Η Φιλίππα Καρσερά Χριστοδουλίδη μιλάει αποκλειστικά στο ThemaOnline, απαντά με ειλικρίνεια σε ερωτήσεις για τη ζωή της τόσο ως σύζυγος του υποψηφίου για την Προεδρία της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη, όσο και ως εργαζόμενη μητέρα τις προκλήσεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει.
Συνέντευξη στην ΈΛΕΝΑ ΤΣΙΑΚΟΥΠΗ
Γνωριστήκαμε σε μια συνάντηση για γυναίκες σε προεκλογική εκδήλωση του συζύγου της. Τα λόγια της απλά, κατανοητά και εύστοχα καθώς μοιραζόταν κομμάτια από την ζωή της ως εργαζόμενη μητέρα. Είναι από τους ανθρώπους που με ένα βλέμμα και μια λέξη θα σε κάνει να αισθανθείς όμορφα. Δίνει προσοχή σε κάθε σου κουβέντα και είναι καλός ακροατής.
Η απλότητα και η απίστευτη ειλικρίνεια της Φιλίππα Καρσερά, αμέσως φαίνονται τόσο στο λόγο της όσο και στο πρόσωπο της. Όσοι την γνωρίζουν μιλάνε για έναν ανθρωπο που της αρέσει να συζητά και εμπνέει σεβασμό.
Μεταξύ άλλων στη συνέντευξη, η σύζυγος του Νίκου Χριστοδουλίδη, αποκαλύπτει την διάκριση που βίωσε ως γυναίκα στον εργασιακό της χώρο και πως διαχειρίστηκε τη μητρότητα στις δύσκολες στιγμές.
Οι προκλήσεις, η διπλωματία και οι δυσκολίες
Όσοι σας γνωρίζουν αναφέρουν ότι είστε κοινωνική, ανοιχτό βιβλίο και υπερβολικά ειλικρινής. Αυτό σημαίνει ότι εμπιστεύεστε και εύκολα ανθρώπους;
Σίγουρα δεν είμαι καχύποπτη με τους ανθρώπους. Τους πιστώνω, καταρχάς, είτε στη δουλειά είτε στο κοινωνικό μου περιβάλλον με καλή πρόθεση. Εστιάζω στα θετικά του καθενός. Και είμαι εκ φύσεως ειλικρινής στις σχέσεις μου. Αυτό δεν σημαίνει ότι εμπιστεύομαι εύκολα. Η εμπιστοσύνη κερδίζεται…
Τι είναι αυτό που οδήγησε ένα 22χρονο κορίτσι να θέλει να ασχοληθεί με την διπλωματία ;
Η αγάπη που μου εμφύσησαν οι γονείς μου για την Κύπρο. Και η πεποίθηση ότι όλοι μας μπορούμε να κάνουμε κάτι, μικρό ή μεγάλο, για τον τόπο μας. Επίσης, ο πόθος της επιστροφής του παππού μου του Χρίστου και της γιαγιάς της Άννας. Η αγάπη τους για το Βαρώσι και η αγωνία του «πότε θα πάμε σπίτι μας». Βεβαίως, μικρή, δεν μπορούσα να προσδιορίσω πώς ακριβώς θα το πετύχαινα αυτό, πώς θα βοηθούσα την Κύπρο. Και δεν είχα και ποτέ συναντήσει στη ζωή μου διπλωμάτη. Στα 22 μου έμαθα ότι είχε κενές θέσεις για 10 νέους ακολούθους και απλώς δοκίμασα την τύχη μου.
Συχνά ο κόσμος αναρωτιέται εάν ο ρόλος ενός διπλωμάτη είναι ο ίδιος με ενός πολιτικού.
Όχι. Δεν είναι ο ίδιος. Παρόλο που κάποιες φορές μπορεί και να συμπίπτει διότι πολλές φορές, αντικαθιστώντας όταν προκύψει ανάγκη τους αξιωματούχους μας, εκπροσωπούμε την Κύπρο σε ξένες χώρες και διεθνή σώματα. Το επάγγελμα του διπλωμάτη είναι οιονεί πολιτικό. Εκπροσωπείς τη χώρα σου στο εξωτερικό ή σε διεθνείς οργανισμούς, με κύρια αποστολή την προώθηση των συμφερόντων του τόπου σου, την προάσπιση των δικαιωμάτων του λαού του, τη δημιουργία και ενίσχυση σχέσεων με τρίτες χώρες ώστε να ενδυναμωθεί το δικό σου κράτος. Για να το πετύχουμε αυτό, εργαζόμαστε υπό την καθοδήγηση των πολιτικών μας προϊσταμένων, των αξιωματούχων του κράτους μας βάσει των πολιτικών που αυτοί χαράζουν. Επικεντρωνόμαστε όμως στο εθνικό συμφέρον ανεξαρτήτως του ποιος είναι ο πολιτικός μας προϊστάμενος.
Τι προκλήσεις κληθήκατε να αντιμετωπίσετε ως διπλωμάτης όλα αυτά τα χρόνια;
Πρόκειται για ένα επάγγελμα που σε φέρνει αντιμέτωπο με πολλαπλές και διαφορετικών ειδών προκλήσεις. Σε προσωπικό, οικογενειακό, κοινωνικό, επαγγελματικό επίπεδο. Οι συχνές μετακινήσεις, η εναλλαγή καθηκόντων, το ανταγωνιστικό περιβάλλον, οι δυσκολίες για να προωθήσεις τα συμφέροντα μιας μικρής χώρας, και οι διαφορετικοί πολιτικοί προϊστάμενοι, όλα αυτά σε δυναμώνουν πολύ ως άτομο και ως επαγγελματία εφόσον είναι απίστευτες οι γνώσεις και οι εμπειρίες που συσσωρεύεις. Από την άλλη μπορεί να σε λυγίσουν, ειδικά οι προκλήσεις που σχετίζονται με τις πολλές μετακινήσεις και την προσαρμογή των παιδιών και της οικογένειας σου.
Ως γυναίκα διπλωμάτης αντιμετώπισα πολλές δυσκολίες, όπως και άλλες συνάδελφοι μου. Εστιάζω, λόγω προσωπικής εμπειρίας, στις διακρίσεις που συνήθως γίνονται, εις βάρος, πολλές φορές και από συνήθεια ή ανοχή, των γυναικών με μικρά παιδιά στις οποίες, δυστυχώς, καμία στήριξη δεν υπάρχει θεσμοθετημένα και ως μέρος παροχής κάποιων διευκολύνσεων. Οι μαμάδες αντικειμενικά μένουν πίσω στην καριέρα τους ή χρειάζεται να καταβάλουν πολύ μεγαλύτερο κόπο για να αποδείξουν ότι οι πολλαπλοί ρόλοι που τους επιβάλλει η κοινωνία δεν τους εμποδίζουν από το να επιτελούν με τρόπο άριστο τα καθήκοντα τους. Μεταξύ των ηλικιών 25-45 η γυναίκα χρειάζεται να έχει στήριξη στην εργασία της και διευκολύνσεις για το μεγάλωμα των παιδιών για να μπορέσει ομαλά να συνεχίσει και η ίδια την ζωή της, προσωπική και επαγγελματική.
«Έχω βιώσει αδικία, απογοήτευση, διακρίσεις και υπήρξα παράπλευρη απώλεια»
Έχετε βιώσει διάκριση στην εργασία λόγω φύλου; Αν ναι πως το αντιμετωπίσατε και τι είναι αυτό που συμβουλεύετε τις κόρες σας.
Βεβαίως έχω βιώσει, και λόγω φύλου και λόγω της ιδιότητας μου ως συζύγου και ειδικότερα ως συζύγου του Νίκου Χριστοδουλίδη. Σημειώστε ότι στη διπλωματική υπηρεσία μπήκα πριν κλείσω τα 23, σε ένα αντροκρατούμενο τότε περιβάλλον με πολλή ανταγωνισμό.
Θεωρώ ότι τις μεγαλύτερες δυσμενείς διακρίσεις τις αντιμετωπίζουν οι γυναίκες μαμάδες και σύζυγοι.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ όταν το 2011 η κεντρική υπηρεσία αποφάσισε να μετακινηθώ στις Βρυξέλλες για να είμαι ένα από τα άτομα που θα ενίσχυαν την αντιπροσωπεία κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, και μάλιστα σε ένα από τα πιο απαιτητικά πόστα, την αντίδραση ενός από τους σημαντικότερους τότε αξιωματούχους-πρωταγωνιστές, όταν του το ανακοίνωσα με πολλή χαρά, που ήταν η εξής: «Μπράβο, αλλά δεν θα είναι εύκολο για μια γυναίκα με τρία μικρά παιδιά». Το τελευταίο πράγμα που περιμένεις να ακούσεις. Μια μάνα μικρών παιδιών ξέρει τι είναι εύκολο και τι όχι και πόσο μεγάλος αγώνας χρειάζεται να ξενυχτάς με το παιδί το βράδυ και το πρωί να είσαι στη δουλειά ετοιμοπόλεμη. Αυτές οι συμπεριφορές εύχομαι ότι πολύ σύντομα θα εκλείψουν. Επιπλέον, προσωπικά υπήρξα αρκετές φορές η «παράπλευρη απώλεια». Κάθε φορά που ο σύζυγος μου αποκτούσε μια θέση ανώτερη αυτοί, οι πολύ λίγοι έστω, που δεν χαίρονταν με την συγκεκριμένη εξέλιξη, για τους δικούς τους προσωπικούς λόγους, θεωρούσαν εμένα τον εύκολο στόχο. Και άλλα πολλά βεβαίως από τα οποία μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας μαθαίνεις.
Είμαι ευγνώμων για όσα μου έδωσε η υπηρεσία μου 23 χρόνια. Τα δύσκολα με δυνάμωσαν και μου έδωσαν την αυτοπεποίθηση για να αντιμετωπίσω κάθε πρόκληση που συναντώ. Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Στις κόρες μου λέω να προσπαθούν, να μελετούν, να είναι εργατικές και να έχουν το θάρρος της γνώμης τους. Να αξιολογούν τους άλλους βάσει του τι ακριβώς είναι οι ίδιοι ως χαρακτήρες, να τους σέβονται και να απαιτούν να τυγχάνουν και οι ίδιες αυτού του σεβασμού και της αντιμετώπισης. Κάθε μέρα μπορούν να κατακτήσουν μια μικρή κορυφή, και αν κάποιοι σταθούν εμπόδιο, που θα πάει, θα κουραστούν και θα παραμερίσουν αν έχουμε υπομονή και επιμονή και παίζουμε δίκαια και έντιμα.
Από την ημέρα που ο σύζυγος σας ανακοίνωσε την υποψηφιότητα του, η ζωή του μπήκε στο μικροσκόπιο. Υπήρξε κάποια στιγμή που νιώσατε αδικία ή θυμό;
Αδικία, απογοήτευση. Ανάμεικτα συναισθήματα. Παρόλα αυτά, κάθε εμπόδιο για καλό. Μαθαίνουμε, ωριμάζουμε, προχωράμε. Εύχομαι και ελπίζω μια μέρα, και μάλιστα σύντομα, όλοι μας να αξιολογούμαστε μόνο για το ήθος και τη δουλειά μας, την αξία μας, και όχι για το φύλο ή την ιδιότητα μας.
Πως αντιμετωπίζετε την αδικία;
Σπούδασα πρόσφατα Νομικά. Ως δεύτερο πτυχίο. Μεγάλο σχολείο για μένα, νιώθω ότι συμπλήρωσε το εκ φύσεως γνώρισμα του χαρακτήρα μου να απορρίπτω οτιδήποτε άδικο, συμπεριλαμβανομένης της ίσης μεταχείρισης των ανίσων. Υπάρχει μια φράση από κάποιο ψαλμό την οποία επαναλάμβανε συχνά ο πατέρας μου: «Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γης…». Από τη μία μας δείχνει την σπουδαιότητα του να είμαστε δίκαιοι και από την άλλη την προσωρινότητα μας σε αυτή τη ζωή.
Επομένως όταν αδικούμαστε πρέπει να αντιδρούμε και να προασπιζόμαστε με κάθε νόμιμο τρόπο τα δικαιώματα μας. Να μην σιωπούμε. Και ούτε να ανεχόμαστε όταν βλέπουμε να αδικούνται άλλοι.
«Θα φροντίσουμε να μην διαταραχθεί η καθημερινότητα των παιδιών»
Σας προβληματίζει ότι σε περίπτωση εκλογής του κ.Χριστοδουλίδη, πλέον όλη σας η ζωή θα εκτίθεται ακόμα περισσότερο και κάθε σας κίνηση ως οικογένεια μπορεί να κρίνεται;
Είναι κάτι με το οποίο θα πρέπει να συμβιβαστούμε. Αναγκαίο κακό. Όμως επειδή είμαστε άνθρωποι του μέτρου γενικώς, σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας, δεν θεωρώ ότι θα μας επηρεάσει τόσο πολύ. Άλλωστε όταν θέλεις υπάρχουν τρόποι να διαφυλάξεις την ιδιωτικότητα σου ειδικά την προσωπική σου ζωή και της οικογένειας σου. Και την ίδια ώρα δεν χρειάζεται να αλλάξεις τις καθημερινές σου συνήθειες. Προσαρμογή είναι που χρειάζεται και καλή διάθεση.
Τα παιδιά σας έχουν προετοιμαστεί, σε περίπτωση εκλογής του Νίκου Χριστοδουλίδη, για τις αλλαγές που θα υπάρξουν στη ζωή σας;
Εκτιμώ ότι τα παιδιά λόγω της διπλωματίας εξοικειώθηκαν από νωρίς με τον χώρο της πολιτικής και των αξιωματούχων, και εδώ και στο εξωτερικό, γνωρίζουν ότι σε προσωπικό επίπεδο δεν αλλάζει κάτι αλλά και ότι πρέπει να είμαστε σωστοί κι άξιοι εκπρόσωποι της χώρας μας κάθε στιγμή. Επιπλέον λόγω των δέκα χρόνων που είναι τώρα ο Νίκος στην πολιτική, έχοντας αναλάβει διαφορετικά πόστα και αξιώματα, θεωρώ ότι είναι προετοιμασμένα τα παιδιά και περνάνε σχετικά ομαλά αυτή τη μετάβαση.
Δεν είναι κάτι εντελώς ξένο, και εμείς φροντίζουμε από τη μία να μη διαταραχθεί η καθημερινότητα τους και από την άλλη να παραμείνουμε όλοι προσγειωμένοι διότι στο τέλος της ημέρας είναι και αυτό ένα λειτούργημα, ένα αξίωμα από το οποίο ο Νίκος θα προσπαθήσει να βοηθήσει τον τόπο του και θα έχει μια συγκεκριμένη διάρκεια όλο αυτό. Είναι σημαντική η επίγνωση της προσωρινότητας για να παραμένουν τα πόδια καλά γειωμένα στο έδαφος και εμείς προσηλωμένοι στους στόχους μας.
Θεωρείτε ότι ένας πολιτικός και το στενό του οικογενειακό περιβάλλον έχει δικαίωμα στην προσωπική ζωή; Όπως για παράδειγμα στη διασκέδαση κτλ. Καθώς στο εξωτερικό έχουμε δει να έχει επικριθεί από μερίδα κόσμου η πρωθυπουργός της Φιλανδίας Σάνα Μάριν, επειδή διασκέδαζε χορεύοντας έντονα σε πάρτι. Θεωρείτε ότι ένας πολιτικός πρέπει να είναι αληθινός και ειλικρινής σε όλες του τις «εκδοχές ζωής» ή πρέπει να είναι «σοβαροφανής» ή θα πρέπει να δημιουργηθεί μια κουλτούρα στον κόσμο να ξεχωρίζει τον «πολιτικό» από την προσωπική του ζωή ;
Το δικαίωμα στην προσωπική ζωή το έχουν όλοι και αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Όπως όμως και όταν είσαι ο πρέσβης της χώρας σου σε ένα τρίτο κράτος, είσαι η βιτρίνα της χώρας σου άρα οφείλεις να προσέχεις διπλά για ό,τι κάνεις, αυτό πρέπει να συμβαίνει και με όλους τους αξιωματούχους και στο βαθμό που γίνεται, όταν μιλάμε για τον πρόεδρο ή την πρωθυπουργό, και την οικογένεια. Βεβαίως και έχουμε όλοι δικαίωμα στη διασκέδαση όμως όλα με μέτρο, ο κόσμος αναμένει πολλά από έναν πρόεδρο, προσήλωση, σοβαρότητα, αφοσίωση. Είναι κάτι που στοιχίζει ως προς την ιδιωτική ζωή των πολιτικών όμως το γνωρίζουν εκ των προτέρων άρα οφείλουν να είναι και προσεκτικοί και προετοιμασμένοι.
«Η δουλειά της συντρόφου ενός πολιτικού είναι να στηρίζει»
Μόλις 22 χρονών ξεκινήσατε ως διπλωμάτης. Είστε πλέον ζυμωμένη στο χώρο των διαπραγματεύσεων και «πολιτικών» . Δίνετε συμβουλές στον σύζυγο σας ;
Δεν δίνω συμβουλές διότι ο Νίκος, έχοντας πολύ περισσότερα ακαδημαϊκά προσόντα από μένα αλλά και την εμπειρία του ΥΠΕΞ δεν χρειάζεται τις συμβουλές μου. Θα με ρωτήσει μόνο για κάτι πολύ συγκεκριμένο αν γνωρίζει ότι σε αυτό το αντικείμενο έχω εργαστεί και το γνωρίζω καλά ή έχω ειδική γνώση. Η δουλειά της συντρόφου ενός πολιτικού είναι να στηρίζει, να συμβάλει στο να διατηρείται η ψυχραιμία σε μια κρίση, να αντιλαμβάνεται πώς ακριβώς ο δικός της ρόλος θα υποβοηθούσε το έργο του πολιτικού / άντρα της. Να αποτελεί τη φωνή της κοινής γνώμης και της λογικής. Σίγουρα θα μεταφέρω στον Νίκο τα κακώς έχοντα που συναντώ ως εργαζόμενη και μητέρα στην καθημερινότητα μου για να έχει γνώση και να μπορέσουν όλα αυτά να διορθωθούν. Μέχρι εκεί όμως. Ο Νίκος έχει άξιους συνεργάτες και ηγείται μιας δυνατής ομάδας.
Ως διπλωμάτης που έχει γνωρίσει και άλλες κουλτούρες και τρόπο σκέψης , θα έλεγε κανείς ότι σοφά θα μπορούσατε να απαντήσετε στο ερώτημα «Τι είναι αυτό που πιστεύετε ότι λείπει στην Κυπριακή πολιτική και το έχει ενισχυμένο ως ικανότητα ο Νίκος Χριστοδουλίδης»
Ο Νίκος έχει το προφίλ του σύγχρονου Ευρωπαίου ηγέτη. Αυτός που μπορεί να συνενώσει, να συνθέσει, να εργασθεί μεθοδικά βάσει προγράμματος και υψηλής τεχνοκρατικής γνώσης και να επιφέρει αλλαγές σε όλους τους τομείς της πολιτικής που επηρεάζουν την καθημερινότητα μας. Ηλικιακά αλλά και λόγω μόρφωσης και πρότερης πείρας, εμπνέει τους νεότερους και τους πιο ικανούς, μπορεί να ηγηθεί ομάδας, γνωρίζει καλά πώς εργάζεται η γραφειοκρατία της ΕΕ που καθορίζει το 80% και πάνω των νομοθετημάτων μας, έχει πλέον προσωπικές διασυνδέσεις με δεκάδες ξένους αξιωματούχους και την κυπριακή και ελληνική διασπορά. Έχει την ειλικρινή πολιτική βούληση να διακυβερνήσει την Κύπρο για ένα καλύτερο μέλλον, δεν έχει βαρίδια και εξαρτήσεις ούτε προσωπική ατζέντα. Είναι εργατικός, με ήθος, και αποφασιστικότητα. Θα κυβερνήσει για τους πολλούς και όχι για τους λίγους χωρίς κομματικές παρωπίδες. Θα κυβερνήσει με διαφάνεια, λογοδοσία και αξιοκρατία. Αυτό επιζητούμε όλοι. Το θετικό πρότυπο ηγέτη που θα μας εμπνεύσει και εμάς, τους υπόλοιπους, να εργαστούμε πιο σκληρά για το κοινό καλό.
Ο ρόλος της Πρώτης κυρίας και το Δίκτυο γυναικών
Θεωρείτε ότι ο ρόλος της πρώτης κυρίας στην Κύπρο, πρέπει να είναι πιο ενεργός;
Η πρώτη Κυρία θα πρέπει να είναι το στήριγμα στον άντρα της ειδικά στις δυσκολίες. Να αποτελεί φωνή λογικής και ενσυναίσθησης, φωνή δικαιοσύνης. Να συμβάλει με το έργο της ώστε να επανέλθει η κοινωνική συνοχή. Για να υπάρξουν ίσες ευκαιρίες για όλους, δομές και υπηρεσίες που θα στηρίζουν γονείς, αναπήρους, ευάλωτους, πλούσιους και φτωχούς. Αντικειμενικά, εάν είσαι ένα άτομο που βιώνεις από πρώτο χέρι τι σημαίνει πολλά παιδιά, τι σημαίνει άτομα με αναπηρία, έλλειψη σε συγκοινωνίες, σε δομές φροντίδας ηλικιωμένων, έχεις πολύ περισσότερες πιθανότητες να είσαι όχι κατ’ ανάγκη πιο ενεργή αλλά σίγουρα πιο χρήσιμη. Για καλύτερα σχολεία, νοσοκομεία, πράσινες πόλεις. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι η πρώτη Κυρία θα πρέπει συνεχώς να τα θυμίζει όλα αυτά με την στάση και το παράδειγμα της, παραμένοντας η ίδια πάντα μέσα στον απλό κόσμο.
Έχετε δημιουργήσει το Δίκτυο γυναικών. Έρχεστε σε επαφή συχνά με γυναίκες , τι σας λένε, ποια είναι τα βασικά προβλήματα που μοιράζονται μαζί σας ;
Όταν ο Νίκος ξεκίνησε αυτή τη μεγάλη προεκλογική προσπάθεια με προβλημάτιζε η απουσία ενός οργανωμένου συνόλου γυναικών διότι πίστευα ότι θα ήταν πολύ χρήσιμο ο υποψήφιος μας να είχε την ευκαιρία να ακούσει, να μάθει, τα προβλήματα στην καθημερινότητα των πολιτών, στους βασικούς τομείς όπως της υγείας, της παιδείας, της εργασίας και από μια γυναικεία οπτική γωνία. Οι γυναίκες ξέρουν να εντοπίσουν το πρόβλημα αλλά να εισηγηθούν και τη λύση. Είναι πιο μεθοδικές και επιμελείς. Έτσι, μαζί με μια πολύ δυναμική ομάδα εθελοντριών από κάθε πόλη, ξεκινήσαμε πριν λίγους μήνες το δίκτυο γυναικών, ένα ad hoc σχήμα, που συζήτησε αναλυτικά με τον υποψήφιο και υπέβαλε γραπτές εισηγήσεις για το πρόγραμμα του. Από θέματα κοινωνικά, παιδείας, υγείας μέχρι και κυπριακό. Και αυτό το δίκτυο παίζει πλέον καθοριστικό ρόλο τόσο στη διαμόρφωση θέσεων, όσο και στο οργανωτικό, στην στελέχωση και κάθε είδους υποστήριξη της υποψηφιότητας του Νίκου. Γνώρισα εκατοντάδες γυναίκες και συνομίλησα μαζί τους. Μετέφερα στην ομάδα κατάρτισης του προγράμματος προβλήματα, θέσεις και εισηγήσεις. Οι γυναίκες ζητούν δικαιωματικά καλύτερα σχολεία, συγκοινωνίες, υπηρεσίες υγείας, νοσοκομεία, στήριξη έμπρακτη στους τόσους ρόλους που έχουν, δομές φροντίδας βρεφών αλλά και ηλικιωμένων. Θέλουν περισσότερες γυναίκες μπροστά, στα κοινά και στα κέντρα λήψης αποφάσεων αλλά κυρίως να δημιουργηθούν εκείνες οι προϋποθέσεις, δομές και υπηρεσίες από το κράτος, ώστε να έχουν και τον χρόνο και την δύναμη να διεκδικήσουν υψηλότερους ρόλους. Οι γυναίκες είναι περισσότερο έντονες σε θέματα καταπολέμησης της διαφθοράς, δικαιοσύνης, διαφάνειας και αξιοκρατίας. Οι γυναίκες της Κύπρου είναι άξιες. Τους οφείλει η πολιτεία πολλά. Για το καλό της κοινωνίας μας και του τόπου γενικότερα.
Αυτή την εμπειρία σας τόσο ως μητέρα, όσο και τις ιστορίες που σας διηγήθηκαν άλλες γυναίκες την έχετε μεταφέρει στον σύζυγό σας;
Βεβαίως. Πάντοτε τα μεταφέρω. Είναι σημαντικό ένας άνθρωπος που εμπλέκεται στα κοινά, στην πολιτική, και κυρίως όταν διεκδικεί το ανώτατο αξίωμα να γνωρίζει καλά τα προβλήματα, τις επιθυμίες και τις προσδοκίες του κόσμου. Και η διαφορά του Νίκου είναι αυτή. Ότι κατέβηκε, πριν πάρει τις αποφάσεις του, στον κόσμο, γνωρίζει πλέον τα προβλήματα κάθε περιοχής από πρώτο χέρι και έχει την πολιτική βούληση να κάνει αλλαγές που ο κόσμος θα νιώσει στην καθημερινότητα του.
Η θέση της σύγχρονης γυναίκας στη σημερινή κοινωνία
Στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του συζύγου σας βλέπουμε έντονα το στοιχείο ενίσχυσης στήριξης στη μητρότητα και τις γυναίκες. Ποια πιστεύετε ότι είναι η θέση της σύγχρονης Κύπριας στην σημερινή κοινωνία και ποια εμπόδια πρέπει να ξεπεραστούν;
Καταρχάς ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος με δυσάρεστες μακροχρόνιες επιπτώσεις είναι η υπογεννητικότητα. Επομένως, οι γυναίκες, οι μητέρες, οι γιαγιάδες, πρέπει να στηριχθούν όχι μόνο με επιδοματική πολιτική αλλά και με μέτρα που θα τις διευκολύνουν στο σπίτι, στην εργασία, στα σχολεία, στις υπηρεσίες υγείας, για να μπορούν και να συνεχίζουν να θέλουν να επιτελούν τον πολύτιμο για την κοινωνία ρόλο της μάνας. Πώς θα αποκτήσουν παιδιά οι νέες που το επιθυμούν με τους μισθούς στο ναδίρ, την ακρίβεια των ενοικίων, και τις δυσκολίες στην εργασία; Είμαι πολύ χαρούμενη που στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του Νίκου η γυναίκα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, έχουν εισακουσθεί οι ανησυχίες της, γίνεται σοβαρή και μελετημένη προσπάθεια να εισαχθούν πολύ σημαντικά μέτρα που την αφορούν. Να φέρω ως παράδειγμα κάποια μέτρα που εισαχθήκαν στο πρόγραμμα βάσει του τι εφαρμόζεται σε πιο προηγμένες χώρες σε αυτούς τους τομείς όπως η στήριξη από μαία και έπειτα κοινωνική λειτουργό, με κατ’ οίκον επισκέψεις, στις νέες μαμάδες, οι νοσηλευτές και ψυχολόγοι στα σχολεία, η προώθηση των σχολικών λεωφορείων και του ολοήμερου, η αύξηση της ετήσιας άδειας σε πολύτεκνους γονείς, οι δομές για φροντίδα ηλικιωμένων που σήμερα δεν υπάρχουν. Όλα αυτά θα φέρουν αλλαγές που θα ελαφρύνουν τη γυναίκα κάθε ηλικίας από δυσανάλογα βάρη ώστε να έχει τον χρόνο και την ενέργεια να διεκδικήσει στην κοινωνία όποιο ρόλο η ίδια επιθυμεί και να μεγαλώσει τα παιδιά της με περισσότερη προσήλωση.
Πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν σαν νέες μητέρες ειδικά όταν είναι και εργαζόμενες την πίεση να είναι παρών σε όλους τους ρόλους. Μητέρα, σύντροφος, εργαζόμενη, οικοκυρά. Νιώσατε ως γυναίκα όταν γίνατε μητέρα ότι κάποιες φορές μπορεί να χάσατε τον εαυτό σας μέσα στα τόσα πράγματα που είχατε να κάνετε;
Ασφαλώς και το ένιωσα. Ποια γυναίκα δεν έχασε σε κάποια φάση της ζωής της τις ισορροπίες της; Ποια δεν ένιωσε εξάντληση; Ειδικά μετά τον ερχομό των παιδιών και τις τόσες πολλές απαιτήσεις που σε φτάνουν πολλές φορές στα όρια σου σωματικά και ψυχικά. Ήμουν όμως από τις τυχερές επειδή είχα πάντοτε δίπλα μου βράχο τον άντρα μου που κατανοούσε όλες τις δυσκολίες για μένα αλλά και την μητέρα και τις αδελφές μου. Θα πρέπει όμως να βρούμε τους θεσμοθετημένους πλέον τρόπους η γυναίκα να στηρίζεται σε όλες τις προκλήσεις πρωτίστως από την πολιτεία και να μην στηριζόμαστε μόνο στο θεσμό της οικογένειας.
Πώς διαχειριστήκατε την μητρότητα και την εργασία ταυτόχρονα σε μια άλλη χώρα; Καθώς στο Λονδίνο είχατε αποκτήσει δύο παιδιά, ενώ στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες εργαζόσασταν έχοντας μαζί σας τις τρεις κόρες σας.
Όταν το ζεις, ειδικά αν αγαπάς τη δουλειά σου, δεν το σκέφτεσαι πολύ. Ήταν δική μας επιλογή η υπηρεσία στο εξωτερικό, μέρος της δουλειάς μας βεβαίως. Έπρεπε να ανταπεξέλθω. Απλώς πειθαρχούσα και εστίαζα στα θετικά. Θέλαμε τα παιδιά μας να έχουν αδέλφια, για αυτό και αποκτήσαμε μεγάλη οικογένεια. Να αποτελούν τα ίδια μια δυνατή ομάδα για να μην νιώθουν μόνα τους στις πολλαπλές μετακινήσεις στις οποίες τα παιδιά ζορίζονται πολύ. Και πάλι, συνέβαλε καθοριστικά η άριστη σχέση και η στήριξη και κατανόηση που είχα από τον άντρα μου αλλά και την οικογένεια μου. Δεν είναι εύκολο να εργάζεσαι, με πολύ μικρά παιδιά, στο εξωτερικό. Όμως δόξα τω Θεώ η δουλειά μου μου επέτρεπε να έχω και βοήθεια στο σπίτι, προσπαθούσα να οργανώνω τα πάντα από πριν, και όλα έγιναν. Απλώς στις μεγάλες οικογένειες δεν χωράνε ούτε μεγάλες απαιτήσεις ούτε εγωισμοί. Όλοι παραμερίζουμε κάτι προσωπικό για το κοινό καλό.
Η ζωή μακρυά από τον σύζυγό της και η απόφαση για επιστροφή στην Κύπρο
Πως αντιμετωπίσατε την απόσταση ως ζευγάρι και οικογένεια όταν λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων αναγκαστήκατε να είστε μακριά από το σύζυγο σας, έχοντας μαζί σας τα παιδιά ;
Έζησα σε άλλη χώρα από το Νίκο για δύο περίπου χρόνια, το 2008 έγινε αυτό. Όταν ήμουν στην πρεσβεία στην Αθήνα. Έπειτα οι εξελίξεις το έφεραν ο Νίκος να μετακινηθεί στην Κύπρο απρόσμενα ενώ υπηρετούσαμε και οι δύο στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες, το 2013. Στην πρώτη περίπτωση τα καταφέραμε παρόλο που η Δέσποινα μου ήταν νεογέννητη και τα άλλα δύο ήταν μικρά. Ο Νίκος, δίδασκε στο πανεπιστήμιο τότε και προσπαθούσε να ήταν μαζί μας κάθε σαββατοκύριακο. Όταν έφυγε όμως από τις Βρυξέλλες όπου το ωράριο εργασίας μου ήταν πολύ δύσκολο και όχι σταθερό, και δεν μπορούσε να ήταν μαζί μας τόσο συχνά, δεν ήταν το ίδιο. Και τα παιδιά μεγάλωναν και χρειάζονταν τον πατέρα τους. Παιδιά 10, 7,5 και 2,5 χρονών, πρακτικά έγινε εξαιρετικά δύσκολο να διαχειριστώ το πρόγραμμα τους, τις ασθένειες, την καθημερινότητα, μόνη μου και την ίδια ώρα να είμαι απόλυτα συνεπής στα καθήκοντα μου. Όπως είπα και πιο πάνω, η υπηρεσία δεν δείχνει ούτε ευελιξία στον τρόπο εργασίας ούτε σε βοηθά με κάποιο επιπλέον τρόπο. Έτσι αποφάσισα να επιστρέψω και εγώ στο Κέντρο. Όσο για τις αποστάσεις, αυτές δοκιμάζουν τις σχέσεις. Η δική μας θεωρώ ότι έγινε ακόμα πιο δυνατή. Όμως δεν είναι κάτι που θα ξανάκανα αν είχα επιλογή.
Τι είναι αυτό που κρατά ένα γάμο πετυχημένο;
Η αγάπη, ο αλληλοσεβασμός, να συμπονείς αλλά και να θαυμάζεις τον σύντροφο σου. Να τον βοηθάς να γίνεται καλύτερος άνθρωπος και να τον στηρίζεις σε ότι επιθυμεί. Δεν στηρίζω μόνο εγώ τον Νίκο. Όταν πριν κάποια χρόνια αποφάσισα να κάνω δεύτερο πτυχίο στα Νομικά, λίγο μετά τη γέννηση της Φοίβης μας, και το σκεφτόμουν ο Νίκος ήταν που με παρότρυνε να το κάνω, διότι ήξερε πόσο το ήθελα, και με στήριξε πάρα πολύ εκείνα τα τρία χρόνια για να πάρω το πτυχίο μου. Ήταν πολλά τα σαββατοκύριακα που έπαιρνε τη δουλειά στο σπίτι για να είναι κοντά στα παιδιά για να πάω εγώ στη βιβλιοθήκη να διαβάσω ενώ στα κοινωνικά εμφανιζόταν μόνος του τις πιο πολλές φορές επειδή ήταν αδύνατο για μένα να τα συνδυάζω όλα. Είναι μια σχέση αμοιβαιότητας όπως λέμε και στη διπλωματία.
«Ο Νίκος είναι ένας καλός πατέρας και δίπλα στις κόρες του»
Πως θα χαρακτηρίζατε την Φιλίππα ως μητέρα και τον Νίκο ως πατέρα;
Δύσκολο να χαρακτηρίζεις τον εαυτό σου. Προσπαθώ να είμαι κοντά στις κόρες μου. Να συζητάμε, να μοιραζόμαστε στιγμές, να τις προστατεύω αλλά συνάμα να τις ωθώ στο να είναι ανεξάρτητες και ελεύθερες. Χαίρομαι γιατί είναι μωρά προσγειωμένα, ευγενικά και ωφέλιμα για το κοινωνικό τους περιβάλλον. Ο Νίκος είναι ένας πολύ καλός πατέρας. Δίπλα στις κόρες του κάθε στιγμή. Ξέρει τι προβληματίζει και τι ευχαριστεί την κάθε μια. Παρά το βεβαρυμμένο του πρόγραμμα πάντα ήταν ο πατέρας που μοιραζόταν τις ευθύνες με τη μάνα. Για αυτό και αποκτήσαμε μεγάλη οικογένεια.
Οι κόρες σας, συζητάνε τους προβληματισμούς τους για το μέλλον της κοινωνίας με τον πατέρα τους , μεταφέροντας τις ανησυχίες των συμμαθητών και φίλων τους;
Πολύ συχνά ναι. Ειδικά οι μεγάλες που είναι και παιδιά που συμμετέχουν στα κοινά στο σχολείο τους, τώρα η μεγάλη είναι στο πανεπιστήμιο. Του μεταφέρουν τον τρόπο που σκέφτονται σήμερα οι νέοι, τι τους ανησυχεί, και επίσης αυτό που θεωρώ τόσο πολύτιμο για τα παιδιά είναι όταν ανταλλάζουν απόψεις με το Νίκο για μια εργασία που έχουν να κάνουν στο σχολείο τους. Και πάντα ο Νίκος θα τους παραπέμψει σε κάτι για να διαβάσουν, θα τους πει μια άποψη που θα τις κάνει να σκεφτούν, να προβληματιστούν περισσότερο. Δεν διστάζουν να τον συμβουλευτούν για τα μαθήματα τους, ξέρουν ότι θα βρει τον χρόνο και ότι αυτό θα του δώσει και ικανοποίηση.
Ποιοι πιστεύετε ότι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για ένα κορίτσι στη σύγχρονη εποχή και πόσο δύσκολο/εύκολο είναι να μεγαλώνεις και να προστατεύσεις ένα κορίτσι ή ένα αγόρι.
Κίνδυνοι υπάρχουν παντού και για όλους μας. Για τα παιδιά, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να τα μάθουμε να σέβονται τον εαυτό τους, να μην επιτρέπουν σε κανένα να τα προσβάλει με οποιοδήποτε τρόπο, να συζητάμε μαζί τους ανοικτά ώστε όταν αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα να νιώθουν καλά να το μοιραστούν μαζί μας. Όλοι οι γονείς ανησυχούν για τα ναρκωτικά, την βία, τις παρενοχλήσεις. Θεωρώ ότι αν τους δώσουμε σωστές αρχές από μικρά και έχουμε μια στενή και ειλικρινή σχέση μαζί τους αυτό θα συμβάλει καθοριστικά. Το πιο σημαντικό όμως είναι να τους καθοδηγούμε δια του παραδείγματος. Να είμαστε εμείς το καλό παράδειγμα.
Φλερτάρει κάποια από τις κόρες σας με την πολιτική;
Η μεγάλη σπουδάζει Πολιτικές Επιστήμες. Η δεύτερη επίσης έχει έντονο το αίσθημα της συλλογικής ευθύνης και του δικαίου. Και η τρίτη συμμετέχει από τώρα στα κοινά του σχολείου της. Η τέταρτη μας «κουμαντάρει» μέσα στο σπίτι. Είναι νομίζω όλες πολιτικά σκεπτόμενα και ενεργά άτομα.
Η μεγαλύτερη ανησυχία σας ως γονείς ποια είναι;
Να είναι καλά τα παιδιά, να έχουν υγεία και να είναι ευτυχισμένα. Να υπάρχει ισορροπία και αγάπη στη ζωή τους. Αυτό θέλει ο κάθε γονιός.
Οι οικογενειακές στιγμές, η μόδα και τα... Χριστούγεννα
Τι είναι αυτό που σας ξεκουράζει;
Το περπάτημα στη φύση ή δίπλα στη θάλασσα και ένα καλό βιβλίο.
Η μόδα είναι στα ενδιαφέροντα σας ;
Μου αρέσει το καλό ντύσιμο, να περιποιείται κάποιος τον εαυτό του. Αλλά δεν μπορώ να πω ότι είμαι είτε πολύ καλός γνώστης είτε ακολουθώ φανατικά τις τάσεις της μόδας. Το σημαντικό είναι να νιώθουμε καλά με αυτό που φοράμε.
Αγαπημένη οικογενειακή στιγμή;
Οικογενειακές καλοκαιρινές διακοπές, κάποτε στους υπέροχους Παξούς και κάθε φορά που τα κορίτσια μας τραγουδούν σε οικογενειακές συνάξεις.
Έρχονται Χριστούγεννα… Πως σκέφτεστε να τα περάσετε;
Οικογενειακά, με τους γονείς, τα αδέλφια και τα ξαδέλφια. Συνήθως από την πρωτεύουσα μετακομίζουμε για λίγες μέρες στις επαρχίες μας, Λεμεσό και Πάφο. Και λίγο στα ορεινά. Είναι υπέροχη η ορεινή Κύπρος τον χειμώνα.
Λένε πως κάθε νέα χρονιά, είναι και μια νέα αρχή. Αν υπάρχει κάτι που θα θέλατε να μοιραστείτε με τον κόσμο ως απόφθεγμα, τι θα ήταν;
Από την Ασκητική του Καζαντζάκη «Ν’ αγαπάς την ευθύνη, να λες εγώ, μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο, αν χαθεί, εγώ θα φταίω». Να ευχηθώ με αυτό, με υγεία όλοι να αφήσουμε πίσω το 2022 και να υποδεχθούμε με αισιοδοξία το 2023, που είμαι σίγουρη θα είναι πιο δυνατό και ελπιδοφόρο!
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
