Οι γυναίκες προειδοποιούνταν ότι η εγκυμοσύνη θα μπορούσε να είναι πολύ επικίνδυνη, τόσο για τις ίδιες, όσο και για τα έμβρυά τους. Σήμερα, χάρη στις προόδους στην ιατρική έρευνα και θεραπεία, οι προοπτικές για τις γυναίκες με αυτοάνοσα νοσήματα που θέλουν να γίνουν μητέρες έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Αν και εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις, ο προσεκτικός σχεδιασμός και η σύγχρονη φροντίδα έχουν καταστήσει όλο και πιο εφικτή μια υγιή κύηση, διευκρινίζει η Kristen Demoruelle, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ρευματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, γράφοντας στο The Conversation.
Το «αίνιγμα» των αυτοάνοσων παθήσεων
Τα αυτοάνοσα εμφανίζονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται κατά λάθος στους ιστούς του ίδιου του οργανισμού. Παθήσεις όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορούν να επηρεάσουν πολλαπλά όργανα, από το δέρμα και τους πνεύμονες έως τους νεφρούς. Αυτές οι παθήσεις επηρεάζουν δυσανάλογα τις γυναίκες -ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, για παράδειγμα, είναι 9 φορές πιο συχνός στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες, ενώ η ρευματοειδής αρθρίτιδα «χτυπά» τις γυναίκες 3 φορές πιο συχνά. Δεδομένου ότι πολλές γυναίκες διαγιγνώσκονται στην ηλικία των 20 και 30 ετών -ιδανικό διάστημα για τεκνοποίηση- η εγκυμοσύνη προσθέτει σημαντικές προκλήσεις υγείας.
Ποιους κινδύνους εγκυμονεί η κύηση για τις γυναίκες με αυτοάνοσα;
Μια εγκυμοσύνη σ’ έναν οργανισμό με αυτοάνοση πάθηση ενέχει αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών. Οι γυναίκες με αυτοάνοσα είναι πιο επιρρεπείς σε προεκλαμψία, πρόωρο τοκετό, θνησιγένεια, αποβολή και επιλόχειο κατάθλιψη. Ορισμένα αντισώματα που σχετίζονται με τον συστηματικό ερυθηματώδη λύκο ή το σύνδρομο Sjogren μπορεί να διαπεράσουν τον πλακούντα και να προκαλέσουν σπάνιες, αλλά σοβαρές επιπλοκές, όπως συγγενή καρδιακή ανεπάρκεια. Έρευνες δείχνουν, επίσης, υψηλότερη συχνότητα διαταραχών του φάσματος του αυτισμού σε παιδιά που γεννιούνται από γυναίκες με αυτοάνοσες παθήσεις.
Η δύναμη του έγκαιρου προγραμματισμού και των εξετάσεων
Παρά τους κινδύνους, η προληπτική διαχείριση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τα αποτελέσματα. Οι ρευματολόγοι είναι σήμερα σε θέση να αξιολογήσουν τον ατομικό κίνδυνο, χρησιμοποιώντας εξετάσεις αίματος και δείκτες δραστηριότητας της νόσου. Η εγκυμοσύνη είναι γενικά ασφαλέστερη όταν η αυτοάνοση νόσος βρίσκεται σε ύφεση και όχι κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης. Οι εξετάσεις για αντιπηκτικά του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου και αντισώματα anti-Ro, για παράδειγμα, βοηθούν στον εντοπισμό ατόμων που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο προεκλαμψίας, εμβρυϊκού καρδιακού αποκλεισμού και πρόωρου τοκετού. Τα φάρμακα, όταν χρησιμοποιούνται κατάλληλα, μπορούν να μειώσουν περαιτέρω αυτούς τους κινδύνους.
Κρίσιμη η διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής
Ορισμένες θεραπείες για αυτοάνοσες ασθένειες μπορεί να βλάψουν το αναπτυσσόμενο έμβρυο και πρέπει να αντικατασταθούν πριν από τη σύλληψη με εναλλακτικές θεραπείες, ασφαλείς για την εγκυμοσύνη. Αντίθετα, ορισμένα φάρμακα μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα: Η υδροξυχλωροκίνη μειώνει τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας του εμβρύου, ενώ η χαμηλή δόση ασπιρίνης μειώνει τον κίνδυνο προεκλαμψίας. Η σωστή συνεργασία με έναν ρευματολόγο διασφαλίζει ότι τα φάρμακα υποστηρίζουν τόσο την υγεία της μητέρας, όσο και την ασφάλεια του εμβρύου.
Συνεχής φροντίδα και υποστήριξη μετά τον τοκετό
Ακόμη και με προγραμματισμό, όμως, ενδέχεται να εμφανιστούν εξάρσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά τον τοκετό. Η άμεση θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία τόσο της μητέρας, όσο και του μωρού. Η συνεχής παρακολούθηση και υποστήριξη μετά τον τοκετό βοηθά τις μητέρες να φροντίζουν τα νεογέννητά τους, ενώ παράλληλα διαχειρίζονται τη δική τους υγεία.
Οι γυναίκες με αυτοάνοση νόσο πρέπει να συνεργάζονται στενά με τους γιατρούς τους όταν σχεδιάζουν μια εγκυμοσύνη. Τα βασικά ερωτήματα είναι:
Η νόσος μου είναι υπό έλεγχο, ώστε να προσπαθήσω να μείνω έγκυος τώρα;
Είναι τα φάρμακά μου ασφαλή για την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού;
Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι και τι επιλογές έχω σε περίπτωση επιπλοκών;
Πόσο καιρό πρέπει να περιμένω για να συλλάβω εάν η νόσος μου είναι επί του παρόντος ενεργή και ποια αντισύλληψη είναι κατάλληλη εν τω μεταξύ;
Μια ελπιδοφόρα προοπτική
Σήμερα, οι περισσότερες γυναίκες με αυτοάνοσες ασθένειες μπορούν να προσβλέπουν σε υγιείς εγκυμοσύνες και υγιή μωρά. Οι θεραπείες γονιμότητας, συμπεριλαμβανομένης της εξωσωματικής γονιμοποίησης, είναι συχνά ασφαλείς και προσβάσιμες. Με έγκαιρο προγραμματισμό, προσεκτική παρακολούθηση και συνεργατική φροντίδα, οι αυτοάνοσες ασθένειες δεν χρειάζεται πλέον να συνιστούν εμπόδιο για τη μητρότητα.
ΠΗΓΗ: ygeiamou.gr