Οι κινήσεις αυτές πραγματοποιούνται την ίδια ώρα που η Τουρκία επαναφέρει στο προσκήνιο τακτικές στρατιωτικών προκλήσεων, επιχειρώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα και να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της θέση, πριν από οποιαδήποτε διαδικασία επανέναρξης συνομιλιών.
Η αναμενόμενη συνάντηση Χριστοδουλίδη – Ερχουρμάν
Όπως ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τα Ηνωμένα Έθνη θα προβούν εντός της ημέρας σε επίσημη ανακοίνωση για την πραγματοποίηση της πρώτης συνάντησης των δύο ηγετών. Η συνάντηση αυτή χαρακτηρίζεται από τη Λευκωσία ως καθοριστικής σημασίας, όχι μόνο για λόγους συμβολισμού αλλά και επί της ουσίας, καθώς αναμένεται να αποτυπωθούν οι πραγματικές προθέσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς και της Άγκυρας σε σχέση με την επανέναρξη των συνομιλιών.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, παρά το γεγονός ότι άκουσε «πολύ προσεκτικά» τις πρόσφατες δηλώσεις τόσο του νέου κατοχικού ηγέτη όσο και του Τούρκου Προέδρου κατά την τελευταία τους συνάντηση στην Τουρκία, απέφυγε οποιοδήποτε δημόσιο σχόλιο. Τόνισε ότι το Κυπριακό είναι μια εξαιρετικά σοβαρή υπόθεση, «η πιο σημαντική για την πατρίδα μας», και ως εκ τούτου δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με δημόσιες αντιπαραθέσεις.
Το μήνυμα είναι σαφές: Η Λευκωσία επιδιώκει να προσέλθει στη συνάντηση με απόλυτη σοβαρότητα, γνωρίζοντας ότι η έκβαση των πρώτων επαφών θα καθορίσει εάν υπάρχει έδαφος για ουσιαστική επανέναρξη της διαδικασίας από το σημείο όπου σταμάτησε το καλοκαίρι του 2017. Ο Πρόεδρος παραδέχθηκε ότι «θα ξεκαθαρίσουν αρκετά», αφήνοντας να εννοηθεί ότι αναμένει από την άλλη πλευρά να τοποθετηθεί με σαφήνεια σχετικά με το συμφωνημένο πλαίσιο λύσης.
Οι νέες τουρκικές προκλήσεις στον κυπριακό εναέριο χώρο
Ωστόσο, το κλίμα πριν από τις συνομιλίες σκιάζεται από ένα ακόμη επεισόδιο τουρκικής προκλητικότητας. Τέσσερα F-16 της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας παραβίασαν τον κυπριακό εναέριο χώρο, εισερχόμενα παράνομα από την περιοχή Αμμοχώστου. Δύο από αυτά πέταξαν μάλιστα σε χαμηλό ύψος πάνω από τη νεκρή ζώνη, στην περιοχή Βορείου Πόλου – Καϊμακλίου, προκαλώντας έντονη ανησυχία.
Το περιστατικό καταγράφηκε από τα συστήματα αεράμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ η Εθνική Φρουρά και το Υπουργείο Άμυνας προχώρησαν άμεσα σε διαβήματα προς τα Ηνωμένα Έθνη και τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς. Παράλληλα, την ίδια μέρα το τουρκικό υπουργείο Άμυνας δημοσίευσε φωτογραφία Τούρκου πιλότου που χαιρετά στρατιωτικά με φόντο τη σημαία του ψευδοκράτους στον Πενταδάκτυλο, συνοδεύοντάς την, με προκλητικό μήνυμα.
Πρόκειται για κινήσεις που εντάσσονται σε μια πάγια τουρκική τακτική: Σε περιόδους όπου διαφαίνεται πιθανότητα διπλωματικής κινητοποίησης, η Άγκυρα επιλέγει να υπενθυμίζει την παρουσία της μέσω στρατιωτικών ενεργειών, επιδιώκοντας να δημιουργήσει κλίμα πίεσης και να στείλει μηνύματα ισχύος προς την ελληνοκυπριακή πλευρά.
Η επίσκεψη Κόμπου στην Ουάσιγκτον – Κλειδί για τις επόμενες κινήσεις της Λευκωσίας
Με αυτά τα δεδομένα, ιδιαίτερη βαρύτητα αποκτά η επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών Κωνσταντίνου Κόμπου στις ΗΠΑ, όπου σήμερα, θα έχει συνάντηση με τον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Η συγκυρία θεωρείται κρίσιμη, τόσο λόγω της κινητικότητας γύρω από το Κυπριακό όσο και εξαιτίας των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή και της αυξανόμενης σημασίας που αποδίδει η Ουάσιγκτον στην ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου.
Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, στο επίκεντρο των συνομιλιών θα βρεθούν οι διμερείς σχέσεις, η ενδεχόμενη επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, η επικείμενη Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, αλλά και ο ρόλος της Κύπρου στα περιφερειακά σχήματα ασφάλειας, όπως το 3+1 (Κύπρος – Ελλάδα – Ισραήλ + ΗΠΑ). Το τελευταίο αποτελεί στρατηγικό πυλώνα για την Ουάσιγκτον, η οποία επιδιώκει σταθερότητα στην περιοχή και αξιόπιστους εταίρους σε θέματα ενέργειας και ασφάλειας.
Η διπλωματική αυτή επαφή αναμένεται να ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ιδίως σε μια περίοδο όπου η τουρκική πλευρά επιχειρεί να διαμορφώσει δυσμενές κλίμα μέσω προκλήσεων. Η Ουάσιγκτον έχει τη δυνατότητα να ασκήσει επιρροή στην Άγκυρα, εφόσον το επιλέξει, και η Λευκωσία φαίνεται αποφασισμένη να αξιοποιήσει το παράθυρο ευκαιρίας που δημιουργείται.
Η επόμενη μέρα
Οι επόμενες ημέρες αναμένεται να είναι καθοριστικές. Η προσεχής συνάντηση των δύο ηγετών θα δείξει αν υπάρχει περιθώριο επιστροφής στις συνομιλίες υπό το συμφωνημένο πλαίσιο του ΟΗΕ, ενώ η διπλωματική στήριξη των ΗΠΑ θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος εντός του οποίου θα κινηθεί η κυπριακή πλευρά.
Σε κάθε περίπτωση, η Λευκωσία καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στη σταθερή προσήλωση στη διαδικασία επίλυσης και την ανάγκη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την αναζωπύρωση της τουρκικής προκλητικότητας. Το αν η παρούσα κινητικότητα θα μεταφραστεί σε πραγματική πρόοδο ή θα αποτελέσει ακόμη έναν κύκλο άκαρπων διεργασιών, θα φανεί σύντομα.
