Μικροπλαστικά στο πιάτο μας: Η αόρατη απειλή για την υγεία και το περιβάλλον - Πού εντοπίζονται

Δεν μπορείτε να τα δείτε, αλλά είναι εκεί: εκατοντάδες μικροσκοπικά σωματίδια πλαστικού κρύβονται στη μπριζόλα σας. Καθώς ψήνεται σε ένα καυτό τηγάνι, αυτοί οι ανεπιθύμητοι επισκέπτες λιώνουν, εισχωρούν στο κρέας πριν στερεοποιηθούν ξανά καθώς κρυώνει στο πιάτο σας. Και δεν βρίσκονται μόνο στη μπριζόλα. Τα καταναλώνετε συνεχώς, χωρίς να το αντιλαμβάνεστε.

Αυτοί οι εισβολείς στο φαγητό μας είναι τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά, σωματίδια μικρότερα από 5 χιλιοστά ή μεταξύ 1 και 1.000 νανομέτρων αντίστοιχα. Αλλά πώς μπαίνουν στο φαγητό μας; Και, σε έναν κόσμο γεμάτο μικρά κομμάτια πλαστικού, τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε την έκθεση μέσω της διατροφής;

Αν κοιτάξετε προσεκτικά την κουζίνα σας, θα αρχίσετε να αναγνωρίζετε πού εισέρχονται τα μικροπλαστικά στα γεύματά μας: αποκολλώνται από τη σπάτουλα με την οποία μαγειρεύετε πρωινό, διαρρέουν από το πλαστικό μπουκάλι νερού που βάζετε στη σχολική τσάντα του παιδιού σας και επιπλέουν στο φλιτζάνι τσαγιού πάνω στο γραφείο σας. Είναι επίσης θαμμένα βαθιά μέσα στα τρόφιμα που τρώμε, από χάμπουργκερ μέχρι μέλι.

Μόλις αρχίσετε να τα αναζητάτε, τα σημεία έκθεσης στα μικροπλαστικά μπορεί γρήγορα να φανούν συντριπτικά. Αλλά, το σημαντικό είναι ότι είναι επίσης δυνατό να γίνουν αλλαγές για να μειωθεί η ποσότητα μικροπλαστικών που καταναλώνουμε στην κουζίνα μας.

«Υπάρχουν πολλές εύκολες λύσεις στο σπίτι που είναι πραγματικά εύκολο να αντιμετωπιστούν», λέει η Σίλα Σαθγιαναραγιάνα, καθηγήτρια παιδιατρικής και περιβαλλοντικών και επαγγελματικών επιστημών υγείας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και στο Ινστιτούτο Έρευνας Παίδων του Σιάτλ.

«Νιώθω ότι αυτό δίνει στους ανθρώπους ένα αίσθημα ελέγχου στη ζωή τους, και πράγματι έχουμε περισσότερο έλεγχο απ’ όσο νομίζουμε».

Τρόφιμα
Τα μικροπλαστικά είναι διάχυτα σε κρέας, γαλακτοκομικά, αυγά, λαχανικά και δημητριακά. Βρίσκονται μέσα στους κρόκους των αυγών (και στα ασπράδια επίσης).

Μια μελέτη σε 109 χώρες βρήκε ότι η ποσότητα αυτών των πλαστικών που κατανάλωναν οι άνθρωποι το 2018 ήταν πάνω από έξι φορές μεγαλύτερη σε σχέση με το 1990. Τα μικροπλαστικά μπορούν να εισέλθουν στο φαγητό όταν τα φυτά τα απορροφούν από το έδαφος ή όταν τα ζώα τα καταναλώνουν μέσω της τροφής τους.

«Αν καλλιεργείτε σε γη που ήταν προηγουμένως βιομηχανική και το έδαφος είναι μολυσμένο, υπάρχει πιθανότητα τα φυτά να συσσωρεύσουν τους ρύπους», λέει η Σαθγιαναραγιάνα. Μόλις συγκομιστούν οι καλλιέργειες, υπάρχουν πολλές ακόμη ευκαιρίες μόλυνσης κατά την επεξεργασία. «Τα εργοστάσια χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες πλαστικού για να είναι αποτελεσματικά και να έχουν υψηλή παραγωγή».

Για ορισμένα τρόφιμα, είναι δυνατό να απαλλαγούμε από μερικά μικροπλαστικά πριν τα φάμε. Μια μελέτη στην Αυστραλία διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι κατανάλωναν συνήθως 3-4 mg πλαστικού ανά μερίδα σπιτικού ρυζιού και έως 13 mg ανά μερίδα προμαγειρεμένου ρυζιού. Το ξέπλυμα του ρυζιού μείωσε τα μικροπλαστικά κατά 20-40%. Το πλύσιμο κρέατος και ψαριού μπορεί επίσης να τα μειώσει, αλλά όχι να τα εξαλείψει.

Σε άλλα τρόφιμα, όπως το αλάτι, το ξέπλυμα είναι αδύνατο. Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι 36 από τις 39 μάρκες αλατιού περιείχαν μικροπλαστικά, με το θαλασσινό αλάτι να έχει τα υψηλότερα επίπεδα.

Οι ειδικοί προτείνουν την κατανάλωση φρέσκων, μη επεξεργασμένων τροφών και την αποφυγή υπερεπεξεργασμένων προϊόντων, που είναι πιθανότερο να περιέχουν μικροπλαστικά λόγω της εκτεταμένης επαφής τους με πλαστικό στα εργοστάσια.

Νερό
Εμφιαλωμένο ή βρύσης, το νερό είναι μια σημαντική πηγή μικροπλαστικών. Ακόμη και το άνοιγμα ενός πλαστικού καπακιού μπορεί να απελευθερώσει εκατοντάδες σωματίδια. Έρευνες δείχνουν ότι το εμφιαλωμένο περιέχει πολύ περισσότερα μικροπλαστικά απ’ ό,τι νομίζαμε, αλλά και το νερό βρύσης είναι εξίσου επιβαρυμένο σε όλο τον κόσμο.

Η χρήση φίλτρων, ακόμη και απλών φίλτρων άνθρακα, μπορεί να μειώσει έως και 90% τα μικροπλαστικά. Ωστόσο, ακόμη και το τσάι με πλαστικό στη σακούλα του μπορεί να απελευθερώσει δισεκατομμύρια σωματίδια.

Συσκευασίες και σκεύη
Τα τρόφιμα που αποθηκεύονται σε πλαστικό αναπόφευκτα περιέχουν μικροπλαστικά. Το άνοιγμα μιας συσκευασίας μπορεί να παράγει εκατοντάδες σωματίδια. Η ηλικία ενός πλαστικού δοχείου επηρεάζει επίσης την απελευθέρωση. Μελέτες δείχνουν ότι επαναχρησιμοποιούμενα πλαστικά μπολ και σανίδες κοπής απελευθερώνουν γραμμάρια πλαστικού με την πάροδο του χρόνου.

Ακόμη και καινούργια αντικολλητικά σκεύη ή πλαστικά μπλέντερ απελευθερώνουν σημαντικές ποσότητες.

Θέρμανση και μαγείρεμα
Όσο πιο πολύ θερμαίνεται το πλαστικό, τόσο περισσότερα μικροπλαστικά απελευθερώνει. Έρευνα έδειξε ότι πλαστικά δοχεία στο φούρνο μικροκυμάτων μπορούν να απελευθερώσουν εκατομμύρια σωματίδια σε λίγα λεπτά. Το ίδιο συμβαίνει με τα πλαστικά ποτήρια μίας χρήσης που περιέχουν ζεστά ροφήματα.

Ακόμη και τα σφουγγάρια κουζίνας αποτελούν πηγή μικροπλαστικών, απελευθερώνοντας εκατομμύρια σωματίδια καθώς φθείρονται.

Επιπτώσεις στην υγεία
Τα μικροπλαστικά έχουν βρεθεί σε αρτηρίες, εγκέφαλο, αίμα, πλακούντα και όρχεις. Η έρευνα για τις επιπτώσεις τους στον άνθρωπο παραμένει περιορισμένη, με ορισμένους επιστήμονες να υποστηρίζουν ότι ίσως παραμένουν αδρανή, ενώ άλλοι εκφράζουν ανησυχίες για πιθανές παρενέργειες στο μικροβίωμα ή στο ανοσοποιητικό.

Η παραμονή τους στο σώμα και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους αποτελούν ακόμη ανοιχτά ερωτήματα.

Πηγή: newmoney.gr