Η «Άμεση Δημοκρατία» του Φειδία: Ένα πείραμα που δοκιμάζει το πολιτικό σύστημα

Ο νεαρός ευρωβουλευτής, που αναδείχθηκε από τα social media, επιχειρεί τώρα να μετατρέψει τη διαδικτυακή του απήχηση σε πολιτική δύναμη. Όμως το στοίχημα είναι μεγάλο και το χαμόγελο των κομμάτων κρύβει ανησυχία.

Από το YouTube στις κάλπες

Ο Φειδίας Παναγιώτου, έγινε γνωστός μέσα από τις πλατφόρμες YouTube και Tik Tok, χτίζοντας ένα κοινό εκατοντάδων χιλιάδων ακολούθων με μηνύματα «ανεπιτήδευτης ειλικρίνειας». Στις ευρωεκλογές κατέγραψε ένα εντυπωσιακό 20%, κατακτώντας έδρα στο Ευρωκοινοβούλιο και αναγκάζοντας το πολιτικό κατεστημένο να τον πάρει στα σοβαρά.

Η επιτυχία του, ωστόσο, στηρίχθηκε περισσότερο στην απογοήτευση των πολιτών από τα παραδοσιακά κόμματα παρά σε πολιτικό περιεχόμενο. Ο ίδιος το είχε συνοψίσει με τη φράση:

«Αν δεν είσαι ικανοποιημένος με τα πράγματα γύρω σου και θέλεις να αλλάξουν, πρέπει να γίνεις εσύ η αλλαγή.»

Η κόκκινη μύτη και η μεγάλη ανακοίνωση

Η εξαγγελία του κόμματος «Άμεση Δημοκρατία» έγινε με τον Φειδία να εμφανίζεται φορώντας κόκκινη μύτη κλόουν, μια εικόνα που προκάλεσε ποικίλα σχόλια. Άλλοι είδαν συμβολισμό, άλλοι επιπολαιότητα.

Κατά την παρουσίαση, ο Φειδίας δήλωσε:

«Ένας ανεξάρτητος πολιτικός δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα μόνος του. Ήρθε η ώρα να το κάνουμε όλοι μαζί. Το κόμμα θα λέγεται Άμεση Δημοκρατία και οι αποφάσεις θα λαμβάνονται συλλογικά, μέσα από ψηφιακή εφαρμογή.»

Το όραμα είναι σαφές: Πολίτες που συμμετέχουν ενεργά, ψηφίζοντας ηλεκτρονικά για τις αποφάσεις και τα ψηφοδέλτια του κόμματος. Μια ιδέα γοητευτική στη θεωρία, αλλά εξαιρετικά δύσκολη στην πράξη.

Ποιος θα εγγυάται τη διαφάνεια; Πώς θα αποφεύγονται οι χειραγωγήσεις; Και κυρίως, μπορεί να λειτουργήσει μια “ψηφιακή δημοκρατία” μέσα σε ένα θεσμικό πλαίσιο που απαιτεί οργάνωση, λογοδοσία και θεσμικές εγγυήσεις;

Η ανησυχία των κομμάτων

Παρότι δημόσια αρκετοί πολιτικοί αντιμετώπισαν την κίνηση με χιούμορ, στο παρασκήνιο επικρατεί πραγματική ανησυχία. Τα κομματικά επιτελεία γνωρίζουν ότι ο Φειδίας δεν είναι απλώς ένα «viral» φαινόμενο, αλλά εκπροσωπεί μια βαθιά αντιπολιτική διάθεση που έχει ριζώσει στην κοινωνία.

Από τη δημοφιλία στην πολιτική ουσία

Το μεγάλο στοίχημα του Φειδία είναι η μετάβαση από το προσωπικό brand στη θεσμική υπόσταση. Μέχρι στιγμής, πέρα από συνθήματα για «συμμετοχή», «εντιμότητα» και «άμεση δημοκρατία», δεν έχει παρουσιάσει σαφές πρόγραμμα για την οικονομία, την παιδεία ή το Κυπριακό.

Η απήχησή του, οφείλεται περισσότερο στη συναισθηματική ταύτιση των πολιτών με έναν «νέο που μιλά απλά», παρά σε οργανωμένο πολιτικό λόγο. Αυτό όμως μπορεί να αποδειχθεί παγίδα. Η πολιτική απαιτεί συγκεκριμένες θέσεις, όχι μόνο θετική ενέργεια.

Το επικίνδυνο όπλο της αμεσότητας

Η αμεσότητα είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα και ταυτόχρονα το μεγαλύτερο ρίσκο του Φειδία. Η επικοινωνία του με τους νέους, είναι αυθεντική, όμως η πολιτική, δεν συγχωρεί τα λάθη της απειρίας.

Κάθε του δήλωση θα κρίνεται πια όχι ως viral ατάκα, αλλά ως πολιτική θέση. Και κάθε βίντεο δεν θα αξιολογείται ως ψυχαγωγία, αλλά ως στοιχείο πολιτικής ευθύνης. Η μετάβαση αυτή θα δοκιμάσει τα όρια του ίδιου και της ομάδας του.

Η δημιουργία της «Άμεσης Δημοκρατίας» είναι, χωρίς αμφιβολία, μια ένδειξη αλλαγής εποχής. Δείχνει ότι το κοινό, ιδίως οι νέοι, διψούν για συμμετοχή και διαφορετική γλώσσα πολιτικής.

Όμως άλλο πράγμα η επικοινωνιακή επανάσταση και άλλο η θεσμική επάρκεια.

Αν ο Φειδίας Παναγιώτου παραμείνει εγκλωβισμένος στο ρόλο του «αντισυστημικού influencer», η προσπάθειά του θα ξεφουσκώσει τόσο γρήγορα όσο ανέβηκε.

Αν αντίθετα, κατορθώσει να αποκτήσει ουσία, δομή και πραγματικές θέσεις, τότε ίσως να μιλάμε για τον πρώτο εκπρόσωπο μιας νέας πολιτικής γενιάς που γεννήθηκε όχι στα κομματικά γραφεία, αλλά στα κινητά τηλέφωνα.

Προς το παρόν, το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Φειδίας αναγκάζει τα κόμματα να δουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη, και αυτή από μόνη της, είναι μια πολιτική πράξη.