανιού και της μαρίνας Λάρνακας, ένα ζήτημα με το οποίο έχετε ασχοληθεί εδώ και αρκετά χρόνια και ως βουλευτής. Κατά τη διάρκεια της πανδημοτικής συγκέντρωσης την οποία συγκάλεσε ο Δήμαρχος Λάρνακας, κάνατε λόγο για μελέτες που εξαφανίστηκαν και για συμφέροντα.
Απ: Έχω ασχοληθεί όπως και άλλοι συνάδελφοι στο παρελθόν και είναι όγκοι φακέλων στη βουλή που το καταμαρτυρούν και δεν μείναμε στα λόγια και στα γραφόμενα, αλλά τα βγάλαμε έξω. Αγωνιστήκαμε. Φτάσαμε σε ένα σημείο να καταλήξουμε σε ομόφωνες αποφάσεις, που ήταν ορθολογικές και για το συμφέρον και ήταν η μόνη διέξοδος, για να υλοποιηθεί ένα μεγαλεπήβολο έργο, που δεν προσφέρει απλά στη Λάρνακα. Προσφέρει σε ολόκληρη την οικονομία του τόπου, όσο κανένα άλλο έργο. Πώς γίνεται ένα έργο 1,2 δις. να πηγαίνει ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο και οι άλλοι παρατρεχάμενοι βουλευτές στο προεδρικό, να γίνεται κωλοτούμπα και να μην υποψιάζονται; Μα πως είναι δυνατόν την μια ώρα έλεγε έτσι η κυβέρνηση και την άλλη να τα αλλάζει. Αντί να δίνει 1,2 δις, να δίνει 2-3 εκ. Και να γίνεται μια συζήτηση για τον διαχειριστή, αν θα βάλει η κυβέρνηση, ή εμείς. Αυτό χρειάζεται το λιμάνι και η μαρίνα;
Η ενιαία ανάπτυξη, ήταν μια ομόφωνη απόφαση. Πρέπει να πω ότι ήρθε με πρωτοβουλία αρχικά του ΔΗΣΥ και του Αβέρωφ Νεοφύτου, μετά επί υπουργίας του τότε υπουργού Συγκοινωνιών και Έργων Αδάμου Αδαμίδη και βεβαίως υλοποιήθηκε αυτή η θέση, η ομόφωνη της Λάρνακας, επί Χάρη Θράσου. Κάποιοι ενοχλήθηκαν όταν κατά τη διάρκεια της πανδημοτικής που συγκάλεσε ο Δήμαρχος Λάρνακας, ανέφερα τον Αβέρωφ Νεοφύτου, αντί τον Υπουργό. Φανταστείτε, σε ποιο σημείο φτάσαμε. Ήρθε η ώρα, να κάνουν εκείνες τις τελετές, θα έλεγα εικονικές παραστάσεις και έτρεχαν όλοι. Όλα τα κόμματα και χαιρετούσαν τις υπογραφές συμβολαίων. Έδωσαν τελικά σε κάποιο οίκο Εβραϊκών συμφερόντων, δεν επένδυσε ούτε και ένα σεντ, έπαιρνε κάθε χρόνο πολλά εκατομμύρια από τη λειτουργία του λιμανιού και όταν ήρθε η ώρα να αποζημιωθούν από αυτόν τον οίκο, άφησαν και την εγγυητική, να λήξει. Πείτε μου εάν έγινε πουθενά αλλού πιο φανερό, οικονομικό έγκλημα.
Θα πως και αυτό. Όταν ζούσε ο αείμνηστος Ανδρέας Μούσκος, προέκυψε μεταξύ μας μια διαφωνία για τις μαρίνες. Η μαρίνα και για τον ναυτικό τουρισμό, είχε εκθειαστεί ιδιαίτερα από τον μελετητή που είχε καλέσει το κράτος και υιοθετήθηκε και με υπουργική απόφαση. Ήταν η μελέτη του Γάλλου καθηγητή Ροκάν, ο οποίος είπε ότι αυτή η μαρίνα είναι τόσο προνομιακή, έχει τόσα πλεονεκτήματα, που πρέπει το κράτος άμεσα να προχωρήσει και θα είναι μια από τις πιο επικερδείς ανάμεσα στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Αντί τούτο, την εγκατέλειψαν, το εισόδημα τότε ήταν 485 χιλιάδες τον χρόνο και στο τέλος την άφησαν να σβήσει στη φθορά του χρόνου. Τότε, η διαφωνία μου η οποία υπερίσχυσε στο τέλος, ήταν στο νομοθέτημα για τις ιδιωτικοποιήσεις, γιατί αυτός ήταν ο στόχος τότε το 1999, να μην μπορεί να ξεκινήσει καμία μαρίνα, αλλά όλες ταυτόχρονα οι προσφορές, περιλαμβανομένης και της Λάρνακας. Γιατί έβλεπα τι παιχνίδια παίζονταν εις βάρος της Λάρνακας. Όταν αυτοί που ήταν θεματοφύλακες και ανήκουν και στο βιομηχανικό επιμελητήριο, έκαναν τότε τη <Marinaman> έκαναν διάφορα κόλπα και βρίσκονταν μέτοχοι στη μαρίνα της Λεμεσού, πώς αυτοί θα υπερασπίζονταν τα συμφέροντα της πόλης τους;
Ποια είναι η τύχη του λιμανιού και της μαρίνας;
Απ: Το λιμάνι και η μαρίνα, επιμένω ότι υπάρχουν μελέτες, από τους πιο διάσημους μελετητές και είναι διαχρονικές και από τον Ροκάν και από την Επιτροπή Ανάπτυξης και από τις ίδιες τις αναφορές του Άγγελου Δημητρίου. Σήμερα ήρθαν οι «σοφοί» και θέλουν να κάνουν επικαιροποίηση; Επικαιροποίηση γίνεται μόνο στις τράπεζες, για τα στοιχεία μας και όχι για να γίνουν έργα.
