Επιμνημόσυνο Λόγο στο ετήσιο μνημόσυνο του ήρωα Κυριάκου Μάτση, απηύθυνε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης.
“...Θά ριχτῶ στόν ἀγῶνα. Θά πολεμήσω τίμια καί παλληκαρίσια. Θ’ ἀγωνιστῶ γιά τό λαό.”
Πολύ σπάνια, μέσω μόνο λίγων λέξεων, κάποιος μπορεί να αυτοπροσδιοριστεί τόσο γλαφυρά και παραστατικά. Πόσω δε μάλλον όταν μιλάμε για μία προσωπικότητα τόσο σπουδαία όσο ο Κυριάκος Μάτσης.
Θα ριχτώ στον αγώνα, χωρίς δισταγμό, με αποφασιστικότητα, με την ορμή που μου δίνει το δίκαιο του αγώνα μου. Θα πολεμήσω τίμια και παλληκαρήσια, θα πολεμήσω όπως έμαθα να ζω, με την αξιοπρέπεια που με διακατέχει ως άνθρωπος, με το σθένος που αναβλύζει από την ελληνική ψυχή μου. Θα πολεμήσω, όρθιος, ανυποχώρητος απέναντι από τον Άγγλο δυνάστη, για τα δίκαια της πατρίδας μου, για τη δικαίωση της ιστορικής μου παρακαταθήκης. Θα αγωνιστώ για το λαό, για το λαό που πήρε την τύχη του στα χέρια του, που αψηφά την τυραννία και την καταδυνάστευση των μεγάλων της γης, για το λαό που ορθώνει το ανάστημά του. Και θα αγωνιστώ για αυτό το λαό που του αξίζει να περπατά περήφανος, του αξίζει να ζει με αξιοπρέπεια, του αξίζει να ζει ελεύθερος. Γιατί είμαι η φωνή αυτού του λαού, η θέλησή του.
Αυτή ήταν η ιστορική επιταγή του Κυριάκου Μάτση, ότι δεν θα δεχθεί να διαπραγματευτεί την Ιστορία μας με κανένα, δεν θα δεχθεί να διαπραγματευτεί την Ιστορία μας με κανένα, δεν θα δεχθεί να διαπραγματευτεί την περηφάνια του λαού μας.
Αυτές είναι οι ιερές και αδιαπραγμάτευτες αξίες και παρακαταθήκες που μας αφήνει ο Κυριάκος Μάτσης και όλοι οι συναγωνιστές του και ήρωες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Γιατί αυτοί είναι η κάθε λέξη της Ιστορίας αυτού του λαού. Και αυτή την Ιστορία είμαστε υποχρεωμένοι και εμείς σήμερα, με τη σειρά μας, να υπηρετήσουμε μέχρι τέλους, δικαιώνοντας τα οράματα, τις θυσίες και τους αγώνες των ηρώων μας και ολόκληρου του λαού μας.
Ο Κυριάκος Μάτσης, ο “Σταυραετός του Πενταδακτύλου”, γεννήθηκε στο χωριό Παλαιχώρι, εδώ στην Πιτσιλλιά τον Ιανουάριο του 1926. Γονείς του ήταν ο Χριστοφής και η Κυριακού Μάτση και αδέλφια του ο Γεώργιος και ο Γιαννάκης.
Διδάχθηκε τα πρώτα του γράμματα στο δημοτικό σχολείο του χωριού του και μετά την αποφοίτησή του πήγε στην Αμμόχωστο και φοίτησε στο Ελληνικό Γυμνάσιο. Από τα μαθητικά του χρόνια αρχίζει να διαφαίνεται η ξεχωριστή προσωπικότητά του. Γράφει διηγήματα, στίχους και αναλύσεις λογοτεχνικών έργων. Μέσα από τα σωζόμενα νεανικά του κείμενα φαίνεται ο πόθος του να αγωνιστεί για την πατρίδα, για την ελευθερία.
Προερχόμενος από αγροτική οικογένεια, γνωρίζει πολύ καλά τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης του λαού, ιδίως της υπαίθρου και του αγροτικού κόσμου. Ήταν, εξάλλου, και ένας από τους λόγους που τον οδήγησαν το 1946 στη Γεωπονική Σχολή στη Θεσσαλονίκη, για να πραγματοποιήσει τις σπουδές του.
Η γνωριμία του με τον ελλαδικό χώρο θα τον “συνδέσει” με έναν υπερβατικό τρόπο με τη “Μεγάλη Πατρίδα” όπως αποκαλούσε ο ίδιος την Ελλάδα. Ζώντας την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αφουγκράζεται τις ελπίδες των Ελλήνων της Κύπρου, για αυτοδιάθεση, για ένωση και αποτίναξη του αγγλικού ζυγού. Ελπίδες που διαψεύστηκαν αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, αφού οι άλλοι ήσαν οι βρετανικοί σχεδιασμοί για την Κύπρο.
Επιστρέφοντας στην πατρίδα μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του εγκαθίσταται στην Αμμόχωστο, όπου ζει και εργάζεται ως γεωπόνος. Στην πόλη του Ευαγόρα, ο Μάτσης, ανέπτυξε πλούσια κοινωνική, πολιτισμική και πολιτική δράση, ιδρύοντας συνδικαλιστική οργάνωση, θέλοντας να υπερασπιστεί τα δίκαια των αγροτών.
Εντάσσεται από τους πρώτους στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, με τη φλόγα της αυτοθυσίας για την ελευθερία του λαού μας να φωτίζει τη δράση του. Πολύ σύντομα αναλαμβάνει τη ζωτικής σημασίας θέση του αρχηγού συνδέσμων της ΕΟΚΑ.
Στις 9 Ιανουαρίου 1956, συλλαμβάνεται από τους Άγγλους μετά από προδοσία και βασανίζεται φρικτά στα κρατητήρια, κολαστήρια της Ομορφίτας, ούτως ώστε να προδώσει τα μυστικά της ΕΟΚΑ που γνώριζε και ήταν τόσο πολύτιμα για τους αποικιοκράτες.
Τόσο πολύτιμα που ο ίδιος ο στρατάρχης Χάρτινγκ, επισκεπτόμενος τα κρατητήρια της Ομορφίτας, του πρόσφερε το εξωφρενικό για την εποχή ποσό των 500.000 λιρών, για να προδώσει τον Διγενή. Δυστυχώς για τους Άγγλους, η απάντηση θα έρθει μέσω της γνήσιας μακραίωνης Ελληνικής Ιστορίας που μόνο μια ατόφια ελληνική ψυχή θα μπορούσε να αρθρώσει μετά τα τόσα σωματικά βασανιστήρια: «Ού περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής». Ο Κυριάκος αμέσως αποχώρησε από τον χώρο συνάντησης και κατευθύνθηκε πίσω στο κελί του, δείχνοντας έτσι κατάμουτρα στον Χάρτινγκ την απαξίωση προς τη σκέψη και προσπάθεια εξαγοράς των ιδανικών του, των αρχών και των αξιών του, και μετουσιώνοντας την ηρωική αλληγορία του εθνικού μας ποιητή σε πράξη.
"Ο ήρωας, αληθινό φωτόδεντρο. Προχώρησε αμείλικτος μεσα στο φως, όπως ο Ιησούς Χριστός. Γνήσιο άλας της γης".
Μετά τα κρατητήρια της Ομορφίτας, ο Κυριάκος Μάτσης μεταφέρεται στα κρατητήρια της Κοκκινοτριμιθιάς. Έπειτα από αρκετή προετοιμασία, νιώθοντας σαν λιοντάρι στο κλουβί, στις 13 Σεπτεμβρίου του 1956 κατόρθωσε να αποδράσει και επικηρυγμένος πλέον με το ποσό των 5.000 λιρών ανέλαβε εκ νέου τομεάρχης της επαρχίας Κερύνειας.
Ο αγώνας του συνεχίζεται άοκνα σε όλα τα επίπεδα μέχρι και την 19η Νοεμβρίου του 1958. Εκείνη τη μέρα το κρησφύγετό του στο Δίκωμο περικυκλώθηκε από τους Βρετανούς. Στο κάλεσμα τους να παραδοθεί, επιλέγει να απαντήσει πως αν βγει, θα βγει πυροβολώντας.
Οι Βρετανοί δείχνοντας το σκληρό και απάνθρωπό τους πρόσωπο ανατινάζουν το κρησφύγετο ρίχνοντας χειροβομβίδες. Ο Κυριάκος γίνεται ολοκαύτωμα και η ψυχή του περνά στον κόσμο των αθανάτων. Ήταν μια συνειδητή απόφαση του Κυριάκου. Γνώριζε, πίστευε πως η ελευθερία χρειάζεται θυσίες, κερδίζεται με αίμα. Εξάλλου, αφιέρωσε τη ζωή του στο να γράφει για το ιδανικό της ελευθερίας και απέδειξε τα λόγια του με πράξεις, με τη θυσία της ίδιας του της ζωής.
Τα λόγια του θα αντηχούν αιώνια όπου υπάρχει σπιθαμή Ελληνισμού, «Μη ξεχνάτε", έγραψε, "πως από τη γενιά αυτή θα ξεπηδήσουν οι νέοι Λεωνίδες και οι νέοι Θεμιστοκλήδες, οι νέες Σουλιώτισσες και οι νέες Σπαρτιάτισσες. Μη ξεχνάτε ποτές πως είμαστε Έλληνες. Και σαν Έλληνες ας σταθούμε στο ύψος της ιστορίας μας περήφανοι κι αξιοπρεπείς…Κι ύστερα όλοι μας ας εργαζόμαστε για την μεγάλη εκείνη μέρα, κατά την οποία ο ζωογόνος της ελευθερίας άνεμος θα φωτίσει όλους τους σκλάβους λαούς της γης…»
Βρίσκομαι σήμερα ενώπιόν σας, στον ιερό τούτο τον χώρο, στην ηρωοτόκο κοινότητα Παλαιχωρίου, συναισθανόμενος απόλυτα το βάρος της ιστορικής μου ευθύνης. Στα πρόσωπά σας αντανακλά η αγωνία και ο πόθος για την επιστροφή στους αγαπημένους κατεχόμενους μας τόπους, από τη Μόρφου μέχρι τον Απόστολο Ανδρέα, σε κάθε γωνιά της παράνομα κατεχόμενης γης μας. Συναισθανόμενος απόλυτα ότι στο πρόσωπο του λαού μας αντανακλά η ίδια η Ιστορία του Κυριάκου Μάτση, η Ιστορία του Ελληνισμού της πατρίδας μας. Μια ιστορία αέναου αγώνα για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας των αδύναμων, για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη, για την ειρήνη και την ισότητα.
Και η ευθύνη είναι βαριά γιατί είναι η δική μας πατρίδα που βρίσκεται ακόμη υπό κατοχή. Για αυτό, από την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων μου, αναλαμβάνουμε συνεχώς πρωτοβουλίες, παρά τις δυσκολίες, τις απογοητεύσεις, τα προβλήματα που δημιουργεί η τουρκική πλευρά.
Είναι για αυτό που καθημερινά εντείνω τις προσπάθειές μας, έτσι ώστε άμεσα να βρεθούμε ξανά στο τραπέζι των συνομιλιών και μέσω του διαλόγου, με πυξίδα τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και τις αρχές και αξίες της ΕΕ, κράτος μέλος της οποίας είναι η Κυπριακή Δημοκρατία και θα συνεχίσει να είναι μετά και από μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού, να φτάσουμε στο επιθυμητό, στην απελευθέρωση, στην επανένωση, σε μια βιώσιμη και λειτουργική λύση.
Και θέλω να είστε βέβαιοι ότι θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε το αυτονόητο. Να ζούμε σε συνθήκες ασφάλειας και πολιτικής σταθερότητας, να είμαστε πολίτες μιας χώρας κανονικής, χωρίς πολίτες που στερούνται βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που να είναι χώρος ειρήνης και δημιουργίας, και θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη και ευημερία. Θέλουμε να δώσουμε στα παιδιά μας το δικαίωμα να ζουν χωρίς τον φόβο για το αύριο.
Ο Κυριάκος Μάτσης και οι ήρωές μας, οι αγώνες και οι θυσίες τους ορίζουν αυστηρά το δικό μας χρέος για την πατρίδα και το πλαίσιο των προσπαθειών μας.
Οφείλουμε λοιπόν στον Κυριάκο, σε όλους αυτούς, που με τη θυσία τους μας οδήγησαν στην Κυπριακή Δημοκρατία, ό,τι πιο σημαντικό έχουμε σήμερα, το οφείλουμε στις νέες γενιές να αγωνιστούμε για μια ελεύθερη και ευημερούσα πατρίδα. Δεν θα σταματήσουμε, λοιπόν, τον αγώνα μέχρι να επιτευχθεί η πολυπόθητη επανένωση η οποία θα διασφαλίζει τη νομιμότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις πολιτικές ελευθερίες για όλους τους νόμιμους κατοίκους τούτου του τόπου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Με κίτρινη προειδοποίηση, καταιγίδες και χαλάζι ο καιρός - Τι μας επιφυλάσσει για τα Χριστούγεννα
• Αλκοόλ και οδήγηση: «Καμπανάκι» για την περίοδο Χριστουγέννων - Οι ποινές και οι τιμές
• Πώς να απολαύσεις το γιορτινό τραπέζι χωρίς ενοχές – Διατροφολόγος στο «Τ»
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις