Η επαφή, παρότι επίσημα «αρχική», αποτελεί στην πράξη καθοριστικό τεστ προθέσεων, με τη Λευκωσία να αναζητά ξεκάθαρες δεσμεύσεις από τον Ερχουρμάν για την επανεκκίνηση της διαδικασίας επίλυσης εκεί ακριβώς όπου τερματίστηκε το 2017, στο Κραν Μοντανά.
Τι θα ζητήσει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ήδη αποκαλύψει δημοσίως τις προσδοκίες και τους στόχους του. Σε δηλώσεις του το βράδυ της Δευτέρας στη Χλώρακα, όπου παρέστη στα εγκαίνια του Μουσείου Ελευθερίας, υπογράμμισε ότι μεταβαίνει στη συνάντηση «με μοναδικό στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που διακόπηκαν».
«Δεν είναι συνάντηση κοινωνικού χαρακτήρα, έστω και αν είναι η πρώτη μας συνάντηση», δήλωσε με σαφήνεια, προσθέτοντας πως «ευελπιστώ να υπάρξουν συγκεκριμένα θετικά αποτελέσματα προς την κατεύθυνση επανέναρξης των συνομιλιών από εκεί που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά».
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επεσήμανε επίσης ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι «απολύτως πανέτοιμη». Όπως είπε, προσδοκά «ανταπόκριση από την άλλη πλευρά», ώστε «να ξεκινήσει άμεσα η μεγάλη προσπάθεια» υπό το πλαίσιο που έχει καθορίσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ.
Με βάση αυτές τις δηλώσεις, κυβερνητικές πηγές περιγράφουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα ζητούμενα της Λευκωσίας:
- Ξεκάθαρη επαναβεβαίωση του συμφωνημένου πλαισίου λύσης- της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και των συγκλίσεων μέχρι το Κραν Μοντανά.
- Διευκρινίσεις για το τι εννοεί ο Έρχουρμάν με τον όρο “πολιτική ισότητα”, ώστε να αποφευχθούν παρερμηνείες περί κυριαρχικής ισότητας.
- Διασφάλιση ότι δεν τίθενται στο τραπέζι ιδέες δύο κρατών, όπως προωθούνται από την Άγκυρα.
- Απόρριψη εκβιαστικών χρονοδιαγραμμάτων, τα οποία η Λευκωσία θεωρεί αντιπαραγωγικά.
- Κλείδωμα πρακτικών συγκλίσεων, που θα επιτρέψουν στους διαπραγματευτές να αρχίσουν αμέσως τεχνικές συζητήσεις.
Η στάση Έρχουρμάν και τα πρώτα μηνύματα
Ο Τουφάν Έρχουρμάν παρουσιάζεται διατεθειμένος να δώσει διαφορετικό τόνο από τον προκάτοχό του. Μετά τη σύγκληση του «συμβουλίου πολιτικών κομμάτων» στα κατεχόμενα, δήλωσε ότι προσδοκά η συνάντηση να δημιουργήσει «ατμόσφαιρα λύσης» στο νησί, ενώ τόνισε ότι «η πραγματική δεξιότητα είναι η ικανότητα να κινούμαστε μαζί».
Ο κατοχικός ηγέτης μίλησε για ανάγκη «ειλικρινών επαφών», συχνών συναντήσεων και μικρών πρακτικών βημάτων που θα διευκολύνουν την καθημερινότητα και θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη. Ωστόσο, προς το παρόν δεν έχει αποσαφηνίσει τη θέση του ως προς το βασικό ερώτημα: δέχεται ή όχι την ομοσπονδιακή βάση λύσης;
Αυτό ακριβώς είναι το σημείο που επιδιώκει να κλειδώσει ο Χριστοδουλίδης.
Η ανακοίνωση Φιντάν και ο παράγοντας Άγκυρα
Η συνάντηση διεξάγεται υπό τη σκιά της επίσημης τουρκικής γραμμής. Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, επανέλαβε πρόσφατα ότι η «πιο ρεαλιστική λύση» είναι «η συνύπαρξη δύο κρατών στο νησί». Η δήλωση, αν και όχι νέα, υπενθυμίζει τα περιορισμένα περιθώρια αυτονομίας που πιθανόν να έχει ο Έρχουρμάν.
Παρά ταύτα, διπλωματικές πηγές εκτιμούν πως η Άγκυρα, ενόψει ευρύτερων ανοιγμάτων προς τη Δύση, ίσως να επιτρέψει πιο ευέλικτες κινήσεις, εφόσον δεν θίγεται ο στρατηγικός της πυρήνας.
Η παρέμβαση Μητσοτάκη: Στήριξη και προειδοποίηση
Το ενδιαφέρον της Αθήνας για τις εξελίξεις είναι έντονο. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξή του στην ΕΡΤnews, εξέφρασε τις προσδοκίες του από την πρώτη συνάντηση Χριστοδουλίδη–Έρχουρμάν, αλλά και την έντονη ανησυχία του για τις συνεχιζόμενες αναφορές σε λύση δύο κρατών.
«Ανησυχώ πολύ… διότι βλέπουμε ακόμη δηλώσεις υπέρ της λύσης των δύο κρατών, η οποία απορρίπτεται εξ ορισμού όχι μόνο από εμάς, αλλά και από όλη τη διεθνή κοινότητα», σημείωσε. Παράλληλα, χαιρέτισε την αποκλιμάκωση στην ελληνοτουρκική ένταση, χωρίς όμως να την συνδέσει με εφησυχασμό στο Κυπριακό.
Η συνάντηση της Πέμπτης ως βαρόμετρο
Η συνάντηση Χριστοδουλίδη–Έρχουρμάν αποτελεί το πρώτο κρίσιμο τεστ για το εάν μπορεί να δημιουργηθεί πραγματικό μομέντουμ πριν την κάθοδο της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρίας Άνχελα Ολγκίν.
Ανοιχτό, ειλικρινές και χωρίς προσχηματισμένες θεατρικότητες, το ραντεβού της Πέμπτης αναμένεται να δείξει:
- Εάν υπάρχει πολιτική βούληση στην τουρκοκυπριακή πλευρά,
- Εάν μπορεί να υπάρξει συμφωνία στη βάση της ομοσπονδίας,
- Εάν το Κυπριακό μπορεί να επανέλθει σε τροχιά ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.
Αν ο Έρχουρμάν δώσει τις απαντήσεις που αναμένει η Λευκωσία, το κλίμα μπορεί να αλλάξει. Αν όχι, η διαδικασία κινδυνεύει να παραμείνει σε αδιέξοδο, παρά τις αλλαγές προσώπων και τα καλέσματα για «ατμόσφαιρα λύσης».
