Το πιο κρίσιμο, ωστόσο, είναι το διαχρονικό έλλειμμα επαφής με ένα κομμάτι του εκλογικού σώματος που, αν και παραδοσιακά συγγενές, πλέον κινείται αυτόνομα: Τους ψηφοφόρους του Νίκου Χριστοδουλίδη.

Τα αριθμητικά ευρήματα της έρευνας δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας. Ο ΔΗΣΥ εμφανίζεται ως πρώτο κόμμα με ποσοστά κοντά στο 20% με αναγωγή, ωστόσο η απόσταση από το 30% που θεωρείται «ζώνη ασφαλείας» για κυβερνητικές βλέψεις είναι πλέον μεγάλη. Οι διαρροές προς το ΑΛΜΑ και το ΕΛΑΜ καταγράφονται σε υψηλά επίπεδα, ενώ η συσπείρωση των ψηφοφόρων του κόμματος δεν ξεπερνά το 50%, τη στιγμή που αντίστοιχα ποσοστά για άλλα κόμματα ξεπερνούν το 60%. Η εικόνα αυτή αποτυπώνει όχι μόνο έναν οργανισμό σε κρίση, αλλά κι ένα κόμμα που δεν έχει κατορθώσει να ανακτήσει το χαμένο έδαφος από την ήττα του 2023.

Ποσοστά κομμάτων – χωρίς και με αναγωγή

Χωρίς αναγωγή (ολόκληρο το δείγμα)

ΔΗΣΥ: 15%

ΑΚΕΛ: 13%

ΕΛΑΜ: 10%

ΑΛΜΑ: 10%

ΔΗΚΟ: 5%

Volt: 3%

ΕΔΕΚ: 2,5–3%

Κίνημα Οικολόγων: 2%

ΔΗΠΑ: 1%

Άλλες δυνάμεις: 2%

Με αναγωγή (μόνο στους ψηφοφόρους)

ΔΗΣΥ: 20%

ΑΚΕΛ: 18%

ΕΛΑΜ: 15%

ΑΛΜΑ: 15%

ΔΗΚΟ: 8%

Η πιο σημαντική απουσία από το στρατόπεδο του ΔΗΣΥ είναι εκείνη των κεντροδεξιών ψηφοφόρων που στήριξαν την υποψηφιότητα του Νίκου Χριστοδουλίδη στον πρώτο και δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Παρότι οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονταν από τη δεξαμενή του ΔΗΣΥ, η ηγεσία του κόμματος απέτυχε να τους επανεντάξει στον πυρήνα της πολιτικής του παρουσίας. Η απόσταση αυτή δεν είναι μόνο πολιτική ή στρατηγική – είναι πλέον ψυχολογική και ιδεολογική. Το χάσμα που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του 2023 παραμένει ανοιχτό, χωρίς σοβαρή προσπάθεια γεφύρωσης.

Η Αννίτα Δημητρίου, αν και δημοφιλέστερη πολιτική αρχηγός σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, φαίνεται να μην έχει καταφέρει ακόμα να λειτουργήσει ως ενοποιητικός πόλος ανάμεσα στις διάσπαρτες τάσεις του κόμματος. Η εσωκομματική της αποδοχή βρίσκεται σε σχετικά υψηλά επίπεδα, αλλά η ηγετική της παρουσία δεν έχει ακόμα μεταφραστεί σε αύξηση εκλογικής επιρροής ή ανακοπή της «αιμορραγίας» προς νέα κινήματα. Το προφίλ της, συναινετικό και θεσμικό, δεν αρκεί για να εμπνεύσει έναν ταλαιπωρημένο μηχανισμό και να ανακτήσει τους αποστασιοποιημένους ψηφοφόρους.

Το κόμμα μοιάζει παγιδευμένο σε ένα δίλημμα στρατηγικής. Από τη μια πλευρά, προσπαθεί να διατηρήσει τον φιλελεύθερο, κεντροδεξιό του χαρακτήρα. Από την άλλη, δέχεται έντονη πίεση από τον δεξιό χώρο, όπου σχηματισμοί όπως το ΕΛΑΜ και το ΑΛΜΑ έχουν καταφέρει να εδραιωθούν ως εναλλακτικές επιλογές για τον συντηρητικό ψηφοφόρο. Οι διαρροές προς αυτά τα κόμματα δεν είναι προσωρινές, αλλά εκφράζουν βαθύτερη απογοήτευση για τη στάση του ΔΗΣΥ σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Ούτε η στροφή προς πιο μετριοπαθή πολιτική, ούτε οι θεσμικές παρεμβάσεις του κόμματος έχουν πείσει αυτό το τμήμα του εκλογικού σώματος να επιστρέψει.

Παράλληλα, η αδυναμία του κόμματος να εκμεταλλευτεί την κυβερνητική φθορά του Νίκου Χριστοδουλίδη, την ώρα που εκείνος βρίσκεται σε φάση σταθερής αλλά περιορισμένης αποδοχής, φανερώνει την απώλεια πολιτικής διορατικότητας. Ο Πρόεδρος διατηρεί ένα 44% θετικών γνωμών, ποσοστό που δεν εμπνέει ενθουσιασμό αλλά είναι αρκετό για να αποτρέψει την οργανωμένη αμφισβήτησή του. Ο ΔΗΣΥ όχι μόνο δεν κατάφερε να κεφαλαιοποιήσει τις αδυναμίες της προεδρίας Χριστοδουλίδη, αλλά φαίνεται πως παραμένει δέσμιος της αρχικής του επιλογής να στραφεί απέναντί του, χάνοντας τη δυνατότητα στρατηγικής σύμπλευσης ή –τουλάχιστον– συνεννόησης.

Η κατάσταση περιπλέκεται περισσότερο από το γεγονός ότι η πολιτική σκηνή της Κύπρου βρίσκεται σε φάση αναδιάρθρωσης. Οι παραδοσιακές κομματικές σταθερές δεν ισχύουν πια. Η αποσύνδεση ψηφοφόρων από τα μεγάλα κόμματα, η άνοδος νέων σχημάτων και η γενικότερη αίσθηση πολιτικής αβεβαιότητας δημιουργούν ένα νέο τοπίο, στο οποίο τα κόμματα δεν μπορούν να λειτουργούν με όρους του παρελθόντος. Σε αυτό το τοπίο, ο ΔΗΣΥ οφείλει να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά του, να ανασυντάξει τις δυνάμεις του και κυρίως να διαμορφώσει ένα νέο αφήγημα που να απαντά στις ανάγκες της σημερινής κοινωνίας.

Προς αναζήτηση ιδεολογικού προσανατολισμού

Η πορεία προς τις επόμενες εκλογές είναι γεμάτη παγίδες. Χωρίς ουσιαστική επανασύνδεση με το εκλογικό σώμα που απομακρύνθηκε το 2023, και χωρίς έναν καθαρό ιδεολογικό προσανατολισμό που να εμπνέει και να κινητοποιεί, ο ΔΗΣΥ κινδυνεύει να παγιώσει τη φθίνουσα πορεία του. Παρά τα όσα ακούστηκαν ενώπιον των μελών του πολιτικού γραφείου του κόμματος, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα όπου δόθηκε ιδιαίτερη σημασία «στη συνέχιση της υπεύθυνης και συνεπούς προσφοράς προς τον πολίτη και την πατρίδα», ο ΔΗΣΥ περισσότερο από ποτέ, χρειάζεται γενναίες αποφάσεις, ριζική αναθεώρηση της επικοινωνιακής και πολιτικής του στρατηγικής, καθώς και συναισθηματική επαφή με τους ψηφοφόρους που κάποτε τους θεωρούσε ως δεδομένους.

Το ερώτημα που τίθεται πια δεν είναι αν ο ΔΗΣΥ θα καταφέρει να παραμείνει το μεγαλύτερο κόμμα της Κύπρου, αλλά αν μπορεί να επιβιώσει πολιτικά χωρίς να προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις του εκλογικού σώματος. Και κυρίως, αν μπορεί να επαναπροσεγγίσει εκείνο το κρίσιμο τμήμα των ψηφοφόρων που στήριξε τον Νίκο Χριστοδουλίδη, αλλά δεν βρήκε ξανά λόγο να επιστρέψει στην Πινδάρου.