Μία νέα πανευρωπαϊκή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Lancet Infectious Diseases, δείχνει ότι περισσότεροι από τους μισούς ηλικιωμένους σε τέτοιες μονάδες υφίστανται τουλάχιστον μία λοίμωξη κάθε έτος -ποσοστό πολύ υψηλότερο από τις μέχρι πρότινος εκτιμήσεις.
Η γήρανση του πληθυσμού αυξάνει τις ανάγκες μακροχρόνιας φροντίδας
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2019 ο πληθυσμός άνω των 65 ετών στην Ευρώπη ξεπέρασε τα 90 εκατομμύρια, ενώ μέχρι το 2050 εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 130 εκατομμύρια. Αντίστοιχα, ο αριθμός των ανθρώπων που θα χρειάζονται μακροχρόνια φροντίδα αναμένεται να αγγίξει τα 40 εκατομμύρια, ασκώντας πιέσεις στα ήδη επιβαρυμένα συστήματα υγείας.
Οι μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας καλούνται να διαχειριστούν αυξανόμενες ανάγκες, καθώς οι ηλικιωμένοι διαμένοντες συχνά πάσχουν από πολλαπλά χρόνια νοσήματα, είναι ευάλωτοι σε λοιμώξεις και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το προσωπικό για την καθημερινή τους φροντίδα.
Τι έδειξαν τα στοιχεία 3.000 ηλικιωμένων από 9 χώρες
Η εν λόγω μελέτη οργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) και παρακολούθησε 3.029 ηλικιωμένους σε 65 μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας από 9 ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία, Ιταλία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πολωνία και Ισπανία) για διάστημα 12 μηνών (2022-2023). Η Ελλάδα δεν συμμετείχε σε αυτή τη φάση της έρευνας.
Από τους συμμετέχοντες, το 57% εμφάνισε τουλάχιστον μία λοίμωξη κατά τη διάρκεια της μελέτης. Συνολικά, καταγράφηκαν 3.763 περιστατικά, με αναλογία 124,2 λοιμώξεων ανά 100 ανθρώπους και 1,8 ανά 1.000 ημέρες παραμονής (δείκτης επίπτωσης).
Ποιες ήταν οι πιο συχνές λοιμώξεις
Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος αποτελούσαν σχεδόν το 29% των συνολικών περιπτώσεων. Από αυτές, 7,3% ήταν πνευμονία, ενώ 10,7% αφορούσε άλλες μορφές του κατώτερου αναπνευστικού. Ακολουθούσαν οι λοιμώξεις του ουροποιητικού, με ποσοστό 18,7%, ενώ η COVID-19 αντιπροσώπευε το 17,6% των περιστατικών. Ωστόσο, οι σοβαρές μορφές της νόσου ήταν περιορισμένες (μόλις 1,9%), κάτι που αποδίδεται τόσο στον εμβολιασμό όσο και στην κυριαρχία ηπιότερων μεταλλάξεων.
Από όλες τις λοιμώξεις, οι 160 (4,3%) οδήγησαν σε νοσηλεία και οι 154 (4,5%) συσχετίστηκαν με θάνατο. Οι αναπνευστικές ευθύνονταν για τους περισσότερους θανάτους (85), ενώ ακολούθησαν η COVID-19 (18) και οι ουρολοιμώξεις (16). Συνολικά, πάνω από το 20% που καταγράφηκε στη διάρκεια του έτους είχε άμεση ή έμμεση αιτία κάποια ασθένεια.
Η μέση ηλικία των ατόμων ήταν τα 81 έτη, με το ποσοστό 68% να είναι γυναίκες. Πάνω από το 46% ήταν κλινήρεις ή σε αναπηρικά αμαξίδια, ενώ το 67% παρουσίαζε ακράτεια. Η πλειοψηφία είχε μέτρια έως σοβαρή συννοσηρότητα, όπως προέκυψε από τον δείκτη Charlson. Αξιοσημείωτο είναι ότι λιγότερες από τις μισές μονάδες (43%) διέθεταν σύστημα επιτήρησης λοιμώξεων, γεγονός που καταδεικνύει την ανάγκη για βελτίωση των πρακτικών πρόληψης και ελέγχου.
Προκλήσεις και προτάσεις για το μέλλον
Όπως προκύπτει από τη μελέτη, οι λοιμώξεις -ιδιαίτερα του αναπνευστικού και του ουροποιητικού συστήματος -συνιστούν σημαντικές αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας σε μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ερευνητές προτείνουν:
- Ενίσχυση της επιτήρησης και καταγραφής των λοιμώξεων
- Εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα υγιεινής και πρόληψης
- Ανάλυση των παραγόντων κινδύνου, ώστε να σχεδιαστούν στοχευμένες παρεμβάσεις
- Ενίσχυση των συστημάτων ελέγχου λοιμώξεων σε όλα τα ιδρύματα, ανεξαρτήτως μεγέθους ή χώρας
Η ευρωπαϊκή έκθεση θέτει υπό αμφισβήτηση την αντίληψη ότι οι λοιμώξεις στις μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας είναι σχετικά σπάνιες ή ήπιες. Αντιθέτως, αναδεικνύεται ότι πρόκειται για ένα διαρκές και σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Με την αναμενόμενη αύξηση των ηλικιωμένων τα επόμενα χρόνια, η κατανόηση και αντιμετώπισή τους θα είναι κρίσιμη για την υγεία και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, καθώς και για την ανθεκτικότητα των συστημάτων υγείας στην Ευρώπη.
